Twaalf Twaalftallen Leerredenen van dr. H. F. Kohlbrugge (2)

In mijn vorige artikel gaf ik een introduktie van dr. H. F. Kohlbrugge (1803- 1875) - zijn weg en zijn werk. En wel naar aanleiding van de recente herverschijning van de 'Twaalf Twaalftallen Leerredenen', een prekenbundel in zes banden. Deze laatste bijdrage wil ik wijden aan de inhoud van de serie.

Geloofsbelijdenis Nu is het natuurlijk onmogelijk in

Nu is het natuurlijk onmogelijk in enkele kolommen een verantwoorde weergave daarvan te verstrekken. Zelfs aan een opsomming van de behandelde stof - in honderdvierenveertig (!) predikaties - zal ik niet toekomen. Het kan dus niet anders dan dat wat volgt u slechts een heel globale indruk van een en ander zal geven.

Laat ik vooraf nog zeggen dat de preken in nagenoeg chronologische volgorde zijn opgenomen. Begonnen wordt met enkele preken uit 1833. Het was het jaar dat Kohlbrugge zijn eerste vrouw verloor en tevens dat hem het lidmaatschap van de Hervormde Kerk werd geweigerd. Zijn beroemd geworden preek over Romeinen 7 vers 14 hield hij eveneens in datzelfde jaar. Ze is ook opgenomen. De resterende preken dateren alle uit de jaren 1846 en 1851. Samen vormen ze dus slechts een betrekkelijk gering deel van het gehele preekoeuvre van Kohlbrugge. Immers hij zou nog twintig jaar lang op de kansel van Elberfeld staan. Toch vormt de inhoud van deze bundel een monumentale verzameling, een goudmijn voor ieder die in de Schriften onderwezen wil zijn.

Waarmee is de inhoud nu te typeren? Ik zou het aan de hand van Kohlbrugge's eigen adagium willen vertolken - zijn geloofsbelijdenis in een notedop eigenlijk. Daartoe neem ik u mee naar een boekje dat hij ooit schreef, waarvan de oorspronkelijke titel luidt 'Die Lehre des Heils'. Aan het begin van dit artikel citeerde ik er uit. Het is een eigen catechisatiemethode, die net als onze Heidelbergse Catechismus is ingedeeld aan de hand van 'drie stukken'.

„Hoe kunt gij in God alleen uw heil stellen in leven en in sterven?", luidt één van de eerste vragen. En het antwoord, waarvoor ik met name uw aandacht vraag: „Ik weet het uit de Schrift en uit de ervaring: 1) dat ik een mens ben en niet meer, 2) dat God God is, en 3) dat Hij Zijn belof

ten ook aan mij vervult". Dit zijn tegelijkertijd de drie elementen die als het ware de ruggegraat (niet alleen van dit vragenboekje, maar me dunkt tevens) van Kohlbrugge's hele predik- en overige arbeid vormt. Allereerst dus: ik ben een mens en niets meer. Vervolgens: God is God en Hij handhaaft Zijn Wet. Tenslotte: Hij vervult Zijn beloften ook aan mij. Aan de hand van deze lijn zou ik iets uit Kohlbrugge's preekarbeid willen noteren

Dat ik een mens ben... Kohlbrugge had een bijbels beeld van de mens. „Hij is aan de ijdelheid onderworpen en onder de zonde verkocht", zo schreef hij ergens. Hij liet niet na er in zijn preken op te wijzen dat wij onszelf in onze verloren toestand voor God moeten kennen. Zowel aan het begin als bij de voortgang op de weg des heils is er niets méér noodzakelijk dan „de kennis van de grootte van onze zonde en ellende en van onze algehele onbekwaamheid om onszelfr op enigerlei wijze tot de gemeenschap met God te brengen".

Overigens - die kennis is geen doel in zichzelf. „Te weten hoe groot onze zonde en ellende is, is ons daarom zo noodzakelijk omdat wij anders nimmer de waarde van het dierbaar bloed van Christus zouden erkennen". Die kennis bewaart ons ook voor zelfbedrog. Immers, aldus Kohlbrugge, wij kunnen ons over de genade Gods en de verlossing die in Christus Jezus is, niet verheugen tenzij wij van Boven door de Geest zijn wedergeboren. Dat is: wij zijn geen nieuwe schepselen geworden, tenzij er een waarachtige geestelijke verandering bij ons heeft plaatsgevonden en wij tot de ware boete en bekering zijn gekomen. En zo leert een zondaar acht geven op de weg waarop God hem leidt.

Dat God God is...

„Ver boven ons op de troon van Zijn heiligheid zit God; daar zit Hij Die Zich openbaart zoals Hij is: heilig en rechtvaardig, barmhartig en genadig - en Die Zich ontfermt over wie Hij wil". Hij is de gans soevereine. Wie God is. heeft Hij ons in Zijn Wet geopenbaard, zo benadrukt Kohlbrugge steeds weer. En vooral dh: Hij handhaaft Zijn Wet volkomen. Let wel: Gód handhaaft Zijn Wet. En wij, mensen, nog geen enkel gebod. En zo kunnen wij voor de HEERE in geen enkel opzicht bestaan. Immers, vervloekt is een ieder die niet blijft in het boek der Wet. Laten we even meelezen met Kohlbrugge waar hij beschrijft hoe de Heilige Geest daarvan overtuigt.

Daar verbrijzelt de Almachtige de zondaar tiet hart. Hij werpt zich als dood en verloren voor de Onziclitbare neder, spreekt zijn eigen vonnis uit en moet God in het recht stellen dat Hij hem voor eeuwig verwerpt. Zo ligt hij daar in angst en vreze ajte wachten wat God met hem zal doen. Daar ligt hij voor de troon van de heilige en vertoornde God. Zou er nog wel genade zijn voor zulk een ellendige? Hij roept: O God. wees mij de zondaar genadig' Zalig hij die zichzelfaanklaagt en God in het recht stelt.

Daar gaat als de bliksem de trekking van de Vader hetn door de ziel en door de Geest Die de doden levend maakt in hun zonden, wordt hij door hetgeloojmet Christus Jezus verenigd. Lieflijke vrede en stille vreugde doorstromen zijn hart, terwijl hij de woorden verneemt. Wees welgemoed, uw zonden zijn u vergeven Het bloed van Jezus Christus reinigt u van alle ongerechtigheid.

Dat Hij Zijn beloften vervult..

Het middel, aldus Kohlbrugge, waarvan de HEERE Zich bedient is het Woord van Zijn genade. Het Woord dat ik geloven mag, juist dan wanneer ik geen grond meer onder mijn voeten vind, ook geen leven meer in eigen hand heb en de hemel boven mij gesloten is. Zó vervult God Zijn beloften Hij helpt Zijn ellendigen heerlijk, maar in een weg van afbraak en vernedering, opdat de roem Godes zij.

In een andere preek luidt het: „Gelijk de zondaar het reeds vroeger erkende dat het eeuwige en vrije genade Gods in Jezus Christus was dat hij uitgerukt werd uit de macht van de Satan, zo erkent hij het van dag tot dag dat hij aan alles vertwijfelen moest indien God niet had gezegd: „Ik heb u liefgehad met een eeuwige liefde. Daarom heb ik u getrokken met goedertierenheid". Zijn geloof moge sterk of zwak zijn - hij mag God danken door Christus Jezus, zijn Heere".

Ik besluit met de eerste woorden van de eerste preek uit het eerste boek. Heel kenmerkend voor Kohlbrugge's prediking! Hoe wonderbaar is toch de getrouwe God in de leiding van Zijn heiligen! Hij maakt hen geheel teniet opdat Hij alleen in hen groot zij. Hij laat hen alles verhezen opdat HIJ door hen in waarde worde gehouden. HIJ ontneemt hun alles opdat Hij alles met Zichzelf vergoede. Het doel kennen wij. het is de verheerlijking van Zijn Naam. En ons duurzaam geluk ir en bij Hem Hij maakt ons gans en al ledige vaten om ons alleen uit Zijn volheid geheel te vervullen. Het onze verderft ons en wij verderven onszelf dagelijks. Hij alleen heeft alles weigemaakt en Hij alleen maakt Zijn volk zalig van hunne zonden

N.a.v. Dr. H. F. Kohlbrugge, Twaalf Twaalftallen Leerredenen. Uitgeverij Den Hertog, Houten. Zes delen. Gebonden. Circa 3100 pag. Prijs ƒ 189,50. Na 31 december 1992/225,-.

Middelharnis J.M.J. Kieviet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen