Wandelen met God

'Spüitualiteit' is een wat moeilijk woord. Maar wie iets van de Latijnse taal weet, herkent er een ander woord in: ' spiritus \ 'geest'. En met een hoofdletter: 'Geest', ofwel: de Heilige Geest. Spiritualiteit heeft dan ook alles met het werk van de Heilige Geest te maken.

De laatste tien jaar zijn er heel wat boeken over 'spiritualiteit' geschreven. De denk allereerst aan het grote standaardwerk met de gelijknamige titel (Kampen 1993), onder redactie van o.m. prof. dr. W. van 't Spijker en drs. K. Exalto. Voor een diepgaande historische en inhoudelijke kennismaking met wat spkitualiteit wil zijn, beveel ik dat boek van harte aan. Verder denk ik ook aan het leerzame boek van prof. dr. W.H. Velema: 'Nieuw zicht op gereformeerde spiritualiteit' (Kampen 1990), min of meer gelijktijdig verschenen met de publicatie van prof. dr. C. Graafland: 'Gereformeerden op zoek naar God. Godsverduistering in het Ucht van de gereformeerde spiritualiteit' (Kampen 1990).

En nu verscheen dit boekje onder de mooie titel 'Wandelen met God'. In de ondertitel komt dat moeilijke woord voor: 'Sphitualiteit in de negentiende eeuw'. Geschreven door vier doctores, van wie er drie hoogleraar zijn, te weten: H.J. Selderhuis (Apeldoorn), R, Kuiper (Rotterdam), W.J. Ouweneel (Bazel) en G. Harinck. De uitgever, mr. H.P. Medema, schreef een inleidend woord.

Hoe omschrijven we 'spiritualiteit'? Ergens m dit boekje staat het zo: "Spiritualiteit is de wijze waarop de verhouding van een mens tot God, de wereld en zichzelf wordt beleefd". We kunnen ook zeggen: 'de geestelijke oriëntatie zoals deze in de praktijk functioneert en zoals deze gevoed en onderhouden moet worden' (W.H. Velema). In de Bijbel lezen we over 'de vreze des Heeren' en Calvijn spreekt vooral over 'piëtas', 'vroomheid'.

Welnu - dit kleine maar fijne boekje maakt het allemaal wat concreter aan de hand van een viertal portretten. Portretten van mannen die leefden in de 19^ eeuw en die elk in hun eigen context een stempel gedrukt hebben op het kerkelijke en geestelijke leven van hun tijd. Hun namen, in chronologische volgorde: Hendrik de Cock, de vader van de Afscheiding, Guillaume Groen van Prinsterer staatsman en Evangeliebelijder, Hermanns Cornells Voorhoeve, de man van de Vergadering der gelovigen en tenslotte Herman Bavinck, gereformeerd dogmaticus, 'Kunnen deze vier mannen ons dichter bij Jezus brengen?', zo wordt in het Woord vooraf gevraagd. Ik denk dat dit boekje bedoeld is als de onderbouwing van het positieve antwoord. Ja zeker, deze vier mensenieder voor zich en gevieren bij elkaar - hebben ons iets te zeggen over wat het leven met de Heere is. Hun spiritualiteit komt uit in een 'wandelen met God', zoals Henoch dat beoefende. 'Wandelen met God', dat wijst allereerst op een door de Heere Zelf gewerkte levende relatie met Hem in de hemel, maar dat 'wandelen' wijst ook op het gaan van de voeten op de aarde, zo aards als het maar zijn kan... Hebben deze vier de hedendaagse, post

Hebben deze vier de hedendaagse, postmoderne mens iets te zeggen? Hendrik de Cock had in Uhum van de eenvoudige Klaas Kuipenga geleerd: "Indien ik ook maar een zucht tot mijne zaligheid moest toebrengen, dan was het voor eeuwig verloren!" Daar in Ulrum komt hij onder het beslag van de reformatorische genadeleer en krijgt hij de inhoud van de Dordtse Leerregels van harte lief. Maar tegelijkertijd vergeet hij de kerk in haar concrete gestalte niet...

Mr. G. Groen van Prinsterer was een heel ander man, met een totaal andere maatschappelijke achtergrond en levensleiding. Hij was een man van het Reveil; gaf daaraan ook een aantal jaien leiding. In zijn Tweede- Kamerjaren stond hij in de branding van zijn tijd. Maar hij stond pal! Want hij wist en hij beoefende: 'belijden' is het haaks staan op de tijdgeest. Tijdens een crisis in zijn leven was hij teruggeworpen op Christus alleen! Herman Voorhoeve was weer een ander man. Groen en Heldring, zijn Reveilvrienden, berispten hem scherp bij zijn overgang naar de 'Boeders'. Iets uit zijn belijdenis: ".. .Ja, er is nu vrede voor mij door het bloed des ki^ises, en de Heere heeft mij dien vrede des gemoeds geschonken, die alle verstand te boven gaat..."

Tenslotte dr. Herman Bavinck en zijn gereformeerde spiritualiteit. Zijn studie in het vrijzinnige Leiden heeft hem gestempeld. Hij was de man van de brede blik en de bezonkenheid van oordeel. Een typering: "De spits van zijn werk ligt in de bezinning op de verhouding van twee krachten die ons nu bezighouden en die in zijn dagen eikaars openlijke vijanden waren: het oude geloof" en de moderne cultuur, de orthodoxie en de moderniteit." De geniale Bavmck heeft zijn strijd gestreden en het geloof behouden... Hebben deze vier ons, 21^-eeuwers, nog iets te zeggen? Ze hebben ons veel te zeggen! En al geeft dit boekje alles in klein bestek, het is daardoor toch een veelzeggend geschriftje geworden. De ware spiritualiteit, zo lees ik nog ergens, is "niet een zoektocht naar God die op aarde begint, maar Gods zoektocht naar de mens". Van de Zoon des mensen, gekomen om te zoeken en zalig te maken dat verloren is. En dat hadden deze mannen geleerd, samen met die andere 19^-eeuwer, die hier toch eigenlijk niet had mogen ontbreken: dr. Hermann Friedrich Kohlbrugge...

N.a.v.: Prof. dr. H.J. Selderhuis e.a.. Wandelen met God. Spiritualiteit in de negentiende eeuw. Uitgeverij Medema, Vaassen. Paperback. 96pag.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen