Ned. Pati�ntenvereniging vierde haar 10-jarig bestaan met symposium

Ook de voorzitter stond daarbij stil in zijn openingswoord, waarin hij kort schetste hoe snel de ontwikkelingen gaan in de gezondheidszorg en rond de vragen omtrent leven en dood.

De arts P. J. Lieverse, anesthesioloog in de Daniël den Hoedkliniek vroeg zich af of het thema wel paste op een jubileumavond, maar maakte meer dan duidelijk hoe nuttig het is kennis te nemen van het voorkomen en bestrijden van pijn bij kankerpatiënten.

Soorten pijn

De mondige patiënt aan het eind van de twintigste eeuw komt vaak bij mij, aldus Lieverse met de eis, neem de pijn weg. Zij zijn opgegroeid met de wetenschap dat pijn niet meer hoeft en de arts heeft dan maar aan dit verlangen te voldoen.

Nu is het wel zo dat 75% van de kankerpatiënten te maken krijgt met pijn, maar dat bij 90% daarvan de pijn inderdaad goed te bestrijden of zelfs te voorkomen is.

Bij pijn kunnen we twee soorten onderscheiden. De acute pijn. Deze pijn is aandachtvragend maar voorbijgaand.

Chronische pijn is echter blijvend, isoleert, is doelloos en vaak voelt de persoon met chronische pijn zich niet serieus genomen.

Eén van de basisregels voor een arts is altijd, neem de klacht serieus. Dit is niet zo vanzelfsprekend als gedacht wordt. Ook door artsen wordt nogal eens vergeten om naar de pijn te vragen, gericht als zij zijn op het genezen.

De tweede basisregel is te werken vanuit een planmatige aanpak en dit ook te bespreken met de patiënt. ‘Hoe kunnen we dit aanpakken’.

Het wordt dan helder voor de patiënt, maar ook voor andere medici, voor verpleegkundigen, maar ook voor andere hulpverleners.

Misvattingen

Over de bestrijding van pijn bij kankerpatiënten bestaan er volgens spreker nogal wat misvattingen:

Bij de ziekte kanker hoort pijn. Dit is absoluut niet zo. Meestal is de pijn goed te bestrijden.

Morfine werkt verslavend. Bijna nooit meegemaakt. Wel heb je soms een hogere dosering nodig om het pijnstillend effect te behalen, maar dit hoeft absoluut niet verslavend te werken.

Morfine wordt alleen gebruikt voor iemand die opgegeven is. Ook dit is onjuist. Morfine is gewoon één van de middelen die gebruikt kunnen worden. Zo bestaan er ook misvattingen over de

Zo bestaan er ook misvattingen over de maximum dosering en het melden van de patiënt.

In een grafiek liet Lieverse zien de mate van ernst van de pijn van een tumor en de pijn van de therapie. Sommige artsen kiezen weleens voor het uitschakelen van een zenuw. Mijn ervaring is dat daar een veel te hoge verwachting van bestaat. Ik sluit het in de behandeling niet uit, maar het is wel één van de laatste dingen waar ik voor kies in de afweging van alle van invloed zijnde factoren.

Palliatieve zorg

Spreker duidt dan aan dat kanker niet alleen pijn is. Er zijn lichamelijke klachten, jeuk, misselijkheid, vermagering, obstipatie, etc. Ook psychische klachten spelen vaak een voorname rol, zoals angst, boosheid, eenzaamheid, afscheid nemen en dergelijke.

Dat betekent dat palliatieve zorg, een zorg die zich richt op alle facetten van de ziekte en zijn ziekte.

Een engelse dame stond aan de wieg van de hospisch beweging, die nu ook in Nederland langzamerhand van de grond komt.

De hospisch beweging staat voor eerder genoemde palliatieve zorg, waar een patiënt met zijn fysieke klachten, psychisch lijden, de sociale pijn van b.v. geen beroep meer uit kunnen oefenen, niet meer mee tellen en ook spirituele noden, ook wel existentiële noden genoemd, terecht kan.

Daar is ook aandacht voor de mens achter de patiënt. Cure en care. Aandacht voor de vragen rondom lijden en dood. Aandacht voor geloofsvragen. Aandacht voor het verdriet. Aandacht voor de angst.

Ook aandacht voor de vraag, waarom ik? Een vraag die deels niet te beantwoorden is en die ook door ongelovigen wordt gesteld.

Waarom? Een vraag in die alles verstikkende angst. Ook de Heere Jezus heeft angst gekend. Hoe duidelijk is dit niet beschreven, toen hij in de hof van Gethsemané was. Maar ook later aan het kruis: ‘Vader, waarom hebt Gij Mij verlaten’.

Door ziekte, waarin geen genezing naar de mens gesproken meer mogelijk is, kun je je gevoel voor veiligheid verliezen, maar ook je toekomstperspectief, je relaties, het kunnen genieten, je geloof kan aan het wankelen worden gebracht. De reacties bij gelovigen en ongelovigen zijn vaak gelijk. Anderzijds mag er ook een vastklampen zijn aan Gods belofte van heil en vergeving.

Lijden heeft ook een andere kant. Is er toekomst in het lijden? Is er perspectief? Met enkele aangrijpende voorbeelden uit zijn eigen praktijk besluit Lieverse zijn betoog.

betoog. Forumleden

De forumvoorzitter, mevr. Koningswoud-ten Hove geeft de forumleden ge-legenheid zich kort voor te stellen en te reageren op thema en inleider.

De arts Van Kempen, werkzaam bij de Samaritaan geeft een cijfermatig en functioneel beeld van zijn werkomgeving, het verpleeghuis. Verpleeghuisgeneeskunde kan geschetst worden als, continue zorg, deze is langdurig en systematisch en bovendien multi-disciplinair verzorgende. Kort gaat hij in op het onderwerp palliatieve zorg, welke door minister Borst is erkend als een waardevolle aanvulling in de zorgverlening. Echter er is op dat vlak nog te weinig kennis en vooral te weinig plaatsen en financiële middelen.

Mevr. Dekker, wijkverpleegkundige die de, wegens ziekte afwezige, thuiszorgcoördinator Top verving, werkt nauw samen met de coördinatoren van het thuiszorgprojekt van de NPV-afdeling. Haar functies zijn tweeledig. In de eerste plaats een signalerende, maar ook een indicatieve.

Dit laatste is meer speciaal gericht op de indicatiestelling in de thuiszorg, dat ruimer opgevat moet worden als vroeger de gezinszorg en de wijkverpleging.

Door verhoudingsgewijs afnemende budgetten is het goed een achterdeur te hebben in de vrijwillige thuiszorg, zo zegt spreekster, en vooral in de omgeving van Middelharnis en Sommelsdijk kan optimaal gebruik gemaakt worden van de vrijwillig(st)ers van de NPV.

Elders op het eiland bestaan ook andere vormen van thuiszorg, b.v. vanuit kerken. Wel moet je daar meer terug vallen op mantelzorgers uit familie en kennissen.

De predikant van de Hervormde Gemeente van Dirksland, dr. Paul is twee dagen per week verbonden als ziekenhuispastor aan het ‘Van Weel-Bethesdaziekenhuis’.

Toen hij het thema onder ogen kreeg, had hij daar wat moeite mee. Genezen is altijd mogelijk. Misschien niet voor de mensen, maar wel bij God. God is machtig alle ziekten te genezen. Maar juist ook de genezing van de ziel. Weten we ervan dodelijk ziek te zijn naar de ziel, maar mogen we ook weten genezing verkregen te hebben van deze dodelijke kwaal.

Ik krijg wel de vraag voorgelegd van patiënten die medisch gezien zijn opgegeven: ‘Mag ik nog wel bidden om genezing’? Dit mag altijd, maar het mag niet voortkomen uit een zich vastklampen aan het leven. In de benadering van patiënten maakt het ook verschil of je daar nog een band mee op kan bouwen, of wordt je pas vlak voor het sterven geroepen. Ik probeer toch altijd wat achtergronden te weten te komen. Zijn er ook nog onbeleden zonden? Belijdt elkander de misdaden. Soms mag het nog weleens zo zijn dat familievetes worden bijgelegd.

legd. Bij patiënten in coma ga ik, aldus spreker, er toch altijd vanuit dat zij mij horen.

Met een verwijzing naar de Ziekentroost achter in de Bijbel besluit de predikant zijn korte inleiding.

Het forum kreeg een keur aan vragen voorgelegd uit een bomvolle zaal. Vanwege de grote belangstelling moest zelfs worden uitgeweken naar de aangrenzende hal.

Het bestuur van de NPV-afdeling Goeree-Overflakkee kan in elk geval terugzien op een nuttige en geslaagde jubileumavond.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen