In de prijzen vallen bij de Postcodeloterij

Onverwacht

Geheel onverwacht zijn mensen in het overwegend kerkelijke dorp Daarle in de prijzen gevallen. Het totaalbedrag dat inwoners van het Overijsselse dorp ten deel viel is 18.9 miljoen euro. Dat is ruim veertig miljoen gulden. De voornaamste winnaars, volgens de krant allen boerengezinnen, krijgen 1.3 miljoen, 2.4 miljoen, 2.5 miljoen, 1.3 miljoen en 6.2 miljoen euro, Er zijn ook lagere bedragen gewonnen.

De winnaars, zo blijkt uit het krantenbericht, zijn er verlegen mee. De krant weet te melden dat de meeste winnaars behoren tot de Hervormde Kerk. Die is in Daarle van een duidelijk orthodoxe richting.

Waarom zoveel belangstelling?

Het bericht heeft de voorpagina's van de kranten gehaald. Waarom? Er vinden regelmatig verlotingen plaats waarmee grote bedragen zijn gemoeid. Met name de Postcodeloterij doet goede zaken, zo lezen we in de dagbladen.

Het bericht over de prijzen in Daarle geeft te denken. Waarom doen mensen mee aan zo'n loterij? Ik heb behoefte om enkele overwegingen rondom dit formidabele prijzenfestijn aan de lezers voor te leggen.

Dat de winnaars er zich in het publiek verlegen mee tonen wijst erop dat ze, hoe blij ook met de winst, er niet enkel een goed gevoel bij hebben. Velen zijn er verlegen mee, ook al worden hun namen ­ terecht ­ niet in de kranten vermeld.

Het is interessant te lezen hoe enkele winnaars zich excuseren voor hun deelname aan deze loterij. Sommigen geven als reden op, dat ze de winst voor een goed doel willen besteden. Ik wil er niet aan twijfelen dat de winnaars inderdaad wat weggeven aan liefdadigheidsinstellingen of zelfs aan kerkehjke projecten. De neem aan dat niemand het mij kwalijk neemt als ik een bedrag voor zo'n doel schat op tien procent van de winst. Dat zou zelfs nog een herinnering kunnen zijn aan de bijbelse tienden. Toch heeft de God van Israël Zijn volk niet de heffing van de tienden opgelegd om die te financieren uit de winst van den loterij. Integendeel, de tienden werden beschouwd als een heffing (een soort belasting) voor de dienst van God, met name in het heiligdom. Ze moesten dan ook worden betaald van de inkomsten die men met zijn arbeid had verdiend; van welke aard die arlseid ook was. Men heeft ervoor moeten werken. Het verkrijgen van geld door het meedoen aan een georganiseerde loterij was, voorzover mij bekend, in Israël niet bekend.

Het lot werpen in Israël

Wel werd in Israël het lot geworpen. Men zie daarvoor tal van teksten in het boek Numeri en vooral in Jozua, waar de toedeling van het land aan de verschillende stammen en huisgezinnen door het lot beslist werd.

Het werpen van het lot was in het volk Israël een religieus gebruik. Men zocht in het werpen van het lot een beslissing van de Heere. We lezen in Spreuken 16:33 "Het lot wordt in de schoot geworpen, maar het gehele beleid daarvan is van de HEERE". Met beleid wordt bedoeld de beslissing die door het lot valt.

We komen echter loten in de tegenwoordige zin van het woord (om geld te verwerven) in de Bijbel niet tegen.

Ik wijs er vooral op dat Spreuken er de naam des HEEREN bij noemt. Dat wil naar mijn gedachte zeggen dat bij het werpen van het lot ook de naam des HEEREN wordt aangeroepen. In gebed legde men de uitkomst van het werpen van het lot in Gods hand. Handelingen 1:26 vertelt dat men na gemeenschappelijk gebed het lot heeft geworpen om de lege plaats van Judas (na diens zelfmoord) op te vullen. Het lot viel op Matthias lezen we in dat vers. En hij werd gekozen verklaard als degene die in het twaalftal apostelen de plaats van Judas zou innemen. Het getal twaalf moest weer vol worden.

Twee bezwaren

Tegen het meedoen aan of het organiseren van een loterij zijn van ouds twee bezwaren ingebracht. Allereerst dat men ­ bijbels gedacht ­ de naam des HEEREN misbruikt. Als de beslissing over het lot van de Heere is, mag men Zijn naam niet betrekken bij een poging door een loterij zich te verrijken. En"daarmee ben ik tegelijk bij het tweede bezwaar. Wie geld tracht te verwerven moet dat doen door ervoor te werken. Men moet arbeiden om zijn loon te ontvangen. Meedoen aan een loterij is trachten iets te verkrijgen, zeg maar zich te verrijken, zonder daarvoor enige inspanning te verrichten. Men doet een beroep op het 'toeval' om zijn bezit te vermeerderen, hoe veel of hoe weinig er met een loterij ook te verdienen is.

Meedoen aan een loterij zoals die in onze samenleving wordt georganiseerd komt voort uit hebzucht, geld verwerven zonder ervoor te werken, louter door het toeval.

Mensen die het deelnemen aan een loterij verdedigen met een beroep op het anderen doen delen in de winst, mogen zich wel afvragen of dat het enige en het echte motief is.

In dezelfde krant waarin over Daarle werd geschreven, las ik dat het Leger des Heils in Amerika een gift van honderdduizend dollar heeft geweigerd omdat het geld afkomstig was van winst uit een loterij. Het Leger des Heils voerde als argument ondermeer aan, dat het gokverslaafden helpt om van het gokken af te komen. Dan is het inconsequent om geld aan te nemen dat met gokken is verkregen. Ik heb respect voor deze beslissing. Hier gaat iets van uit.

Geen spelletje spelen met hebzucht

Hoe dan ook, een loterij speelt in op de hebzucht van mensen. Daar moet men geen spelletje mee spelen; ook niet als men in principe het meedoen aan een loterij afwijst, maar gewoon een keer voor de aardigheid meedoet.

Er zijn mensen die deelname goedpraten als het meedoen aan een spel. Gewoon eens kijken of het wat oplevert. Ik ga er bij voorbaat vanuit dat ik niets krijg. Het hoeft ook niet, maatje kunt nooit weten. Misschien hebben kerkelijke mensen in Daarle wel zo geredeneerd. Of misschien hebben zij zich het door buurtbewoners laten aanpraten. Probeer het eens, je kunt nooit weten.

Er is maar één houding gepast. Dat is, je verre houden van deelname. Van tijd tot tijd brengt de post mij een

Van tijd tot tijd brengt de post mij een informatieset van de Postcodeloterij. Hoe men daartoe gekomen is, weet ik niet. Mij heeft de eerste keer de gedachte door het hoofd gespeeld: vul voor de aardigheid het papier eens in. Gewoon eens zien en proberen. Voor de aardigheid. Ik denk dat ik niet de enige ben die dat spelmoment in zo'n toegezonden loterijpakket onderken. Juist daarom vermeld ik het. Ik heb echter direct de gedachte aan een spelmoment verworpen.

Meedoen aan een loterij is meer dan meedoen aan een spel. Daarom raad ik ieder die met de gedachte aan een spel speelt aan, zich hiertegen te verzetten.

Daarom heb ik als gewoonte aangenomen heel deze papierrommel ongeopend te verscheuren. Ik haal het zelfs niet uit de plastic verpakking. Bij deze radicale beslissing bevind ik mij zeer wel.

Meedoen aan een loterij is niet iets van een spel dat je zo af en toe kunt proberen. Hier past mijns inziens een radicaal neen. U ziet aan de verlegenheid van een aantal winnaars in Daarle hoe meedoen kan uitpakken. Geld maakt niet gelukkig.

Mijn advies zou zijn zich af te vragen: Kun je God danken voor hetgeen je door een loterij ontvangt? Trek het door naar de dankdag in november. Zoudt u met het door de Postcodeloterij gewonnen bedrag op de dankdag voor Gods aangezicht kunnen komen?

Uiteraard is hiermee niets negatiefs gezegd over een simpele loterij op een bazar, die voor een goed doel wordt gehouden. Ieder die daarheen gaat weet, dat hij zijn portemonnee moet opendoen voor het goede doel. Als je dan nog iets aardigs koopt, eet of wint is dat ­ in welke vorm ook ­ meegenomen. Hier doe je het niet om te krijgen, maar om te geven. Er zit een gezellig en een gezelschapsspelelement in. Dat is niet meer het geval als de prijs tot een miljoen of nog meer euro kan oplopen.

W. H. Velema

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen