De Ramp van 1953

De beheerder van het tramstation van Oude Tonge ten tijde van de Ramp was Koen Ouwens. Hij was gehuwd met Margaretha Bockhove uit Dirksland. Zij hadden toen een kind van negen maanden oud; zijn naam was Wouter. Ouwens oefende ook het beroep uit van commissionair. Hij handelde alleen in uien. Ook bezat hij een perceel bouwland van bijna drie ha gelegen bij de watertoren van Zuidzijde. In de wachtkamer van het station waren meestal wel een paar mensen aanwezig. Zeker was dat het geval bij aankomst en vertrek van de tram die volgens een vaste dienstregeling van dorp tot dorp reed. Men kon er koffie verkrijgen en bier en limonade, geen alcohoUsche dranken. Mevrouw Ouwens, gewoonlijk Gre genoemd, had het eigenlijk op het station niet zo naar haar zin. Erg hinderlijk vond zij het bijvoorbeeld als iemand met modderklompen aan naar binnen stapte nadat zij pas de vloer helemaal schoon had gedweild. Maar het kon er ook gezellig zijn en dan werd de narigheid weer gauw vergeten. Op een warme zomerdag zou er een partij worst op het station worden bezorgd voor vervoer met de tram. Koen had van tevoren gevraagd of Gre de worst zodra die gebracht werd birmen te willen zetten en niet op het perron laten staan met die warmte. Ja, dat zou ze doen. De worst werd afgeleverd, maar Gre vergat haar toezegde aandacht voor het artikel. Een poos later was er een hond op afgekomen en daar was niet op gerekend. Er zijn wel meer van die dingen gebeurd maar die hadden geen gevolg. Achteraf werd er soms om gelachen.

De zaterdag voor de Ramp had Gre de hele dag hard gewerkt, er waren die dag ook nogal wat gasten geweest. Het stormde geweldig hard! 's Avonds plofte de schoorsteen van het dak naar beneden. Men zou de maandag erna de schade laten herstellen. Ze gingen op tijd naar bed want ook al was de schoorsteen door de storm naar beneden gevallen, hij zou toch hard moeten blazen om het hele huis omver te krijgen. De kleine jongen werd voor de eerste keer in een ledikantje gelegd. Hij was de wieg bijna ontgroeid dus werd de wieg boven gezet. Zij süepen beneden. Halverwege de nacht werden ze wakker van veel lawaai en toen zij uit bed stapten stond het water al op de vloer van het huis!! Er zijn veel mensen in hun slaap volkomen verrast geworden. Het water kwam namelijk eerst geleidelijk aanstromen totdat die metershoge vloedgolfer op zou volgen. Ouwens met vrouw en kind vluchtten naar boven. De kleine werd maar weer in het wiegje gelegd. Maar toen het water met zo'n geweld de Oudelandsepolder binnenviel was er geen houden meer aan. De situatie was van toen af aan bijzonder gevaarüjk. Het water klotste tegen de zolder aan. Eerst kwam het geUjk met het luik te staan maar het vloeide daarna zelfs op de zolder. Waar was men nog veiUg? Kort na elkaar kwamen twee bewoners van

Kort na elkaar kwamen twee bewoners van de Stationsweg aandrijven. Allebei hadden zij kans gezien om door het kleine raam in de zijgevel van de dienstwoning naar binnen te klimmen. Dat waren Bram van Wijk (zie deel 16) en Hans Knoope. Het valt te begrijpen dat het daar op zolder bijzonder koud was. Koen en zijn vrouw hadden nog droge kleren aan maar het vluchtende tweetal dat zoeven naar binnen was gekomen, was geheel doorweekt. De omstandigheden op die zolder werd met de minuut gevaarüjken De nog jonge Hans Knoope en zijn buurtgenoot Bram van Wijk waren al eerder uit de chaos van ingestorte huizen weten te ontkomen. Zouden zij opnieuw op de proef worden gesteld?

Elk ogenblik viel te verwachten dat ook het stationsgebouw zou instorten. De golven hadden vrij spel en de storm joeg de golven hoog op. Alles wat drijvende was, werd in één richting opgedreven. Om van de zolder te geraken kon aUeen door het dakraam. Dat werd geopend. De één na de ander nam zo gauw mogelijk plaats op het dak. Plotseling viel er geen seconde meer te verliezen. Precies op het moment dat zij alle vier het dak waren opgeklauterd kwam er een grote hooiberg aandrijven die pal langs het huis voorbij dreef. Het hele stationsgebouw stond op instorten. Er was geen tijd meer om na te denken. AUe viersprongen zij op de hooiberg waarop een grote kat reeds had plaatsgenomen. Ook een dier is bang voor de dood. Met zijn reflecterende ogen keek hij de mensen aan en verroerde zich niet. Achter hun rug stortte het stationsgebouw geheel in. De gedachte aan het kind in de wieg op de verlaten zolder van het woonhuis was om hysterisch van te worden. Zo'n schaapje in wat gevlochten materiaal zou geen enkele kans op overleving hebben. De Ramp was op dat uiu: in geheel Oude Tonge op zijn hevigst. Oude Tonge, het eeuwenoude plaatsje aan de Krammer dreigde geheel onder te lopen. Vier mensen en een kat op een niet zeewaardig vaartuig in de vorm van een hooiberg dreef slechts één kant op. Manoeuvreren kon niet, de opvarenden waren stuurloos overgeleverd aan de geweldige natuurkrachten die furieus te keer gingen. Waar zou dit vreemde gevaarte waaruit de geur van hooi toch nog opsteeg, terecht komen? Was het een vraag van de mensen die er toen bovenop zaten? Angstige gezichten weerspiegelden de hunkering naar zekerheid en die vastigheid was op dat hooi niet te vinden. De berg dreef voort, nergens viel een baken te onderscheiden. Niet omdat het zo donker was maar omdat het zeewater over geploegde aarde heen golfde waar geen vaarwegen waren uitgezet. Ineens bonkte de hooiberg tegen de opgehoopte rommel aan die langs de teen van de Oudelandsedijk in een dikke laag was achtergelaten. Aangespoelde rommel afkomstig van totaal vernielde woningen en hofsteden als wel de inboedel van de bewoners zelf hoe schamel dit ook in enkele gevallen mag zijn geweest.

Het viertal sprong van het hooi af en liep zo vlug mogeüjk over het veek dat nog nooit in zo'n dikke laag aan de voet van een dijk door het water was opgestuwd. Ze begaven zich bovenop de dijk. In de buiut van het watergemaal waren ze terecht gekomen. Een voettocht leidde hen naar het dorp. Dat was de plaats waar hulp geboden zou worden. Die hulp was erg nodig want ze hepen blootsvoets. Koen Ouwens had bovendien in een roestige spijker getrapt. Het echtpaar Ouwens liep naar Leen Kosten die met Neeltje Ouwens was getrouwd. Zij woonden op de Molendijk. Beiden kregen droge kleren aangereikt en Koen zou Koen niet zijn geweest of hij ging meteen naar plaatsen waar hulp kon worden geboden. Zo was hij met Cor van de Tonnekreek ten nauwste betrokken bij de mislukte reddingspoging van Lieven de Vos uit de Jozefdreef die in een zeer aangrijpend drama eindigen moest. Lieven de Vos met zijn kinderen: Adrianus, Arend, Adriana en Jan verloren daarbij het leven. De moeder heeft zich op onbegrijpeüjke wijze weten te redden...

Koen en Gre Ouwens vertrokken als zovele Oude Tongenaren via Dintel Sas naar de Veehallen in 's-Hertogenbosch. Vanuit Den Bosch reisden zij naar de famUie Lijs te Emmeloord maar daarvoor heeft Ouwens nog een week in het ziekenhuis van Kampen gelegen vanwege zijn ontstoken voet. Lijs dreef in Emmeloord een kolenhandel. De handelsactiviteiten werden door de komst van Koen Ouwens sterk uitgebreid. Hij ging namelijk per fiets de boer op en met name bij de buitenboeren verkocht hij veel. Maar man en vrouw waren evacué's, ze konden of wilden niet in Emmeloord blijven en keerden terug naar Oude Tonge. Daar lag hun toekomst. Het echtpaar Ouwens-Bockhove kreeg na het smartelijk verlies van hun eerste kindje met de Ramp tot driemaal toe gezinsuitbreiding: 2 Laurentia, 3 Wouter en 4 Margreet. Laurentia is kleuterleidster in Den Bommel, Wouter werkt bij Heerema Offshore te Leiden en Margreet werkt op de secretarie van de gemeente Oost-Flakkee.

Herinneringen aan de schilde

Enige tijd voor de Ramp hadden de schilders Piet Palingdood en Eliza Razenberg het houtwerk van het stationsgebouw van Oude Tonge opgeschilderd. Beiden waren in dienst van de R.T.M. Gre heeft hen veel koffie en zelfs soep geserveerd uiteraard op haar kosten. Uit dankbaarheid heeft Eliza Razenberg, die naast zijn beroep van schilder ook amateurschUder was een fraai interieurtje geschilderd en dat aan Gre ten geschenke gegeven. Dat schilderijtje is uiteraard met de Ramp verloren gegaan. Eüza beloofde haar een ander werkje. Nee, het stelt geen golvende watermassa rond Oude Tonge voor maar wel een zeer eenvoudige weergave van een grijsaard in de kleuren blauw en grijs. Het hangt aan de muur van één van de aanleunwoningen bij Ebbe en Vloed waar de weduwe Ouwens thans woonachtig is. (wordt vervolgd) D. Hoogzand

Zevenendertig mensen die aan de Stationsweg hebben gewoond verloren m die onvergetelijke wintemacht het leven. Van het echtpaar Toon Pieterse en Gerda Krouwer is het dochtertje Annie verdronken. In deel 21 is dat onvolledig weergegeven. Toen het huis Stationsweg 65 op instorten stond zou de moeder met haar kleine Anna op wat drijvend materiaal spnngen. Maar zij sprong mis. het kind ontghpte haar en zelf wist zij op wat wrakhout te klimmen dat naar de Poterloods zou wegdnjven. Toon Pieterse, haar man, is met de kleine Bep, die twee-en-een-half jaar was, in een drijvende trog of voerbak voor paarden gesprongen. Het kwam er op neer dat zij in een soort kano zaten die eveneens naar de Poterloods zou afdrijven. Het water stroomde met grote snelheid en de golfslag was er één van een mwe zee! Toon, Gerda en him oudste kind Bep hebben op het dak van de loods de Ramp overleefd maar Annie die slechts negen maanden oud was, verdronk jammerUjk. Van de famihe Adrianus Koert, Stations

weg 73, is alleen Adrie Koert gered kunnen worden. Haar vader en moeder met twee broertjes en twee zusjes zijn verdronken. Adrie Koert was vriendin met Janny Knóps (zie deel 22). Later is Adrie naar een tante in Friesland gegaan.

Het drama van Abraham van Wijk zal ook één van de ergste bUjven uit de hele Rampgeschiedenis. Niet dat hij tot tweemaal toe van een huis dat op instorten stond moest afspringen om zich opnieuw te redden, maar vooral door de harde feiten. Zijn vrouw met al haar kinderen, zeven in getal, verdronken tussen de brokstukken van hun woning Stationsweg 79. Hun naaste buren, het gezin van Comehs Bruinse op nummer 81 ging in zijn geheel ten onder, niemand van hen wist zich te redden.

Vervolgens op nummer 83 werd het gezin van Wilhelmus Knoope met zijn vrouw, twee zoons en een dochter zeer zwaar getroffen. Alleen zoon Hans, een jongen van zestien jaar, heeft zich kunnen redden zoals in dit verhaal is gebleken. Hij was samen met Bram van Wijk op het tramstation terecht gekomen en toen dat ook een prooi van de golven was geworden, sprongen zij op de eerder genoemde hooiklamp die hen naar de Oudelandsedijk van Oude Tonge zou drijven. Hans Knoope is terecht gekomen in café Esser op de Voorstraat. Deze jongen is daar hefderijk in het gezin van Esser opgenomen. Hij is inmiddels aan een ernstige ziekte overleden.

De overlevenden van de Stationsweg waren:

1. Gre Bockhove

2. Corrie Huijer

3. Hans Knoope

4. Gerda Krouwer

5. Dies van den Ouden

6. Koen Ouwens

7. Toon Pieterse

8. Bep Pieterse

De slachtoffers van de Stationsweg

Naam Gebjaar Stationsweg

1, Petrus M. Jacobs 1869 43

2, Johanna M. Pieterse 1952 65

3. Comelis Donkersloot 1879 71

4, Willemina Donkersloot-Munters 1884 71

5. Adrianus Koert 1910 73

6. Jannetje Koert-Kamerling 1915 73

7. Machiel Koert 1940 73

8. Neeltje Koert 1943 73

9. Marinus koert 1947 73

10. Jannetje Koert 1949 73

11. Comelis Koert 1873 75

12. Jannetje Koert-van Noord 1873 75

13. Jan van Nieuwaal 1886 77

14. Elizabet van Nieuwaal-Osseweijer 1889 77

15. Marie C. W. van Wijk-Stoop 1913 79

16. Petrus G.M. van Wijk 1943 79

17. Elizabeth A. van Wijk 1944 79

18. Adriana G. van Wijk 1946 79

19. Gerardus M. van Wijk 1948 79

20. Abraham van Wijk 1949 79

21. Johannes M. van Wijk 1950 79

22. Adrianus W. van Wijk 1952 79

23. Comelis Bruinse 1912 81

24. Jannetje Bminse-de Vos 1914 81

25. Arendje Bruinse 1936 81

26. Jacoba Bruinse 1940 81

27. Adrianus Bruinse 1941 81

28. Hendrik C. Bruinse 1945 81

29. Jeremias Bruinse 1949 81

30. Wilhelmus Knoope 1902 83

31. Adriana W.Knoope-van Wijk 1909 83

32. Petrus Joh. Knoope 1938 83

33. JohannaA.W. Knoope 1944 83

34. Adriana Joh. P. Knoope 1950 83

35. Gerardus van Bergen 1865 4

36. Cornelia van Bergen-Willems 1865 4

37. Wouter Ouwens 1952 56

Van de redactie

In verband met de grote vraag naar levering van extra Eilanden Nieuwsexemplaren met afleveringen 'De Ramp van 1953', van de hand van de heer Hoogzand, delen wij u mee dat deze niet meer voorradig zijn. Volgend jaar echter hoopt de auteur een boek uit te geven waann al deze bijdragen zijn verzameld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen