Verrukkelijk vuurwerk!

Het geheim van de kleuren Wie vuurwerk zegt, denkt aan evenementen waarbij de donkere hemel kleurrijk verlicht wordt door veelsoortige uiteenspattende figuren. Mensen kijken omhoog en hun gezichten worden plotseling even zichtbaar onder de rode, gele, groene, gouden en zilveren kleurguirlandes. Het publiek steekt zijn bewondering niet onder stoelen of banken. Op oudejaarsavond, het moment dat het oude jaar wordt vervangen door een nieuw, wordt veelvuldig de straat opgegaan om de gekochte voorraad vuurpijlen en knallers af te steken. Er zijn vele soorten vuurwerk, verdeeld in drie afdelingen. We hebben het grootvuurwerk, waarvan we de resultaten bij speciale evenementen kunnen bewonderen, we zien het kleine vuurwerk dat tijdens de jaarwisseling van 31 december 10.00 uur tot 1 januari 02.00 uur mag worden afgestoken, en er is vuurwerk dat voor praktische doeleinden wordt gebruikt, bijvoorbeeld bij het reddingswezen, voor signalen en raketten voor reddingstoestellen, bij de landbouw om de vogels te verjagen, in het leger als lichtkogels enz.

Veiligheid

De veiligheidsvoorschriften op het terrein van vuurwerkfabricage kunnen niet streng genoeg zijn. Ruim negentig procent van het vuurwerk dat in ons land wordt ingevoerd komt uit China en vier procent uit België en Luxemburg. Het wordt aan strenge kwaliteitseisen onderworpen voordat het in Nederland verkocht mag worden. In totaal wordt in ons land ongeveer zeven miljoen kilo ingevoerd tegen een uitvoer van circa 1 miljoen kilo.

Uit ons land wordt professioneel vuurwerk geëxporteerd, dat alleen door speciaal opgeleide en erkende specialisten mag worden af gestoken. Nederlands vuurwerk gaat voornamelijk naar België, Luxemburg en Polen. Het lijkt een beetje tegenstrijdig maar er wordt in ons land ook vuurwerk geproduceerd dat in eigen land niet verkocht mag worden. Het spul mag dan wel vervoerd worden naar landen waar de regelgeving minder streng is.

Wat zit erin?

Het mengsel dat voor de verbranding wordt gebruikt, het zogenaamde sas, bestaat uit diverse zouten waaraan bindmiddelen worden toegevoegd en harsproducten om de verbranding naar verkiezing te laten verlopen. Het geheim van de prachtige kleuren berust in het toevoegen van metaalvijlsels, waaronder ijzer en staal, zink en aluminium. Om bepaalde effecten te bereiken is de vuurwerkfabrikant vaak genoodzaakt om eerst een paar proefexemplaren te vervaardigen, om na te gaan of er geen storingen optreden en de uitschietende kleurmotieven wel op het juiste moment ontbranden en of er kans is dat er problemen ontstaan.

Ontwerp

Een groot vuurwerk, ter waarde van vele duizenden guldens, moet zelfs helemaal ontworpen worden. Een in tekening gebracht ontwerp is onontbeerlijk, bovendien moet het geheel in een bepaalde vorm worden gegoten, er moet een verloop zijn waarin een climax, valt te onderkennen. Er zijn bepaalde wensen van de opdrachtgevers waar men rekening mee moet houden en men verwacht ook niet altijd hetzelfde, iets nieuws is vaak een van de wensen. In de meeste vuurwerkfabrieken zijn uiteraard ook goede voorzieningen getroffen die ongelukken moeten voorkomen en tegelijkertijd, wanneer er een ontploffing mocht plaatsvinden, de gevolgen beperken.

Uitvinder

Op de bekende vraag wie het buskruit in Europa heeft uitgevonden, is geen afdoend antwoord te geven. Een document uit 1326 vermeldt reeds kanonnen en kogels, waarvoor zeker buskruit nodig is geweest, maar wie het precies was weet men niet. Kandidaten zijn de Engelsman Roger Bacon, de Duitser Albertus Magnus en de Duitse monnik Berthold Schwarz, die zelfs voor zijn vermeende uitvinding een standbeeld in zijn geboorteplaats Freiburg kreeg, waarop te lezen staat dat hij in 1354 zijn vinding wereldkundig maakte. Erg twijfelachtig, gezien het bovenvermeld document en het feit dat er in 1340 al een kruitfabriek in Augsburg stond. Belangrijker is echter de invloed die het buskruit in het toenmalige Europa had. De gehele militaire techniek werd er door veranderd en de samenleving werd er door beïnvloed. Toch duurde het tot de helft van de negentiende eeuw voordat het zwarte buskruit verdrongen werd door andere, krachtiger samenstellingen. De datum van de uitvinding wil echter nog niet zeggen dat Europa de explosieve stoffen daarvoor niet kende. De bekende reiziger Marco Polo noemde reeds in zijn geschriften over het verre oosten de Chinezen die in staat waren tot het maken van bliksem en donder met helse middelen.

Hoe betoverend vuurwerk ook mag zijn, met het afvuren ervan moet men zeer voorzichtig zijn. Vooral op oudejaarsavond wil het daaraan nog wel eens mankeren. Vooral de jeugd wil nogal eens roekeloos te werk gaan. Door de acties van de Stichting Ideële Reclame (SIRE) hebben we een aantal jaren een daling in het aantal slachtoffers gezien. Tijdens de laatste jaarwisseling ging het echter weer helemaal fout.

Vuurwerktoerisme

Een groot aantal ongevallen vond plaats vóór 31 december en de meeste slachtoffers vielen in de leeftijdscategorie tussen tien en negentien jaar. Het meeste letsel werd veroorzaakt door rotjes, strijkers en meervoudige klappers. De vuurwerkverkopers in de grensstreken hebben de laatste jaren hun omzet zien dalen. Zij zien veel van hun klanten de grens oversteken naar de concurrentie in België en Duitsland. Honderden vuurwerktoeristen gaan in de buurlanden op zoek naar goedkoop maar gevaarlijk of in hun ogen mooiste vuurwerk. In België bestaan veel minder strenge regels wat vuurwerk betreft. Bekende trekpleister is Baarle Hertog/Baarle Nassau. In december zijn daar veel ‘gewone’ winkeltjes omgebouwd tot vuurwerkpaleisjes. Ze liggen vol met allerhande kanonslagen, zwarte weduwen en andere gevaarlijke troep. Elk jaar wordt er veel illegaal vuurwerk in beslag genomen door de politie, maar er is geen houden aan. Er wordt gepraat over een uniforme regelgeving op Europees niveau maar België en Duitsland houden vooralsnog de boot nog af.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen