Het Kijkvenster

blik op kerk en samenleving

- Kerkelijk asielrecht

- Kerk en staat

- Burgerlijke ongehoorzaamheid

Ongetwijfeld zult u het gehoord of gelezen hebben: de Vietnamese asielzoekers, die geen recht hebben op een verblijfsvergunning, zullen onvoorwaardelijk over de grens worden gezet. Staatssecretaris Kosto heeft zelfs gedreigd, wanneer hun een onderkomen zou worden geboden in een kerk - zoals dat vaker is gebeurd - hen uit die kerk te zullen laten halen. Vooral dat laatste heeft voor de nodige

Vooral dat laatste heeft voor de nodige commotie gezorgd, omdat dat een schending zou betekenen van het kerkelijk asielrecht. De vraag is allerwege gesteld of dat mogelijk is, en of de overheid haar boekje niet te buiten gaat door op zo'n manier in te grijpen in het recht van de kerk. Een interessante diskussie, die bepaald wordt door de visie die men heeft op de verhouding van kerk en staat.

* :ti * Het kerkelijk asielrecht is al heel oud. Eigenlijk is het terug te brengen tot de zogenaamde 'vrijsteden' in Israël. Iemand die per ongeluk een doodslag had begaan en die daarom werd achtervolgd, mocht vluchten naar één van de zes vrijsteden en moest daar blijven tot de dood van de hogepriester. Iets dergelijks vinden we trouwens in de geschiedenis van het koningschap van Salomo, toen Adonia na de mislukte staatsgreep dacht de straf te ontgaan door de hoornen van het altaar te grijpen.

Ook de Middeleeuwen kenden iets van een kerkelijk asielrecht. Er waren bepaalde kathedralen die golden als vrijplaats voor mensen die ten onrechte door het wereldlijk gerecht werden gezocht. Pakten ze bijvoorbeeld de knop van een bepaalde deur beet, dan kon niemand hen iets maken. ^ -^ *

^ -^ * Dit asielrecht kan verklaard worden uit de Middeleeuwse situatie, toen de kerk onbeperkte macht had over de staat. De kerk heeft dan altijd het laatste woord over zaken van gerechtigheid en vrede.

De Roomse kerk heeft daaraan vastgehouden, tot in de vorige eeuw toe, toen Paus Leo XIII het nogeens uitdrukkelijk bevestigde. Er zit de gedachte achter dat de paus als stedehouder, en dus plaatsvervanger van Christus, de hoogste beroepsinstantie is voor mensen die ten onrechte worden beschuldigd of gezocht. Bij hem kan men bescherming zoeken: bij het altaar, waar geen onbevoegden, dus ook geen soldaten of politie-agenten, mogen komen.

* * * Het is merkwaardig dat bepaalde protestantse theologen denken gebruik te kunnen maken van dit recht. Want de Reformatie heeft een andere visie op de verhouding van kerk en staat. Het zijn twee terreinen waarop de eer van God en het welzijn van de naaste moet worden bevorderd, maar waarop ieder z'n eigen verantwoordelijkheid heeft. In deze reformatorische optiek is het ondenkbaar dat de kerk mensen in bescherming zou nemen tegen de greep van de overheid, die immers ook 'dienaresse Gods' is. We moeten dan ook staatssecretaris Kosto bijvallen wanneer hij zegt dat het niet kan, dat de kerken op deze manier een wettig besluit van de overheid zouden blokkeren.

Daar komt nog iets bij, dat, voor zover ik heb kunnen nagaan, in de hele diskussie buiten beschouwing is gebleven. Naar reformatorisch inzicht zijn kerken op zichzelf geen heilige gebouwen. Het Woord kan desnoods ook bediend worden in een schuur, in een garage, of in de open lucht. De politie heeft dan ook het recht, daar een inval te doen, mits er op dat moment geen dienst wordt gehouden.

De voorstanders van het kerkelijk asielrecht weten dat natuurlijk óók wel, en daarom houden ze zogenaamde 'marathonkerkdiensten'. Als de ene dienst geëindigd is, begint de andere alweer, zodat er geen ogenblik overblijft waarop de dienaren van Hermandad kunnen ingrijpen. Zulke diensten worden uiteraard niet bewust gevolgd, ze worden alleen georganiseerd om de politie buiten de deur te houden. Dat is een zéér oneigenlijk gebruik van de eredienst en in wezen een ontheiliging, een lastering van de Naam van God, Die in zo'n dienst wordt uitgeroepen en aangeroepen.

Het op deze wijze praktiseren van het kerkelijk asielrecht is dan ook niets anders dan een schoolvoorbeeld van burgerlijke ongehoorzaamheid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen