Over het lezen van boeken

"God heeft aan de mens een grote overvloed van heerlijke gaven geschonken, bedoeld om dagelijks gebruikt te worden met liet oog op zijn zaligheid in Christus, door de genade van de Heilige Geest. Eén daarvan is het lezen, vooral van Zijn Heilig Woord Zelf, maar ook van de vele goede uitleggingen en verhandelingen die daarover zijn geschreven. Trouwens, nog steeds worden ze gesclireven door wijze en Godzalige mannen. In deze tegenwoordige tijd is de voorraad van theologische hoeken en geschriften van allerlei aard ongewoon groot geworden. En nog dagelijks groeit ze aan. Daarom wordt een keuze van de meest nuttige boeken uit een zo grote ovenloed hoe langer hoe moeilijker Vergelijk liet met iemand die aan een maaltijd is gezeten, waar hij honderden soorten van eten op tafel voor zich ziet. Hij zal toch nauwelijks weten wat hi] kiezen moet wat hem het best smaakt of het meest gezond is. Zo is het ook met deze overvloed van geestelijk eten. Een mens die graag liet goede zal lezen tot geestelijke opbouw van zijn ziel, heeft dilcwijls veel moeite om uit zo 'n grote voorraad dat te kiezen dat, onder de zegen van de Heere, voor hem het nuttigst zal zijn."

Deze woorden zijn van Theodoras van der Groe, die van 1740 tot zijn dood in 1784 predikant was van Kralingen, onder de rook van Rotterdam. Veel geschriften zijn van hem bekend en ze worden nog steeds gelezen. Onder meer schreef hij uitvoerige inleidingen op de vertalingen van de preken en verhandelingen van de Schotse gebroeders Ralph en Ebenezer Erskine. Juist dezer dagen, 250 jaar na het overlijden van Ralph Erskine, worden ze opnieuw uitgegeven in een twintigtal kloeke banden. Een voortreffelijk initiatief. De zinnen die ik aan het begin citeerde, enigszins hertaald, komen van de eerste bladzijden van het eerste deel. Er staat boven, in de taal van die tijd:

Voorrede of verhandeling over den pligt van het lezen der H. Schrift en andere Godgeleerde boeken hoe dien, door de genade Gods, dagelijks te verrigten met het meeste profijt voor de ziel.

Van de inhoud van die voorrede is veel te leren. Overigens niet direct door de mensen die nooit ofte nimmer een 'stichtelijk' boek ter hand nemen. Die zouden er zelfs motieven aan kunnen ontlenen om die verkeerde nalatigheid maar te handhaven. Want Van der Groe brengt zoveel bedenkingen te berde bij het lezen van goede boeken... Maar hij bedoelt het anders. Uitgaande van het goede gebruik om dagelijks iets te lezen wat van profijt kan zijn voor het geestelijk welzijn, vraagt hij indringend naar de intentie en naar de manier waarop het gebeurt Daarbij zijn de woorden die ik eerder aan

Daarbij zijn de woorden die ik eerder aanhaalde we! herkenbaar, denk ik. De huidige markt wordt overspoeld door boeken. Ook door goede en alleszins aan te bevelen boeken. Zoveel dat een keus nauwelijks te maken valt. Enige zelftucht zou ook onze christelijke en reformatorische uitgevers niet misstaan. Maar nu blijkt dat Van der Groe in zijn tijd daar ook al over klaagde. Een goede keus is heel belangnjk, zo zegt hij. Ook samenhangend met de persoonlijke omstandigheden.

"Want liet is ah met een apothekerswinkel die van allerlei goede kruiden en geneesmiddelen overx'loedig voorzien is. Het is duidelijk dat ieder daaruit zijn eigen medicament moet halen dat gepast en dienstig is voor zijn eigen bijzondere gesteldheid. (...) Helaas, de onervaren mensen kiezen dikwijls voor zichzelf de verkeerde boeken. De beste en nuttigste boeken worden door velen achter de bank geworpen en andere, die minder geschikt zijn om te stichten, worden voorgetrokken..."

Van der Groe geeft in zijn verhandeling allerlei geestelijke wenken en adviezen. Ja, hij wijst breedvoerig - dat hoort bij de stijl van zijn dagen - op het grote gevaar om wel veel te lezen, zelfs de meest nuttige en meest geestelijke werken, maar daarbij onbekeerd te blijven. Met een onvemieuwd hart de meest kostelijke dingen te lezen, maar het ongebruikt te laten - daarmee brengt men het grootste oordeel over zijn leven... "Wat zal de hoge en heilige God niet doen aan de verachters van Zijn evangelische waarheid, die zo 'n groot licht door het Evangelie ontvangen hebben maar het nochtans niet hebben opgevolgd?! Die dat heerlijke licht niet hoger hebben geacht dan om het alleen maar te besteden aan een sleurachtig tijdverdrijf. .."

Maar hij geeft ook een positief advies. Zelfs in meervoud. Ik geef hier maar een klein stukje weer. Ik denk wel dat het duidelijk is. "Wie met een waar profijt wil lezen, die moet altijd te zanien lezen èn bidden. Menigeen helaas! verliest ai de vrucht van duizend uren lezen, omdat hij wel altijd leest, maar zonder een ernstig en ootmoedig gebed tot God. De mensen vallen maar dagelijks aan deze plicht, alsof zij niets van de Heilige Geest daarbij nodig zonden hebben. Wanneer ze maar een goed boek in hun handen hebben en enige vrije tijd en zin hebben om te lezen, dan beginnen ze daar zomaar onvoorbereid mee. Zonder eens met ernst te bedenken hoe geheel onbekwaam ze daarin zijn. En hoe de Heere inwendig hun verstand moet openen en met Zijn Geest hun harten moet aanraken. Opdat Hij het gelezene hun op het hart zal drukken en het zal heiligen en zegenen. (...) Ik wens dat het daartoe komt met veel mensen. Opdat zij als arme blinden, met de Bijbel en alle middelen in de hand, voor de Heere Jezus neervallen en zo lang aan Zijn voeten blijven liggen totdat Hij aan hen het liclit des levens schenkt. Opdat Hij Zelf aan hen het lezen zou leren!"

N.a.v. Ralph & Ebenezer Erskine, Al de werken. Uitgeverij De Banier te Utrecht. Gebonden. 20 delen compleet. Prijs € 581,80. Prijs per deel € 29,10. Ter indicatie: deel I telt 375pagina's.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen