Uit de Historie

Wat uit de Geschiedenis zich te Stellendam afspeelde (i)

Van dit jonge dorp is weinig uit de historie te vertellen. Over de Ramp 1953 dit:

In E.N. van 6 juni 1953 stond in de rubriek: Folklore en Taal, van F. den Eerzamen, dit gedicht over de ramp te Stellendam.

Stellendams.

t Water staet hoage tegen den diek, 't Rjest al mar meer, m 't staet al gehek Mit 't bovekantje, daer gaet 't 'r overheen In laopt zoo de polde rtn recht nae heneen.

't Vult er de slodten in 't loopt deur de straeten 't Gaet al mar harder, daer komme al gaeten; As de butendiek deurbreekt is alles verlöre In zulle de mensen m 't waeter versmore.

Wie 't merkt durft met m z'n weunink te bluven, Veel mannen gaen weg mit de kmders in wuven; Perbere om an den Damdiek te raeken. Want daer kan 't gevaer ze veel minder genaeke

„Kom jongens," zei Vaoder, m'n motte noe vort, Voordat het hier aol te gevaerlijk wordt". In hie trekt mit z'n wuufin z'n kmders van huns Om 't leven te redden - mar 't was net abuu<i.

Want den Damdiek daer ze d'r redding zachte In waer ze d'r eige in veiligheid dachte Bezweek, m 't waeter kwam met groète golven Het land in in heit ze daer alle hedolve.

Zoó binne d'r veule om 't leven gekomme Die de wiek nae 'n andere plaes hao genomme. Een man in een vrouw in d'r dortien kindre Verdronke m geen ziele die dat kon verhmdre.

Daer bleve d'r thuus m ze wiere gered, Daer gienge d'r vluchte in ze ontsnapte nog net, Daer bleve d'r thuus in ze vongde de daód, Daer gienge d'r heen in het kostte d'r hoöd.

Het waeter dat kwam as 'n dief in de nacht, Zoo'ngeweldige ramp hoageên sturflmg verwacht Geen wongder dat zoêveule ereme zielen In deze rampnacht ten offer viele.

Enkele details van de ramp

1) Ten gevolge van het stroomvoerende gat in de Damdijk ten zuidwesten van Stellendam kwam het dorp op 1 februari geheel onder water te staan. Het gat was ongeveer 45 m breed en vier meter diep.

2) Het is ook vooreen leek wel te begrijpen, waarom in Stellendam de ramp zulke afmetingen heeft aangenomen. De smalle landengte heeft van weerszijden een geweldige druk te doorstaan gehad en toen eenmaal zowel aan de Noord- als aan de Zuidzijde de dijken op verschillende plaatsen doorbraken, was het vanzelfsprekend, dat het laaggelegen dorp het zwaar te verduren zou krijgen. Aanvankelijk meende ieder, dat. zoals steeds, de dijken het wel zou-den houden en dat alleen gedurende de hoogste stand van de springvloed het water over de dijken heen zou lopen. Deze hebben het blijkbaar ook van de binnenzijde uit begeven en daardoor werden de gevolgen des te ernstiger. Omstreeks 3 uur stond het water vrijwel gelijk met de dijk en was de Spuipolder al ingevloeid. En kort daarna braken de dijken door en stortte zich een enorme vloedgolf over het dorp. Het was voor velen een volkomen overrompeling en daarom was er geen tijd om allerlei waardevolle dingen naar boven te brengen of mee te nemen. (Uit E.N. van A. van Eek, 28 februari 1953).

(A van Eek was Hoofd der School en voorzitter der Stellendamse Vissersvereniging 'Samenwerking'). 3) Op Melissant, dat droog bleef, werden de Stellendamse slachtoffers begraven.

Aantekening

De heer A M. Blokland, in leven jachtopziener wonende te Stellendam, schreef: Wat er op Stellendam gebeurde tijdens de stormramp van 31 januari-op 1 februari 1953. Hij beschrijft op welke wijze de reddingsakties op gang kwamen en wat hij tesamen met J. Jansen Dzn. en J. van Seters Bzn. in de roeiboot van schipper A. A. Jelier heeft gedaan om Stellendammers van een verdrinkingsdood te redden. Ik kon het 29 juni 1991 nog kopen bij

Ik kon het 29 juni 1991 nog kopen bij Vroegindeweij, Postbus 61, 3240 AB Middelharnis voor ƒ 3,50. Ik kan dit verslag u zeer aanbevelen. Na de ramp

Hoe de kerk van Stellendam in één week werd hersteld

Men schrijft ons van Hervormde zijde'

In het college van diakenen der Hervormde gemeente van Velp werd al spoedig na de ramp van 1 Februari overwogen, wat men persoonlijk voor hulp zou kunnen bieden aan een getroffen gemeente in het rampgebied, naast wat ieder reeds in geld en goederen had gedaan.

De diaconie trad in overleg met de Bouw- en Restauratie-Commissie der Ned. Herv. Kerk, wier secretaris reeds uit een persoonlijk onderzoek had gezien, dat, als hij de beschikking zou kunnen krijgen over een aantal arbeiders, de kerk spoedig zou zijn hersteld.

Ter plaatse, te Stellendam, konden hiervoor geen arbeidskrachten worden gevonden, omdat de mensen te zeer betrokken waren bij het herstel van hun eigen woningen. Op het pad van de Velper diaconie kwam derhalve Stellendam.

De broeders in Velp hadden intussen reeds enkele voorbereidingen getroffen. Uit het contact met een aantal Hervormde aannemers te Velp bleek, dat dezen bereid zouden zijn, de benodigde arbeidskrachten af te staan. Zelf ging men in Stellendam de situatie in ogenschouw nemen en men kwam tot de conclusie, dat, als een goed opgezet en uitgewerkt plan werd gemaakt, het herstel in één week zou kunnen geschieden.

De diaconie in Velp sprak verder met de verschillende werkgevers en nam. in afwachting van een nadere van overheidswege te treffen regeling, het arbeidsloon en de sociale lasten voor haar rekening, zodat de werkgevers geen extra financiële lasten hadden te dragen. Zo kon, in de vroege ochtend van Maandag 20 April, een bus uit Velp naar Stellendam vertrekken met 12 arbeidskrachten: 3 metselaars, 5 timmerlieden, 3 opperlieden en 1 verwarmings-technicus-loodgieter, met een 'diaken-ploegbaas' als leider en met het materiaal, dat voor het herstel van de kerk nodig was en dat in Stellendam of naaste omgeving niet was te verkrijgen. Een kwartier na aankomst toog de Vel

per ploeg aan het werk en waren er al drie arbeidskrachten op het dak! Dat dak moest helemaal opnieuw worden gedekt en vele pannen moesten worden vernieuwd. De vloer moest worden uitgebroken en een nieuwe betonnen vloer moest worden gelegd. De muurbanken met lambrizeringen, veelal van de muren losgerukt, moesten worden gerepareerd en opnieuw gesteld. Aan de verwarmingsinstallatie diende een en ander te gebeuren, zomede aan de goten, terwijl allerlei herstelwerk van kleiner omvang moest plaatsvinden.

Maar de Velper werkers werkten per hoofd 70 uur in deze week en toen kon dan ook, op Zaterdag 25 April, de kerk aan de gemeente worden overgedragen. En dat nog wel: geheel hersteld, niet bij wijze van noodvoorziening maar definitief!

De overdracht aan de gemeente vond plaats in bijzijn van een deputatie van de kerkeraad te Velp en van enkele aannemers en de echtgenoten der arbeiders. En op Zondagmorgen 26 April kon de gemeente van Stellendam de kerkdienst weer houden in haar eigen vertrouwde bedehuis. Ze behoefde niet meer gebruik te maken van het vriendelijk aanbod der Gereformeerde Kerk, om haar kerkgebouw te benutten voor de Hervormde eredienst.

De Velper broeders namen genoegen met hun gewone loon als voor een 48- urige arbeidsweek en het met overwerk verdiende werd, met aller goedvinden, afgedragen aan het Sanatorium in Hellendoorn.

Het bovenstaande ontleenden wij aan een uitvoerig verslag van dit alles, dat de 'diaken-ploegbaas' ons deed toekomen. Deze vermeldt er bij, dat het werk en deze hulp, die een dienst was aan een zustergemeente, allen, die er aan deelnamen met dankbaarheid en vreugde heeft vervuld en dat men, ook als gemeente van Velp, de voldoening heeft op deze wijze zichtbaar te hebben kunnen helpen.

Zo werd de gedachte van gemeenteopbouw in een stukje praktijk omgezet, die misschien andere gemeenten op het plan kan brengen te doen, wat Velp in dezen wilde doen!

Delta-werken. Internationaal raken de deskundigen er met over uitgesproken: de Delta-werken. Een staaltje vernuft dat dagelijks zijn diensten aan de bevolking bewijst. Vijftien jaar lang is met een enorm enthousiasme aan dit gewaagde en uiterst ambitieuze projekt gewerkt. Met behulp van films en dia-presentaties beleeft u de bouwgeschiedenis stap voor stap zelf mee. Te zien bij de Delta Expo, aan de buitenhaven van Stellendam, een halve kilometer van de Delta J (wordt ven'olgd) J. L. Struik

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen