DISCUSSIE OVER DE DOODSTRAF

Minister Nawijn

De titel had beter kunnen luiden: Gebrek aan discussie, of: Het smoren van de discussie over de doodstraf

Het is alom bekend hoe minister Nawijn zich heeft uitgesproken voor de doodstraf Er is zelfs een spoeddebat aan gewijd in de Tweede Kamer. Zelden is een minister zo door de Kamer vernederd als minister Nawijn in het genoemde spoeddebat, las ik in een krant. Hel gaat mij in dit artikel met om het goed recht of het humanitaire onrecht van de doodstraf. Ik vraag aandacht voor het feit dat de Haagse politieke elite een minister in zijn ambt bijna heeft afgemaakt (excuseer deze uitdrukking), omdat hij zich heeft uitgesproken voor de doodstraf.

Ik ga nu niet in op de bijzonder onhandige manier van optreden van minister Nawijn. Was het een verkiezingsstunt om zich zo ten gunste van de doodstraf voor bijvoorbeeld VoUcert van der O. uit te spreken? Het is niet aan mij om hierop met ja of neen te antwoorden. Waar het mij om gaat is, dat de Haagse poli

Waar het mij om gaat is, dat de Haagse politiek Nawijns opmerking heeft veroordeeld zonder op mogelijke argumenten pro en contra in te gaan. Er is geen echte discussie gevoerd. Men heeft als argument aangevoerd dat het uitspreken en toepassen van de doodstraf een stap terug is in onze beschaving. Maxime Verhagen zei: Deze man oppert iets wat onbeschaafd is. Wouter Bos (van hetzelfde laken een pak als de zojuist geciteerde fractievoorzitter van het CDA): iets wat ons een stukje terugzet in de beschaving en Femke Halsema: iets wat verschrikkelijk en onbeschaafd is. Dat is in het Kamerdebat althans het voor

Dat is in het Kamerdebat althans het voornaamste argument geweest. Wij zijn in onze beschaving zo ver voortgeschreden, dat we de doodstraf achter ons hebben gelaten - en dat reeds meer dan honderd jaar. Zij is immers in 1870 afgeschaft.

De maat van onze beschaving

Met dit argument: onbeschaafd, ver beneden de (zedelijke) maat van onze tijd, is Nawijn neergesabeld.

De stand van de beschaving, wilt u het groeiproces van onze beschaving, verbiedt niet alleen de doodstraf opnieuw in te voeren, maar zelfs er nog weer voor te pleiten. Men bedenke wel, dat andere argumenten hierbij in het niet zinken. Onbeschaafd - daarmee wordt lederes mond gesnoerd die voor de doodstraf wil pleiten.

De lezer begrijpt dat het mij hoog zit dat er (althans in de Kamer) geen echte discussie is gevoerd. Men was met Nawijn gauw klaar. Deze minister heeft een standpunt verdedigd dat beneden het peil van onze beschaving is. Dat hoort in de Kamer niet thuis.

Ik schreef reeds: in dit artikel gaat het mij niet om argumenten pro de doodstraf of contra. Ik meen dat er wezenlijke argumenten voor de doodstraf zijn, al begrijp ik heel goed dat er in de samenleving bij velen geen gehoor is voor die argumenten. Daarom acht ik het gezien de situatie in het land niet juist op dit moment een pleidooi te voeren voor herinvoering van de doodstraf. Ik zou willen dat de argumenten aangevoerd worden; en dat er een echte discussie komt. Die discussie is door de Haagse elite met een hautain gebaar overbodig gemaakt. Je hebt de ontwikkeling van onze beschaving niet meegemaakt. Je blijft bij die ontwikkeling ten achter. Dat was voor veel politici het doorslaggevende argument tegen Nawijn, ja zelfs tegen een debat met hem.

Nogmaals, ik vind zijn optreden niet handig, zelfs onverstandig. Dat neemt niet weg dat hij met argumenten en niet met kreten moet worden bestreden. Ik vind het interessant dat Willem Breedveld in Trouw de behandeling van Nawijn door de Kamer heeft afgekeurd. Ik vermeld ook dat professor Kuitert desgevraagd zei dat hij voor de doodstraf is. Hij wil die echter niet toegepast zien worden.

Hoe ver reikt 'onbeschaafd'

Betekent dit, dat de eerste helft van Kuiterts stelling ook hem de kwalificatie onbeschaafd doet zijn?

Wat betekent het voor het recht als het peil van onze beschaving de maatstaf is om de doodstraf niet meer ter sprake te brengen? Ik heb gedacht: Hoe moeten wij in het licht van deze argumenten onze wetgeving tot liberalisering van abortus en euthanasie bezien? De lezer begrijpt dat ik het woord liberalisering kies om de ruimte aan te geven waarbinnen straffeloos abortus en euthanasie kunnen worden toegepast. Om het zo te zeggen: er zitten nog wel haken en ogen aan, maar beide daden zijn geoorloofd mits ze volgens de regels (men zou bijna zeggen fatsoenlijk) worden toegepast. Het is kennelijk een kwestie van de voort

Het is kennelijk een kwestie van de voortschrijding van de beschaving dat abortus en euthanasie thans - onder bepaalde voorwaarden - geoorloofd zijn.

Wie om redenen van beschaving tegen de doodstraf is, kan in de discussie en beslissmg over abortus en euthanasie de maatstaf van beschaving niet buiten beschouwing laten. Het gaat er dus maar om wat wij mensen beschaafd vinden. Dat is recht. Dat mag toegepast, of vermeden en bestreden worden.

Veertig procent onbeschaafd?

Er IS nog een kanttekening te plaatsen bij dit standpunt. Uit enquêtes blijkt dat veertig procent van de bevolking voor de doodstraf is. Beseffen de Haagse politici die het argument beschaving gebruiken, wel dat ze daarmee deze veertig procent onbeschaafd noemen, althans ter zake van hun standpunt met betrekking tot de doodstraf Kennelijk hebben deze politici de reikwijdte van hun veroordeling van die veertig procent van de ondervraagden niet doordacht.

Doodsvonnissen na de oorlog

Er is nog een overweging die ik aan de lezer wil voorleggen. Ik denk aan de doodvonnissen die na de oorlog in eigen land en ook door het Tribunaal m Neurenberg zijn geveld en (ten dele) voltrokken.

Moeten we die vonnissen ook inhumaan en beneden het peil van onze beschaving noemen'' Of wil de Haagse politiek echt zeggen: met het voltrekken van die doodvonnissen staan we precies bij de overgang naar een hogere grap van de beschaving. Toen waren we zo ver nog niet. Nu zien we dat ons beschavingspeil de doodstraf verbiedt - tot aan een taboe op het spreken erover.

En nu de medaille omdraaien. Wat is het peil van onze beschaving? Wat gebeurt er allemaal aan negatieve daden, terwijl ze getolereerd worden? In welk een losbandige samenleving groeien onze kinderen en kleinkinderen op?

Is er niet iets van: onze beschaving is doorgeslagen. Is over grenzen heen gegaan die geëerbiedigd moesten worden? We moeten een stap terug doen.

Zou bij die stap terug een serieuze publieke en ook politieke discussie niet hard nodig zijn?

Aan een dergelijke discussie zou ik als bijdrage willen leveren: Denk aan de notie vergelding. Zij is heel wat anders dan wraak. Zij staat in het hart van de bijbelse boodschap van zonde en genade.

Bc heb in tal van beschouwingen de notie vergelding gemist. Daarmee is ons strafrecht uit zijn evenwicht geraakt en in handen gekomen van de willekeur van wat Haagse politici het beschavingspeil noemen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen