�Een goede tijd, m�t openheid en tranen�

Half april kregen we te horen dat Leen ernstig ziek was en ging je ’t zien. Lichamelijk ging hij achteruit en hij was altijd moe.” Het was een intensieve en emotionele periode, zegt Gretha van den Doel. Een periode van bloedprikken, echo’s en leverpunctie. Een periode van moeilijke gesprekken in het ziekenhuis. De tijd die we kregen werd voorzichtig in weken uitgesproken. Ik wilde een zo goed mogelijk periode, zonder al die belastende onderzoeken. We hebben alles samen op een rijtje gezet, alle dingen besproken en alles geregeld wat je maar bedenken kunt. We hebben heel veel gepraat, in alle openheid.” Leen zei: “ Ik wil deze tijd zo goed mogelijk benutten om alle dingen, die nodig zijn, te regelen.” Dit hebben we ook samen gedaan, samen gehuild of elkaar moed ingesproken. Ook voor de verdere familie, vrienden en hulpverleners bleef hij belangstelling en aandacht houden. Doordat Leen zelf heel open was is het voor de meeste mensen, die langs kwamen ook een goede tijd geweest.

Zelf doen

Ze namen het besluit om Leen niet naar Calando te brengen. “Calando is onmisbaar, maar ik wilde het zelf doen”, aldus Gretha, die in het dagelijks leven gezinsverzorgster is bij de Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk Werk Goeree-Overflakkee. “Sterven in de thuissituatie was beter. De palliatieve zorg deed ik zelf, ik was er mans genoeg voor. Maar: ik was natuurlijk niet alleen verzorgster voor Leen, maar ook vrouw en echtgenote. Het moet duidelijk zijn welke rol je speelt.” En je moet ook af en toe de zinnen kunnen verzetten, vindt Gretha. Genieten van het kopen van kleding of in iets lekkers bij de koffie. “Je leven schudt, dan is het fijn als je even het gevoel hebt dat ’t normaal is. Die behoefte had ik gewoon.” “Half juni ging het niet meer.

“Half juni ging het niet meer. We hebben zijn bed naar beneden gehaald en een badplank laten komen. Later moesten er ook technische handelingen worden gedaan. Ik zei: dat doe ik niet, daar is de wijkverpleging voor. Euthanasie wilden we niet, maar nodeloos rekken ook niet. De kwaliteit van leven is belangrijk. Ik ben er tot de laatste minuut bij geweest; je krijgt kracht van boven om het doen. Pas helemaal op het laatst hebben we Calando ingeschakeld voor de pijnbestrijding. Al met al was het een goede tijd, mét openheid en tranen.”

Drempel over

“Het was wel even vreemd”, vertelt Els de Kam, de wijkverpleegkundige van de Zorg en Welzijngroep, die op een gegeven moment ondersteuning ging bieden in huize Van den Doel. “Moest ik hier zorg bieden? Bij m’n collega van de gezinsverzorging, die alles zo goed voor elkaar had? Tja, ik moest best even een drempel over. Ik vond het moeilijk, maar dat kon ik ook in alle openheid zeggen. Ik hoefde trouwens nooit ergens omheen te draaien. Alles ging open en eerlijk. Voor mij was het een situatie als een donkere wolk met een gouden randje.” Wat doet de wijkverpleegkundige als er sprake is van een terminaal ziekbed? “Dat is helemaal afhankelijk van de situatie”, zegt Els de Kam. “In deze situatie coördineerde Gretha de zorg zelf en dat heb ik zo gelaten. Ik bewoog me wat meer op de achtergrond. Maar in de meeste gevallen regel je de gehele zorg rond een cliënt in de laatste levensfase . In feite ben je als wijkverpleegkundige de spil in de zorg. Je onderhoudt contacten met de huis- arts, de gezinsverzorging, vrijwilligers en medewerkers van Calando. In de praktijk houdt dit in dat je ook hulp biedt bij lichamelijke verzorging, adviseren over voeding, voorkomen van doorliggen, uitleen van ver- pleegartikelen, medicijngebruik en zo nodig ook toedienen, kortom alles wat bij de zorg komt kijken. Dit alles zo comfortabel mogelijk voor de cliënt en zijn omgeving. Het is daarbij heel belangrijk dat de mantelzorg het vol kan houden. Je signaleert of er nachtzorg nodig is of een eventuele opname in Calando. In het begin kwam Els de Kam of een van haar collega’s dagelijks een halfuurtje bij Gretha en Leen over de vloer. Later liep dat op naar drie bezoekjes per dag. “We praten over 24-uurs zorg, maar dat wil niet zeggen dat er 24 uur per dag verzorging aanwezig is, maar wel dat er in noodsituaties een beriekbare dienst kan komen. We hebben trouwens ook de mogelijkheid van nachtzorg, dat betekent dat er een zuster komt van elf uur ’s avonds tot zeven uur de andere ochtend. Bij Gretha en Leen heb ik het wel aangeboden, maar ze hebben er geen gebruik van gemaakt.”

Stukje meelopen

“Het mooie van mijn werk in deze situaties”, vervolgt Els de Kam, “is dat je een stukje kunt meelopen, dat je een luisterend oor biedt. Gewoon: er zijn. Een stukje menselijkheid geven, ook aan het eind van het leven, en daar een praktische invulling aan geven, afgestemd op de desbetreffende situatie. Probeer er met elkaar een waardevolle afsluiting van te maken!” Gretha van den Doel kan zich daar helemaal in vinden. “Precies daardoor kon ik ’t allemaal aan. Goede hulp, maar vooral: een luisterend oor. Dat is heel, heel erg belangrijk.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen