Mozartconcert op het orgel van Sommelsdijk

Wolfgang Amadeus Mozart was zonder twijfel één van de grootste componisten van alle tijden. Begonnen als ‘wonderkind’ groeide hij uit tot universeel componist, die een gigantische hoeveelheid werken achterliet. Het bijzondere van hem is, dat er eigenlijk geen zwakke stukken bij zijn. Bovendien is de kenmerkende ‘Mozart-sound’ in - bijna - al zijn muziek waar te nemen. Niet in alle! .

Als kind kwam de jonge Mozart, tijdens de vele concertreizen door Europa, in aanraking met het orgel. Hij liet geen gelegenheid voorbijgaan om orgels te bespelen en organisten te ontmoeten. Zo speelde de tienjarige Mozart in 1766 op het orgel in de Sint Bavo in Haarlem. Toen hij in Leipzig op het orgel speelde, was de cantor, Doles, zo verrukt over Mozarts orgelspel, dat hij dacht dat zijn leraar, Johann Sebastian Bach, weer verrezen was. Geen gering compliment! Uit een brief van Mozart weten we, dat hij het orgel zijn grote voorliefde gaf en het beschouwde als de koning van alle muziekinstrumenten. Dat hij nauwelijks muziek voor orgel heeft geschreven is wel erg jammer...

Tijdens het concert hoort u drie stukken die gecomponeerd zijn ‘für ein Orgelwerk in einer Uhr': de orgelwerken KV 594, 608 en 616. De zgn. ‘Flötenuhr’ was in die tijd heel populair. Het was een soort klok die op vaste tijden een orgelmelodietje liet horen. Behalve Mozart schreven ook andere beroemde componisten, zoals Handel, Haydn en Beethoven er voor. Zowel de Adagio, Allergro und Adagio KV 594 als de grote Fantasie in f KV 608 gaan de mogelijkheden van de Flötenuhr met zijn beperkte hoeveelheid registes verre te boven. In een brief schreef Mozart dat hij deze stukken voor de Flötenuhr met zijn kleine pijpjes eigenlijk veel te ‘kindisch (kinderachtig) vond klinken. Zonder twijfel heeft hij bij het componeren gedacht aan een groot orgel. Misschien dacht hij wel aan zijn jeugdervaring in Haarlem. .. Zowel KV 594 als KV 608 behoren tot de laatst geschreven, rijpste, werken van de meester. Beide zijn ze geschreven voor een soort permanente tentoonstelling van portretten, wassen beelden etc. in Wenen. Zeg maar een soort Madame Tussaud-museum. Van deze stukken bestaat een versie voor vier handen. De handen van respectievelijk Kees Villerius en Hans van Heemst zorgen voor de completering van dat viertal. Veel meer geschikt voor het speeldozengeluid van de Flötenuhr is het schitterende Andante für eine Walze in eine kleine Orgel KV 616; dit is een echt Mozartiaans muzikaal juweel dat fantastisch klinkt op de viervoets fluiten van het Meere-orgel.

Naast deze ‘originele’ orgelwerken hoort u de eerste Wiener Sonatine in C, oorspronkelijk een compositie voor twee klarinetten en fagot. Tijdens het laatste Bacficoncert speelde Paul Kieviet de zesde op clavecimbel; ook op orgel laat zich deze altijd geestige muziek prima ‘vertalen’.

De Variationen in C KV Anh. 171 vormen het tweede deel uit het Kwartet voor fluit, viool, altviool en cello. Jacques van Oortmerssen bewerkte het voor uitvoering op orgel, voor vier handen. Hier blijkt Mozarts ongeëvenaarde variatiekunst. Deze ‘galante’ kamermuziek wordt uitgevoerd door Hans van Heemst en Arjan de Vos. De prachtige fluiten van het Meere-orgel lenen zich er met veel plezier voor.

De Fuga in g KV 401 is binnen Mozarts oeuvre een opvallend stuk: hier heeft de componist goed naar Bach geluisterd. Een schoolvoorbeeld van een grondig - niet ‘schools'! - uitgewerkte, knappe fuga. Het is bekend dat Mozart een tijdlang zich heeft bezig gehouden met de fuga’s van Bach, vooral door toedoen van zijn vriend baron Gottfried van Swieten. Ook dit meesterwerk klinkt in een versie voor vier handen: naast die van Paul Kieviet zullen zich die van Arjan de vos op het klavier bevinden.

De drie organisten die met hun docent meewerken aan dit concert laten zien datje - ook als amateur - tot een hoog niveau van orgelspelen kan komen. Niet alleen Bach, ook Mozart blijkt inspirerend te zijn! U bent van harte welkom iets van die inspi

U bent van harte welkom iets van die inspiratie te komen ondergaan. De toegang is uw gift aan de uitgang.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen