Proefschrift Pieter Tanis

Pieter Tanis werd op 29 september 1975 geboren in het ziekenhuis in Dirksland en bracht zijn jeugd door in Ouddorp. Na zijn middelbare school opleiding in Hellevoetsluis studeerde hij geneeskunde aan de Erasinus Universiteit in Rotterdam. Voorafgaand aan zijn onderzoeksperiode in Amsterdam was gedurende een jaar werkzaam als artsassistent chirurgie in het Ijsselland ziekenhuis in Capelle a/d Ijssel. Inmiddels is hij begonnen aan de opleiding tot chirurg in het St. Lucas Andreas ziekenhuis in Amsterdam.

Het promotieonderzoek werd verricht in het kader van een reeds langer bestaand project op de afdeling chirurgie van het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis aangaande ‘sentinel node biopsie’. Dit is een techniek die in de jaren ’90 van de vorige eeuw werd ontwikkeld om te bepalen of een kwaardaardig gezwel in de lymfklieren is uitgezaaid. Er wordt hierbij gebruik gemaakt van een radioactieve en een blauwe speurstof om de lymfklier op te sporen die als eerste wordt aangetast door uitzaaiingen (de sentinel node). De techniek werd in eerste instantie alleen toegepast bij patiënten met huidkanker (melanoom) en borstkanker, maar deze blijkt inmiddels ook bij andere tumoren toepasbaar. Het voordeel van deze techniek voor iemand met borstkanker is het feit dat indien aangetoond is dat er geen uitzaaiing in de sentinel node (ofwel schildwachtklier) aanwezig is, de andere lymfklieren in de oksel niet verwijderd behoeven te worden. Hierdoor worden complicaties van een dergelijke operatie voorkomen, zoals het dik worden van de arm, infecties van de arm, pijnklachten en gevoelsstoomissen.

Nadat in eerder onderzoek was aangetoond dat sentinel node biopsie een betrouwbare methode is voor het aantonen van uitzaaiingen in de lymfklier verlegde zich het onderzoek naar de technische uitvoering ervan. Daarnaast is de discussie over wat een uitzaaiing van een bepaalde grootte, op een bepaalde plaats in het lichaam en in een bepaald ziektestadium voor de patiënt betekent door deze techniek opnieuw actueel geworden.

Wat zijn de consequenties voor eventuele aanvullende behandeling in de vorm van chemotherapie of bestraling en in hoeverre voorspelt dit het verdere ziektebeloop?

In het proefschrift dat zeventien hoofdstukken telt wordt op enkele van deze vragen antwoord gegeven. De zogenaamd lymfescan om de sentinel node in beeld te brengen bleek 100% reproduceerbaar in een groep van 25 borstkankerpatiënten. Met andere woorden, bij herhaling van de injectie met een radioactieve speurstof werd steeds hetzelfde beeld verkregen. Het zichtbaar maken van de sentinel node werd verbeterd door gebruik te maken van een hogere dosis radioactiviteit en een hogere concentratie van de eiwitdeeltjes waaraan de radioactiviteit is gekoppeld. Het niet zichtbaar worden van de sentinel node bleek samen te hangen met een hogere leeftijd van de patiënt, een lagere dosis radioactiviteit en een toename van het aantal uitzaaiingen.

Bij patiënten die via het bevolkingsonderzoek op borstkanker worden verwezen is het gezwel vaak niet voelbaar en is het dus moeilijk om de speurstof op de juiste plaats te spuiten. Door gebruik te maken van echografie (geluidsgolfonderzoek) en röntgenapparatuur kon sentinel node biopsie bij vrijwel alle patiënten met een niet voelbare tumor in de borst succesvol worden toegepast. Het innovatieve karakter van dit onderzoek werd bij de presentatie op het Europese congres van Nucleaire Geneeskunde in Parijs gewaardeerd met een posterprijs.

Het verwijderen van de sentinel node op ongebruikelijke plaatsen buiten de oksel, bijvoorbeeld naast het borstbeen, bleek voor 5% van de borstkankerpatiënten van belang te zijn voor het bepalen van het ziektestadium en de aanvullende behandeling in de vorm van chemotherapie, hormonale therapie of bestraling.

Door gebruik te maken van de zogenaamde vriescoupe was het voor de patholoog mogelijk om 75% van de uitzaaiingen van een gezwel in de borst reeds tijdens de operatie aan te tonen. Hierdoor konden bij deze groep van patiënten direct ook de andere lymfklieren verwijderd worden en was het niet nodig een tweede operatie hiervoor te ondergaan. De vriescoupe bleek bij melanoompatiënten voor dit doel niet bruikbaar en werd daarom afgeschaft.

In het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis is in de loop van de tijd veel ervaring opgedaan met de behandeling van patiënten met peniskanker. Inmiddels is de sentinel node biopsie bij meer dan 90 patiënten met deze zeldzame vorm van kanker toegepast. Internationaal was hiervoor veel aandacht en met de presentatie van de resultaten op het Wereld Congres Chirurgie in Brussel afgelopen zomer behaalde de promovendus Pieter de prijs voor de beste presentatie. Het al dan niet aanwezig zijn van uitzaaiingen in de sentinel node bleek een belangrijke voorspellende factor voor de overleving na drie jaar. Ook bij zaadbalkanker bleek sentinel node biopsie technisch uitvoerbaar. Voor Pieter Tanis is de opleiding tot algemeen chirurg nu een nieuwe uitdaging. Uiteindelijk wil hij zich gaan toeleggen op de chirurgische behandeling van kankerpatiënten en wil hij wetenschappelijk onderzoek op dit gebied voortzetten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen