Het Kijkvenster

blik op kerk en samenleving Z/

- Criminaliteit

- De goede oude tijd?

- De bende van Jan Catoen

De criminaliteit in ons land is een veelbesproken onderwerp. Eén op de vier, sommigen zeggen zelfs één op de drie Nederlanders heeft er ooit iets mee te maken gehad. Diefstal van een fiets of van een tasje, inbraak in huis of auto, enzovoort. En dat noemen we dan nog maar de 'klein' criminaliteit. De 'grote' is hoe langer hoe meer een professionele zaak geworden. Er is nu eenmaal een aantal Nederlanders, vaak ook geassisteerd door buitenlanders, dat z'n brood verdient aan de misdaad. En als het al lukt, één of meer zware criminelen op te sporen en te berechten, dan is het nog maar de vraag of ze hun straf uitzitten, want ze deinzen er niet voor terug uit de gevangenis uit te breken, desnoods met gebruik van geweld, om daarna uiteraard hun criminele pad te vervolgen.

* * * We zijn zo geneigd bij het vertellen van, en het luisteren naar al die verhalen over criminaliteit, te verzuchten, dat het toch zo'n tijd is die we beleven. En dat zal waar zijn. De mogelijkheden zijn ook veel groter dan vroeger, en - maar volgens de deskundigen legt dat geen gewicht in de schaal - de straffen minder zwaar. Hoewel het van bevoegde zijde hardnekkig wordt ontkend, gelooft toch een belangrijk deel van de bevolking dat er van zwaardere straffen een preventieve werking zou uitgaan. Maar het staat niet aan mij, daarover een oordeel uit te spreken.

Overigens doen we natuurlijk altijd een beetje mee aan verheerlijking van het verleden, die 'goeie ouwe tijd', toen het leven zoveel rustiger en veiliger was dan nu. Wie ook maar een beetje kennis heeft van de geschiedenis kan weten dat dat beeld haaks staat op de werkelijkheid. In vorige eeuwen maakten slechts weinig mensen gebruik van een bank. Hun kapitaal bewaarden ze zorgvuldig in het kabinet. Maar dan moest men op een afgelegen hofstede of buitenplaats ook wel met een wapen onder het kussen gaan slapen. Vooral in de wintermaanden, wanneer de benedenlaag van de bevolking zonder werk zat en dus honger leed, werden de polders soms afgestroopt door hele benden die geld of goederen eisten onder bedreiging van 'de rode haan op het dak". En wee de boer of de rentenier die z'n portemonnee dicht hield.... En er was geen verzekering die dan de schade dekte.

Rond 1800 was in het zuidwesten van ons land 'de bende van Jan Catoen' berucht. Zij was genoemd naar haar aanvoerder, een Brabander, geboren in Etten-Leur, omstreeks 1765, die met een aantal beruchte lieden voornamelijk in West-Brabant en Zeeland opereerde. Door zijn overvallen en afpersingen was hij een ware schrik voor de inwoners van Zuid-Beveland. Zijn laatste 'grote werk' was de overval op een boerderij onder Kapelle-Biezelinge. Uiteindelijk is hij in 1802, samen met zijn bondgenoot Mertens op de schorren van Hoedekenskerke gearresteerd en.... ter dood veroordeeld. Zo ging dat toen nog! Hij en zijn makker zijn de laatsten geweest die in Middelburg zijn opgehangen 'omme aldaar door de injuriën der lucht te worden verteerd". Zijn naam leeft nog voort in de zegswijze 'iemand van katoen geven'. Ik bedoelde alleen maar: vroeger was het ook niet alles....

Waarnemer

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen