Werken (Z)onder stress

Bij ruim een derde van de mensen die noodgedwongen gebruik moeten maken van de Wet op de Arbeidsongeschiktheid (WAO) liggen daar psychische oorzaken aan ten grondslag. Hoewel psychisch verzuim vaak erg complex is, is het zeker wel hanteerbaar. Belangrijk is daarbij om tijdig de signalen te herkennen en daar zo spoedig mogelijk op in te spelen. Je hoort het de laatste tijd steeds meer om je heen: 'ziek zijn door psychische klachten'. De term bum­out is al breed bekend. Iedereen heeft het druk. Elke volwassenen heeft wei eens te kampen met een hoge belasting, op het werk en/of thuis. Zolang deze last in evenwicht is met iemands probleemoplossend vermogen, hoeft dit niet tot verzuim te leiden. Is deze balans zoek en zijn er nog andere psychische of wellicht ook fysieke klachten, dan ligt uitval op de loer. In 2001 had 34% van de WAOinstroom psychische klachten als hoofdoorzaak.

Combinatie van gezond lijf, gezonde geest en gezonde werkomstandiglieden

Hoe wordt voorkomen dat iemand onnodig lang met problemen doorloopt? En hoe wordt er voor gezorgd dat het verzuim niet langer duurt dan nodig is? De in 2001 opgestelde Commissie Psychische Arbeidsongeschiktheid van Donner, noemt hiervoor acht spelregels:

1. Even rust is goed, met rust laten werkt averechts

'Zorg maar eerst dat je weer de oude wordt!' Hoewel goedbedoeld is één ding zeker: van afwachten en mets doen is nog nooit iemand beter geworden! Hoe langer iemand het begin van zijn herstel voor zich uitschuift, hoe kleiner de kans dat hij weer terug kan naar zijn baan.

2. Arbeid is vaak het beste medicijn

'Hopen dat het vanzelf weer overgaat' is een illusie. Rust kan wel goed zijn, maar het besef dat je weer grip krijgt op je leven is essentieel. De regelmaat van (deels) weer werken en contact hebben met collega's draagt vaak bij aan herstel.

3. Werknemer en werkgever zijn samen verantwoordelijk

Uit onbegrip voor of onwetendheid van 'ziektes tussen de oren' blijft het vaak te lang stil tussen werkgever en zieke werknemer. Alleen als beiden hun verantwoordelijkheid nemen en in actie komen, is er zicht op herstel en oplossingen. Werkgever en werknemer kunnen bovendien altijd hulp van deskundigen zoeken, zoals de huisarts, bedrijfsarts, therapeut en andere aanbieders op de markt die behandelingstrajecten aanbieden. Onderaan het artikel vindt u het telefootmummer van aanbieder DIAO*).

4. Alléén behandelen of gedeeltelyk weer aan de slag is niet de oplossing

Uitsluitend medische of psychologische behandeling is niet genoeg om iemand weer succesvol aan de slag te krijgen. Maar ook zonder meer weer overgaan tot de orde van de (werk)dag is evenmin een oplossing. Vaak is een combinatie van twee sporen nodig: én werken aan herstel én zoeken naar geschikte tijdelijke arbeid of aanpassing van de functie. Om dit te bereiken maken werknemer en leidmggevende samen afspraken en komen deze ook na.

5. Verschuilen achter de ander lost niets op

Zet de werkgever zich gebrekkig in? Werkt de zieke werknemer onvoldoende mee? Dat is voor de 'andere partij' geen excuus om niets te doen. Bij sommige psychische problemen kan iemand niet op eigen kracht beter worden. Soms weet 'de baas' niet zo snel welke ondersteuning hij kan bieden of hoe hij passend werk georganiseerd krijgt. Hij zal dan hulp moeten inroepen. Te laat in actie betekent hoe dan ook: herstel duurt nog langer, klachten worden ernstiger, kans 'op WAO' wordt groter en het loon moet langer doorbetaald worden.

6. Een succesvolle oplossing vereist openheid van zaken

De werkgever mag vragen wat er aan de hand is en mag vragen welke taken de werknemer denla wel te kunnen doen. Hij mag vragen of de werknemer al onder behandeling is en wanneer hij denkt weer aan de slag te kunnen. De werkgever heeft recht op deze antwoorden. De werknemer heeft daarentegen recht op alle bijstand en informatie van de werkgever die nodig is voor herstel en terugkeer naar het werk. Deze rechten gaan pnma samen met het medisch beroepsgeheim en de privacywetgeving.

7. Psychische arbeidsongeschiktheid heeft wortels doorgaans in de persoon en in het werk

Klachten alléén zijn meestal niet de doorslag bij 'uitval'. Ook de inhoud van het werk en hoezeer iemand zijn taakuitoefening kan beïnvloeden plus de relatie met leiding en collega's wegen sterk mee. Preventie van verzuim slaagt niet zonder het systematisch opsporen en aanpakken van gezondheidsrisico's in de organisatie.

8. Er is een laatste druppel, maar de emmer was al vol

Ieder mens maakt grote. kans minstens éénmaal tijdens zijn loopbaan door stress of overspannenheid uit te vallen. Daar kan van alles aan voorafgaan. Onopgeloste privé­problemen, een hoog opgelopen werkdruk of slechte verhoudingen op het werk. Ook psychiatrische stoornissen kunnen meespelen. Essentieel is dat de zieke en zijn omgeving signalen leren herkennen en daarop tijdig reageren.

Bron tekst: brochure 'Verzuim door psychische problemen', verkorte weergave van de Leidraad 'Aanpak en verzuim om psychische redenen' 2001.

*) DIAO staat voor Delta Instituut Arbeid & Organisatie en biedt behandelings­ en begeleidingstrajecten aan bij bedrijven die dit product inkopen voor hun medewerkers. Het product is voor medewerkers die door psychisch klachten uit het arbeidsproces zijn geraakt en die terugwillen naar de werkplek. Deze medewerkers moeten nog iets overwinnen en zijn gemotiveerd mee te werken aan hun behandeling en willen de vicieuze cirkel doorbreken. Medewerkers kunnen zich zelf aanmelden bij DIAO. Dit gaat veelal vja een vast aanspreekpunt in de organisatie, bijvoorbeeld het bedrijfsmaatschappelijk werk van het bedrijf waar u werkt. Wel kan de medewerker zijn leidinggevende of hoofd personeelszaken attent maken op een aanbieder als DIAO.

Voor meer informatie: mevrouw S. Rijmers, secretanaat DIAO, telefoonnummer 010­2770661 ma­vr. (op vrijdag tot 12.30 uur) of via de mail: secretariaat@diao.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen