De schepen van Oude Tonge
(XXII)
In deze laatste aflevering over de schepen van Oude Tonge wordt nog herinnerd aan een aantal schippersfamilies van weleer die, voor zover bekend is, geen nazaten als schipper meer hebben op de wateren rondom Goeree en Overflakkee. Wel komen er nog twee afleveringen over de rest van de binnenscheepvaart op ons eiland.
Schippersfamilie Kerpel
Anthonius Kerpel, rustend schipper, wonende op de Kaai van Oude Tonge, zo stond vermeld in de notities van Mattheus de Korte. Ook Gerard Oomens schreef dat Jacobus Kerpel schipper was te Oude Tonge en beschikte over wat meer gegevens. Kerpel voer van 1850 tot 1883 op een houten poon. Jacobus Kerpel was gehuwd met Maria
Jacobus Kerpel was gehuwd met Maria Breur. Hun zoon Anthonius Kerpel, geboren 1855 te Oude Tonge was schipper op een houten tjalk en later op een ijzeren paviljoenjacht. Anthonius Kerpel woonde inderdaad op de Kaai. Gerard Oomens heeft hem nog gekend. Men zei altijd Toon Kerpel als het over deze schipper ging.
Anthonius Kerpel trad in 1883 te Oude Tonge in het huwelijk met Maria Grietje Kanters, dochter van Abraham Kanters en van Simina Vink. Dit schippersechtpaar overleed kinderloos.
Schippersfamilie Van Parijs
Johannes van Parijs was schipper op een zeilklipper van 150 ton. In de jaren twintig liet hij een nieuwe kempenaar van 550 ton bouwen en noemde het vaartuig Anna Maria.
Johannes van Parijs is in 1866 te Roosendaal geboren. Hij was gehuwd met Anna Maria Simons, geboren 1863 te Oude Tonge, dochter van Cornelis Simons van beroep boekbinder en wonende op de Voorstraat te Oude Tonge.
Het schippersechtpaar Van Parijs-Simons kreeg zeven kinderen.
1. Jacoba van Parijs, geboren in 1891 te Oude Tonge.
2. Johanna Maria van Parijs, geboren in 1895 te Roosendaal.
3. Pieter Jacobus van Parijs, geboren in 1896 te Oude Tonge. Hij voer op een zeilklipper van 160 ton genaamd Johannes. Hij is later naar Krabbendijke vertrokken en is aldaar op 88- jarige leeftijd overleden.
4. Cornelis Benedictus van Parijs, geboren in 1898 te Oude Tonge. Eerst voer hij met een zeilklipper van 130 ton, maar in de jaren vijftig kocht hij een motorspits van 350 ton. De spits heette Cornelis.
Cornelis Benedictus van Parijs was gehuwd met Anneke de Bakker, schippersdochter uit Bergen op Zoom. Hun zoon Jan van Parijs voer met een
Hun zoon Jan van Parijs voer met een motorkempenaar, maar hij stopte met varen. Hij is thans bruggewachter op de Steenbergse Vliet. Jan van Parijs is gehuwd met een Belgische vrouw.
5. Maria Catharina van Parijs, geboren in 1900 te Oude Tonge. Zij is op zeer jeugdige leeftijd overleden.
6. Maria Catharina van Parijs, geboren in 1901 te Oude Tonge. Zij is op 18-jarige leeftijd te Rotterdam overboord gevallen en jammerlijk verdronken.
7. Willem Jozef van Parijs, geboren in 1902 te Oude Tonge. Hij voer eerst bij zijn vader en liet gelijk met zijn vader een nieuwe kempenaar bouwen. Na de oorlog heeft Van Parijs zijn schip verkocht en werd hij bruggeman te Rotterdam. Op ruim 80-jarige leeftijd is Willem Jozef van Parijs te Rotterdam overleden. Ook zijn vader, schipper Johannes van Parijs, is te Rotterdam overleden. Schippersfamilie Pullema
Schippersfamilie Pullema
De eerste man van de familie Pulleman, die schipper Gerard Oomens met zijn genealogisch onderzoek op Flakkee heeft aangetroffen was Jan Pulleman. Hij was schipper te Ooltgensplaat en trouwde aldaar in 1736 met Klazina Flazon. Hun kinderen werden allen in Ooltgensplaat geboren en gedoopt.
1. Grietje Pulleman 1737
2. Jannetje Pulleman 1739
3. Coenraad Pulleman 1742
4. Maria Pulleman 1744
5. Coba Pulleman 1746
6. Grietje Pulleman 1749
Zoon Coenraad werd evenals zijn vader schipper van beroep. Coenraad Pulleman is in 1766 te Ooltgensplaat gehuwd met Jannetje van Wageningen. Hun kinderen werden eveneens te Ooltgensplaat geboren en gedoopt.
1. Jan Pulleman 1767
2. Magdelina Pulleman 1769 3. Klazientje Pulleman 1771
3. Klazientje Pulleman 1771
4. Gerrit Pulleman 1773
5. Jan Pulleman 1774
6. Jan Pulleman 1775
7. Gerrit Pulleman 1778 8. Jan Pulleman 1780
8. Jan Pulleman 1780
9. Jan Pulleman 1781
10. Gerrit Pulleman 1782
Uit dit gezinstabelletje blijkt maar al te duidelijk dat men in de 18e eeuw heel vaak met kindersterfte te maken had. Zelfs in de eeuw daarna kwam daar nog geen verandering in.
Jan Pulleman (1781) werd schipper. Hij trad in 1802 te Ooltgensplaat in het huwelijk met Neeltje Nelis. Zij kregen negen kinderen.
1. Coenraad Pulleman 1803 Ooltgensplaat
2. Gerrit Pulleraan 1804 Ooltgensplaat
3. Gerrit Pulleman 1805 Ooltgensplaat
4. Crijn Pulleman 1808 Ooltgensplaat
5. Crijn Pulleman 1810 Ooltgensplaat
6. Crijn Pulleman 1811 Ooltgensplaat
7. Crijn Pulleman 1814 Ooltgensplaat
8. Jacobus Pulleman 1819 Oude Tonge
9. Andries Pulleman 1821 Oude Tonge
Ook hier weer hetzelfde beeld met betrekking tot het fenomeen kindersterfte.
Jan Pulleman is om gezondheidsredenen met varen gestopt en is te Oude Tonge aan wal gegaan alwaar hij winkelier is geworden.
Jan Pulleman is in 1825 te Oude Tonge overleden. Zijn vrouw Neeltje Nelis overleed in 1846 ook in die plaats.
Coenraad Pulleman (1803) was gehuwd met Dirkje Goemaat. Ook Coenraad werd schipper. Zij hadden een dochter. Jannetje Machelina Pulleman, geboren 1845 te Oude Tonge.
Jannetje M. Pulleman trouwde in 1875 te Oude Tonge met Leendert Huibrecht van den Berge, beurtschipper te Bruinisse.
Crijn Pulleman (1814) was gehuwd met Jacomina Douw, geboren te Sint Annaland. Crijn Pulleman was beurtschipper te Oude Tonge. Zij kregen zes kinderen,
1. Neeltje (1843); 2. Heleman (1844);
3. Jan (1846); 4. Leendert (1849)
5. Leendert (1851) en 6. Gerrit (1854).
Jacobus Pulleman (1819) is in 1849 te Oude Tonge getrouwd met Adriana van der Meij. Jacobus Pulleman was schipper te Oude Tonge. Kinderen uit dat huwelijk geboren zijn:
1. Gerrit Pulleman, geboren 1851 te Oude Tonge (zie verder in dit verhaal).
2. Esra Pulleman, geboren 1852 te Oude Tonge.
3. Arendje Pulleman, geboren 1853 te Oude Tonge. Zij is in 1880 te Oude Tonge getrouwd met Jan Joppe, grutter van beroep te Sommelsdijk. Arendje Pulleman is in 1914 te Sommelsdijk overleden.
4. Jan Pulleman, geboren 1854 te Oude Tonge (zie verder in dit verhaal).
5. Neeltje Pulleman, geboren 1859 te Oude Tonge. Neeltje Pulleman is te Oude Tonge getrouwd met Eliza Mast, beurtschipper van Den Bommel. In 1885 is NeeUje Pulleman van Oude Tonge naar Den Bommel verhuisd. De houten tjalk van Eliza Mast was genaamd Neeltje. Ook het volgende schip was zo genaamd.
Andries Pulleman (1821) was timmerman te Oude Tonge. Zijn eerste vrouw was Cornelia van Loveren (gehuwd in 1848). Zij kregen twee kinderen. Jan en Neeltje die beiden erg jong zijn overleden.
Zijn tweede vrouw was Jannetje van der Meij (gehuwd in 1856). Zij kregen vijf kinderen. Jan, Arendje, Neeltje, Esra en Coenraad. De beide laatsten waren tweelingen en hebben slechts korte tijd geleefd.
Zijn derde vrouw was Petronella Bartha Birkhoff (gehuwd in 1870).
Gerrit Pulleman (1851) werd beurtschipper te Oude Tonge. Hij voer met een houten tjalk. Gerrit Pulleman trad in 1884 te Stad aan 't Haringvliet in het huwelijk met Pietertje Joppe, geboren 1858 te Sommelsdijk. Pietertje was een dochter van Izaak Joppe Gerritzn., landbouwer eerst te Sommelsdijk en later te Stad aan het Haringvliet en van Aaltje Kieviet.
Een poosje geleden trof ik een aardige advertentie aan;
Harddraverij, Bergen op Zoom op dinsdag 23 juli 1889.
De Stoomboot De Jonge Jacobus zal bij bovenstaande gelegenheid varen, van Oude Tonge:
Dinsdagmorgen 23 juli ten 2V2 ure en terug van Bergen op Zoom:
Woensdagmorgen 24 juli ten 6 ure. Tarief heen en terug ƒ 1,50 de persoon. De Ondernemer G. Pulleman Uit: Maas- en Scheldebode. Publikatie van de Vereniging Streekmuseum Goeree-Overflakkee, Kerkstraat, Sommelsdijk.
A.J.K. 14 juli 1989.
Gerrit Pulleman is in 1895 te Oude Tonge overleden en zijn vrouw Pietertje Joppe is in 1933 overleden eveneens te Oude Tonge.
Het schippersechtpaar Pulleman-Joppe kreeg acht kinderen:
1. Adriana Jacoba Pulleman, geboren 1885 en overleden in 1963 te Oude Tonge. Zij trad in 1908 in het huwelijk met Adrianus Cornelis Oomens, geboren 1883 te Oude Tonge en aldaar overleden in 1923. Oomens was beurtschipper van Nieuwe Tonge (Battenoord) en vanaf 1914 van Oude Tonge op Rotterdam (zie het verhaal over de schippersfamihe Oomens dat reeds gepubliceerd is).
2. Jacobus Izaäk Pulleman, geboren 1886 te Oude Tonge. Ook hij werd beurtschipper op Dordrecht en Rotterdam. Jacobus Izaäk Pulleman trad op latere leeftijd in het huwelijk met Antje Fluijt, een schippersvrouw met kinderen van het eiland Tholen.
3. Izaäk Jacobus Pulleman, geboren 1887 te Oude Tonge. Hij was gehuwd met Susanna van Eesteren uit Nieuwe Tonge. Izaäk J. Pulleman had een manufacturenwinkel.
4. Gerrit Pulleman, geboren 1890 te Oude Tonge. Hij werd timmerman te Numansdorp. Hij trad in 1918 te Oude Tonge in het huwelijk met Neeltje Cornelia Faasse, dochter van Abraham Faasse, van beroep wagenmaker en van Hendrika Geelhoed.
5. Jan Pulleman, geboren 1891 te Oude Tonge is op jeugdige leeftijd overleden.
6. Aaltje Pulleman, geboren 1893 te Oude Tonge. Zij is in Oude Tonge gehuwd met George Pieter Mast. Aaltje Pulleman is in 1926 te Rotterdam overleden.
7. Jan Pulleman, geboren 1894 te Oude Tonge. Jan Pulleman is gehuwd met Mina Verweij uit Nieuwe Tonge. Pulleman had een aardappelhandel in de stad Rotterdam.
8. Pieter Pulleman, geboren 1895 te Oude Tonge. Hij was gehuwd met Dana Kasteleijn uit Sommelsdijk. Pieter Pulleman had een schoenenwinkel in Oude Tonge.
Jan Pulleman (1854) werd beurtschipper van Oude Tonge op Rotterdam en Dordrecht. Jan Pulleman was gehuwd met Geertruida Elisabeth Hardveld uit Nieuwe Tonge.
Jan Pulleman liet rond 1900 een motorschip van 85 ton bouwen bij gebroeders Paans te Roodevaart. Het schip werd genoemd naar de voornamen van zijn vrouw Geertruida Elisabeth.
Het vaartuig had een 20 pk liggende Rennes-motor, maar had ook nog het zeil en de fok aan boord als hulptuig. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verkocht hij zijn beurtvaartbedrijf aan zijn neef en oomzegger Jacobus Izaäk Pulleman Gerritzn. Toch ging Jan Pulleman niet op zijn lauweren rusten. Hij liet een huis en een schuur bouwen onder aan de Zuiddijk en hij v/erd veeboer!
Het echtpaar PuUeman-Hardveld kreeg zes kinderen: 1. Adriana Pulleman, geboren 1892 te
1. Adriana Pulleman, geboren 1892 te Oude Tonge. Zij was gehuwd met boekhouder Vogelaar. Zij hadden ook een sigarenzaak op de Voorstraat.
2. Geertruida Pulleman, geboren 1894 te Oude Tonge.
3. Jacobus Pulleman, geboren 1898 te Oude Tonge. Hij werd technisch ingenieur.
4. Jannetje Pulleman, geboren 1900 te Oude Tonge.
5. Pieter Pulleman, geboren 1901 te Oude Tonge. Hij trad in het huwelijk met Maria Okkerse te Bruinisse, dochter van mosselschipper Jan Okkerse en van Janna Padmos. Piet Pulleman werd de man van het benzinestation te Oude Tonge en verhuurde onder andere auto's en hijskranen. Zij hadden een zoon. Jan Pulleman, geboren 1933 te Oude Tonge.
Jan Pulleman trad in 1959 te Overschie in het huwelijk met Willempje Hollaar uit Sommelsdijk, dochter van Mattheus Hollaar en Adriaantje Schellevis. Het echtpaar Pulleman- Hollaar kreeg drie kinderen die alle drie te Oude Tonge zijn geboren.
O Maria Adriana Pulleman, geboren 1965.
© Sandra Pulleman, geboren 1967.
© Pieter Pulleman, geboren 1970.
6. Jan Pulleman, geboren 1905 te Oude Tonge. Hij bezat een sloopbedrijf. Jan Pulleman is gehuwd met Lientje Oorbeek uit Nieuwe Tonge.
Jan Pulleman (1858) Andrieszn. werd timmerman te Oude Tonge. Jan Pulleman trouwde in 1886 te Sommelsdijk met Lydia Cornelia Joppe, dochter van Cornelis Joppe, landbouwer en van Margaretha Hendrika de Graaff.
Jan Pulleman overleed in 1894 te Oude Tonge.
Lydia C. Joppe trouwde in 1896 te Oude Tonge met landbouwer Krijn van Es aldaar.
Kinderen uit het huwelijk Pulleman- Joppe zijn:
O Andries Pieter Pulleman, geboren 1887 te Oude Tonge.
© Margaretha Pulleman, geboren 1888 te Oude Tonge.
© Jannetje Pulleman, geboren 1890 te Oude Tonge.
O Cornelia Margaretha Pulleman, geboren 1893 te Oude Tonge.
Van de schepen van de familie Pulleman is anno 1994 niets meer over.
Schippersfamilie Van Schijndel
Deze schippersfamilie heeft jarenlang van Oude Tonge gevaren maar was afkomstig uit Steenbergen.
1. Cornelis van Schijndel voer met een houten stadetjalk van 120 ton. Hij trouwde in 1869 te Oude Tonge met Elisabeth Krouwer.
2. Jacobus van Schijndel was schipper op een rijnkast van 1000 ton. In 1900 trad hij te Oude Tonge in het huwelijk met Jans Pollemans.
3. Adrianus van Schijndel voer met een zeilklipper van 120 ton. Adrianus van Schijndel was in Oude Tonge geboren. Hij was gehuwd met een Belgische vrouw uit Steendorp. Volgens de overleveringen is Adrianus van Schijndel te Dordrecht verdronken. Zijn zoon Nilleke van Schijndel heeft het lichaam van zijn vader uit het water gedregd. Schipper Van Schijndel had op dat moment zijn hondje nog stijf omklemd.
4. Nilleke van Schijndel (1903) was schipper op een motorschip van 400 ton genaamd Clementine. Nilleke van Schijndel is in het huwelijk getreden met Willemina van Dongen, dochter van schipper Cornelis van Dongen en van Rieka Tuns. Van Dongen voer op de Dankbaarheid.
Aangezien ik niet de beschikking kon krijgen over foto's van de schepen van bovengenoemde schippersfamilies wil ik gaame volstaan met een afbeelding van een nog in de vaart zijnde zeilschip genaamd de Vrouw Leentje. Het schip is oorspronkelijk in bezit geweest van de familie De Korte uit Herkingen.
Met veel dank aan schipper Gerard Oomens te Bruinisse.
D. Hoogzand Hyacinthenstraat 8 3245 CN Sommelsdijk
P.S. Volgende week de laatste aflevering.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 18 november 1994
Eilanden-Nieuws | 14 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 18 november 1994
Eilanden-Nieuws | 14 Pagina's