MET RAAD EN DAAD

eCLUID UIT DE RUIMTE

Geluiden brengen de lucht tot trillen, zodat wij ze kunnen horen. Maar hoe kunnen wij de verhalen horen van astronauten in ruimtecapsules die in het luchtledige heelal zweven en op de maan waren?Antwoord: Die ontvangen wij per radio en die elektrische signalen behoren tot de zelfde natuurkundige familie als lichtstralen. Zij gaan precies als het licht van zoon, maan en sterren even gemakkelijk door een luchdedig als door een dampkring.

DE HITS VAN HEIJE

In een oude Volksliederenbundel vond ik tot mijn verbazing bij veel nog vaak gezongen liedjes als tekstdichter Jan Pieter Heije vermeld staan Dat is toch de uitvinder van de moderne brandspuit?Antwoord: Nee, de slangenbrandspuit werd al in 1690 uitgevonden door de schilder Jan van der Heyden. De dichter dr. Jan Pieter Heije (1809-1876) studeerde te Leiden, trok in 1830 als medisch verzorger met de Leidse Jagers ten strijde tegen de Belgische opstandelingen, werd in 1832 arts in Amsterdam, maar schreef ook letterkundige bijdragen voor verscheidene tijdschriften. In 1833 verschenen zijn 'Hollandse Liederen', in 1844 stichtte hij de Vereeniging voor Ziekenverpleging, hij werd voorzitter van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen (Het Nut), stichtte in 1849 'De Toekomst' voor verwaarloosde kinderen, kwam op tegen drankmisbruik, bevorderde ondertussen de volkszang, maar ook lichamelijke oefeningen (waaruit later de gymnastieklessen op de lagere scholen voortkwamen) en werd in 1843 secretaris van 'Toonkunst'. Van 1845 tot 1960 was hij redacteur van de Volksalmanak van het Nut. Als lid van de gemeenteraad van Amsterdam regelde hij in 1853 de geneeskundige armenzorg. Inmiddels was hij eigenaar geworden van negen boerderijen in en bij de drooggelegde Haarlemmermeer, zodat hij zich ook ging beijveren voor de belangen van de boeren. Het is haast onbegrijpelijk, dat deze mensen- en dierenvriend naast zijn huisartsenpraktijk toch nog zo veel kon dichten, w.o. volksliederen als 'O schitterende kleuren van Nederlands Vlag', geschiedzangen w.o. 'Heb je wel gehoord van de zilveren vloot', anti-drinkliederen als 'Nu zal 't mij nooit weer gebeuren", kinderliedjes w.o. 'In een blauw geruite kiel' en 'De twee voerlui'. Hij schreef 'In 't groene dal' en 'Klein Vogelijn op groenen tak', maar ook soldatenliedjes als 'Te land en ter zee' en zeemansliederen als 'De kabels los', 'Ferme jongens, stoere knapen' en 'Een scheepje in de haven landt'. Elk jaar weer zingen we zijn 'Zie de maan schijnt door de bomen'. In de al 38 maal herdrukte bundel 'Kun je nog zingen, zing dan mee" staan er meer dan 20 afgedrukt. Deze onvergetelijke tekstdichter van zo vele vaderlandse 'hits' ligt begraven te Abbenes, alwaar terecht een monument voor hem werd opgericht.

HOE VAAK POETSEN?

Wij poetsen onze tanden na elke maaltijd, maar de buren houden vol dat één keer per dag genoeg is, omdat het gebit tussentijdse 'zuurstoten' wel kan verdragen. Kunt u zeggen wat 't beste is?Antwoord: Als het bij die drie maaltijden bleef, is één keer poetsen wel voldoende, want ons gebit verdraagt wel zo'n 6 è 7 stoten van het zuur dat de bacteriën in onze mond vormen uit de voedselresten welke tussen de tanden achterblijven. Maar als u 'tussendoortjes' gebmikt als koekjes, gebak, chocola, kaas, hartige hapjes, drop. zuurtjes of ander snoepgoed, dan is vaker poetsen wel aan te bevelen.

IRRITEREND PAPIER

Al enige malen kreeg ik ondanks gebruik van zachter en van nat toiletpapier pijnlijke plekken en wondjes. Is dat te voorkómen'Antwoord: Wij kregen vaker klachten over irritatie en juist na gebruik van bepaald vochtig toiletpapier. U kunt beter gewoon papier met een druppel water vochtig maken. Bij een huidarts kunt u een zalf vragen tegen de gevoelige aandoening, mogelijk eczeem en door wrijven ontstane wondjes.

BOVCOT GEBOYCOT

Uit welke taal komt toch het woord 'boycot'? In oude woordenboeken vind ik het niet.

Antwoord: Dat is een jong woord. We danken het aan de Britse rentmeester Charles Cunningham Boycott die door Ierse pachters van zijn landgoed werd weggetreiterd. Diens naam leeft nu wereldwijd (met één t) voort.

TE LANGZAAM

Het komt voor. dat er een blauw bord langs de weg staat met een auto er op. Daar mag 100 km/u gereden worden. Is men straflaar wanneer men beneden de aangegeven snelheid rijdt?Antwoord: Het vierkante blauwe bord

Antwoord: Het vierkante blauwe bord met een witte auto betekent in feite, dat die rijweg een autoweg is, dus dat zich daarop geen zg. langzaam verkeer (als voetgangers, handkarren, fietsers, rij- en trekdieren en vee, dus ook geen door een paard getrokken wagen enz.) mag bevinden. Voorts geldt de daar toegelaten maximum snelheid van in de regel 120 km/u tenzij ter plaatse een andere maximum snelheid is voorgeschreven, bijv. 50, 70 of 100 km/u. Natuuriijk mag elke weggebmiker iets onder dat maximum blijven. Een andere kwestie is, dat men het overige verkeer niet mag hinderen door zich veel te langzaam voort te bewegen. Tegen 'kruipen' kan zonodig door de politie worden opgetreden op grond van een zg. kapstokartikel, dat men zich op de openbare weg niet hinderlijk mag gedragen.

MUURHOMMEL

Zittend op mijn terrasje zie ik af en toe een hommel door een gleuf in de muur kruipen. Kan ik nu verwachten, dat ze straks - net als de bijen - met een hele zwerm uit de muur komen?

Antwoord: Er zijn zo'n 20 soorten hommels in ons land, maar uitgezonderd de koekoekshommels die in de nesten van andere binnendringen, maken de meeste soorten gebruik van verlaten muizeholen, vogelkastjes of andere geschikte plekjes om er hun éénjarige staat in te richten. Ze maken ook wel gebruik van spouwen tussen de muren van een woonhuis, zoals de cementbijen en sommige wespen doen. Ze gaan echter niet 'zwermen' zoals de bijen. Er wordt in het late seizoen gepaard door de dan geboren prinsessen, d.w.z. wijfjes die groter zijn dan de werkhommels, en de mannetjes die dan uit onbevruchte eieren ontstaan. Prinsessen die bevmcht zijn, zullen na overwintering op beschutte plekjes als koningin een nieuwe staat gaan stichten.

DE PLAAT POETSEN

Kortgeleden kocht ik (toch nog) een nieuwe platenspeler. Ik schrok van de kwaliteit van mijn oude grammofoonplaten. Zou een grondige reiniging nog kunnen helpen?Antwoord: Wie zich nieuwe apparatuur aanschaft, merkt pas het verschil in kwaliteit op met soms wel den tot twintig jaar eerder gekochte pick-up met versterker, resp. luidspreker. Daar was u aan gewend geraakt, maar de techniek is de laatste tijd flink gevorderd. Nu kunt u oude platen (o.a. door ze met gedestilleerd water te wassen) wel van stof ontdoen zodat de tikjes minderen, maar de groeven zijn door het gebruik van saffier of diamant waarschijnlijk flink uitgesleten en hier en daar wel eens beschadigd. Dat kunt u niet wegpoetsen. Wij adviseren u toch maar over te stappen op compact discs. Die worden door laserstralen afgetast en niet meer mechanisch afgespeeld. De prijzen van de c.d.-spelers zijn nu zodanig gezakt, en er zijn al zo veel voordelige aanbiedingen van c.d.'s in de handel, dat u bij verkoop van die nieuwe platenspeler niet eens meer zo veel hoeft bij te passen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen