Taalpraatje

Het nieuwe jaar is pas een paar weken oud en het eind is dus nog lang niet in zicht.

Voor iets waaraan geen einde komt, bedacht men vroeger de zegswijze 'het duurt gelijk een ring', met andere woorden er is geen begin en geen eind aan. Daarom thans een Taaipraatje over het cirkelvormig voorwerp, de ring.

Het is eeuwenlang de gewoonte de ring als versiersel aan het lichaam te dragen. Dat kan variëren van ringen in de oren, ringen door het neustussenschot, tot fraaie exemplaren om polsen, armen, benen en enkels.

Een bijzondere plaats neemt de verlovings- en trouwring in, als teken van trouw dat man en vrouw bij het jawoord uitwisselen. Vandaar de samenstelling ringvinger, voor de vinger waaraan de trouwring meestal wordt geschoven.

Soms een teken van een symbolisch huwelijk. De doge van Venedë liet zijn gouden ring in het water vallen. Het symbolisch huwelijk van Venetië met de Adriatische Zee. Dat niet iedereen mooier wordt door

Dat niet iedereen mooier wordt door ringen te dragen, komt tot uidng in het oude bekende spreekwoord "al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding'. Pracht en praal maken iemand nog niet beschaafd. Daartegenover staat de uitdrukking 'door een ringetje te halen zijn'. Er zeer netjes, tot in de puntjes verzorgd, uitzien. Eigenlijk gezegd van een fijn doekje, dat men door een ringetje kan trekken. Bij overdracht toegepast op personen. Ook: er uit zien alsof men uit een koffertje of spanen doosje kwam.

Ringen waaraan een bijzondere geschiedenis is verbonden, zijn die van Gyges en van Polykrates. De eerste ring maakte iemand onzichtbaar en was in het bezit van koning Gyges van Lydië in Klein-Azië. De ring van Polykrates is het zinnebeeld van het wankele der fortuin. Polykrates was van 535 tot 522 voor Chr. de heerser en tiran op het Griekse eiland Samos. Hij was zeer rijk en voorspoedig in al zijn ondernemingen. In zijn overmoed wierp hij zijn kostbare ring in zee. Zo lang hij hem niet terug zag. zou hem geen kwaad overkomen. Een vis slikte de ring in, werd gevangen en zo zag Polykrates hem toch terug. Hij werd ter dood gebracht door de Perzische satraap (landvoogd) Orontes. Een soortgelijke overlevering staat op naam van het Vrouwtje van Stavoren.

Niet met iedere ring gaat zop'n romantisch verhaal gepaard. Veel minder prozaïsch is de ring door de neus van sommige dieren (beren, stieren en varkens) om ze te leiden en in bedwang te houden of het wroeten te beletten. Daarvan is het spreekwoord afgeleid 'dat is een gouden ring in een varkenssnuif. Letterlijk om een dwaze versiering aan te duiden. Overdrachtelijk: fraai van uiterlijk, hol van binnen. Ontleend aan Spreuken 11 vers 22: 'een schone vrouw die van rede afwijkt is een gouden ring in een varkenssnuit'. Men moet maar durven zo'n vergelijking te berde te brengen. In de huidige tijd zou men beslist ter verantwoording worden geroepen.

De ring werd en wordt ook nu nog gebruikt om de eigenaar van vogels vast te stellen. Dat ringen van vogels komt voorbij valken, kippen en duiven. Later ook met het doel te kunnen nagaan waarheen de vogel is gevlogen. Uit de Middeleeuwen stamt de ge

Uit de Middeleeuwen stamt de gewoonte de honden te meten door middel van een beugel. Aan het stadhuis werd een ring opgehangen als maat voor de honden. De kleine konden deze gemakkelijk passeren, maar de grootste honden liepen tegen de lamp. Vandaar de uitdrukking "niet door de beugel kunnen'. Die grootste honden moesten aan de ketting worden gelegd, aldus de Beemsterlander Keuren van 1698.

Na deze strenge keuring, gaan we de bloemetjes buiten zetten op de kermis en volksfeesten. Daar werd in navolging van een oud ridderspel aan ringsteken gedaan, ook wel ringrijden genaamd. Dat ringsteken gebeurde oorspronkelijk los te paard en is als volksvermaak het langst gehandhaafd in Zeeland. Uit de reglementen bleek wel dat 'de ring zuiver moet worden gestoken en op de lans zijn. Die niet gestoken, maar gevallen zijn, gelden niet en worden terstond weder opgehangen'. Later verbasterde het vermaak en werden de ringen op allerlei manieren gestoken, uit karretjes, de draaimolen, de sleden, op de schaats, de fiets of te voet.

Uit de sterrenkunde kent men ringen van geheel andere betekenis. De ringen van de planeet Saturnus en een ring (kring) om de maan of de zon. Vandaar de zegswijzen 'een ring om de maan die kan vergaan, een ring om de zon geeft geen pardon' en 'een ring om de maan zal nog gaan, maar een ring om de zon, daar huilen vrouwen en kinderen om". We besluiten met een uitspraak van Herbert Spencer. 'Huwelijk is een plechtigheid, waarbij de ring aan de vinger van de dame en door de neus van de heer wordt gedaan'. De heren der schepping komen er hier

De heren der schepping komen er hierbij wel erg bekaaid af

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen