Het Blaeuwe Huus

Opgraving 'Blaeuwe Huus' te Ouddorp

In het Jaarboek De Motte 81/82 staat het artikel van Gerbrand Hoek 'Oude boerderijen op Goeree-Overflakkee'. Hierin breekt hij een lans voor behoud van het uit 1650 daterende 'Blaeuwe Huus' aan de Bosweg 2 te Ouddorp. Deze 'langsdeelboerderij', gelegen op de splitsing met het Smalle Einde, behoort tot de zogeheten 'Vlaamse huisgroep'. Het enthousiaste pleidooi van Gerbrand Hoek is niet voor niets geweest. Velen trokken zich het lot aan van deze in 1963 onbewoonbaar verklaarde duinboerderij, die jaarlijks vele toeristen trekt.

In 1970 werd de bouwval door de gemeente op de voorlopige monumentenlijst gezet, in 1973 weer geschrapt. De monumentale schuur overleefde een brand en een storm niet en legde uiteindelijk als eerste het loodje. In 1988 gelukte het de gemeente Goedereede om eigenaar van het pand te worden na moeizame onderhandelingen. In 1990 verscheen de naam het 'Blaeuwe Huus" weer op de monumentenlijst en hopelijk voorgoed.

Op 10 augustus 1990 werd de Ouddorpse VW de trotse bezitter van de boerderij voor het symbolische bedrag van een gulden. De zo lang verwachte restauratie kon op 28 mei 1991 een aanvang nemen.

De Motte en het 'Blaeuwe Huus'

In 1968 richtten de initiatiefnemers tot oprichting van De Motte hun belangstelling al tot het 'Blaeuwe Huus'. Ook zij braken een lans voor het behoud van dit unieke bouwwerk. Een berichtje in het Eilanden Nieuws en zelfs een brief naar het Koninklijk Huis herinneren nog aan die aktiviteiten van voor de oprichting van De Motte. Door de jaren heen is er steeds een sluimerende belangstelling geweest voor het behoud van het 'Blaeuwe Huus' en de ontwikkelingen vanaf 1988 werden dan ook voor De Motte met intens genoegen verwelkomd.

Op verzoek van de gemeente Goedereede en de restauratie-architekt A. van der Zwan uit Middelharnis stelde De Motte in nauwe samenwerking met beiden nog in 1988 een onderzoek in naar de bouwgeschiedenis. Dit in verband met de op handen zijnde restauratie en nieuwe bestemming van het 'Blaeuwe Huus'.

Dit onderzoek vond plaats op 14 mei, 11 juni, 25 juni en 22 oktober 1988.

Onderzoek

Het doel van het onderzoek was van bouwhistorische aard. In de eerste plaats was een funderingsonderzoek gewenst dat inzicht moest geven in de bouwme thode en de ouderdom van het 'Blaeuwe Huus' Te'i'ei'"' kon een verkenning op het achter de woning gelegen terrein, waar zich de schuur heeft bevonden, antwoord geven op de vraag of de poeren nog aanwezig waren. Poeren zijn veelal uit steen bestaande elementen waarop de staanders rusten die op hun beurt het dak dragen.

Op een plattegrond uit 1948 zijn indertijd de staanders in het schuurgedeelte opgemeten en ingetekend. Tevens zijn op die plattegrond de funkties van de diverse vertrekken en ruimten in zowel het woonhuis als de schuur benoemd. Bij het onderzoek was het opmerkelijk dat er zo'n dunne 'cultuurlaag' aanwezig was waarin zo weinig mobiele vondsten.

Dat kan te wijten zijn aan het feit dat de bevolking niet welgesteld was (alles werd tot op de draad versleten) en aan landschappelijke kenmerken. Het landschappelijk element is dat het 'Blaeuwe Huus' gelegen is pp het overgangsgebied van het verstoven duingebied en het door de zee afgezette kleidek. De overheersende westenwinden hebben het kleidek in oostelijke richting met een zandlaag bedekt, waarop het goed bouwen en wonen is. De ondergrond klinkt nauwelijks in en men heeft doorgaans geen last van grondwater. Ook hoeft men niet op te hogen; vandaar die dunne cultuurlaag. Het rechterdeel van het 'Blaeuwe Huus'

Het rechterdeel van het 'Blaeuwe Huus' staat nog op het horizontale vlak van de zandlaag, het linkergedeelte is gebouwd op het naar de polder aflopende hellende vlak. Dit hellende vlak kwam heel goed tot uitdrukking tijdens onderzoek in de woonkeuken waar de zuidoostmuur tot 165 cm beneden de vloer gefundeerd is.

Datering Over het precieze bouwjaar van het

Over het precieze bouwjaar van het 'Blaeuwe Huus' zoals we het nu kennen, zijn twee opvattingen in zwang, gebaseerd op de muur- en jaarankers in de voorgevel. De één ziet 1659 als bouwjaar, de ander 1650. Volgen we het jaartal van links naar rechts, dan valt op dat de 1 door een muuranker wordt verbeeld. Dan volgen de fraai gebogen 6 en de 5. Als laatste komt de 0. Uit de vorm blijkt waarom het geen 9 is. Als men een 9 bedoeld had, had men toch zeker voor een omgekeerde 6 gekozen. In 1650 werd dit 'Blaeuwe Huus' gebouwd.

Op de plaatsen in de woning waar plavuizen vloeren werden aangebracht, zullen tegen de wanden tegels zijn gemaakt om te verhinderen dat schrobwater in de wand optrok en een lelijke donkere verkleuring achterliet. Men noemde die schrobtegels. Dergelijke tegels zijn nog aan het eind van de zestiger jaren in de gang van de woning waargenomen. In 1988 - twintig jaar later - herinnert een enkele kapotte, blauw beschilderde tegel nog aan weleer. Schatgravers hebben jarenlang huisgehouden in de woning. Alle tegels werden er uit gesloopt. De kelder, waarin nog een fraaie gotische kaarsennis aanwezig is, werd diep uitgegraven. Plavuizenvloeren werden gelicht, de brokken werden als dank achtergelaten voor de restaurateur.

Onderzoek van de tegelresten toont aan dat de originele tegels nog in het 'Blaeuwe Huus' aanwezig waren voordat de schatgravers kwamen.

Zoals men nu na de bouw van een huis de muren bepleistert of behangt, zo werden m 1650 tegen de wanden blauw beschilderde tegels aangebracht. Het motief dat werd gekozen toont een vaas met drie bloemen. Zo'n geheel in blauw uitgevoerde 'blompot'tegel dateert uit het midden van de zeventiende eeuw en kan als origineel worden aangemerkt.

(vervolg in het nummer van a.s. vrijdag)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen