Deltanatuur ontmoet... Dijkgraaf David Goekoop van het Waterschap Goeree Overflakkee: "Kansen benutten en belangen beschermen"

In de verte sluiten de Haringvlietsluizen de zee buiten. Eén schuif staat open, om het zoete water te spuien op de Noordzee. In de toekomst gaan misschien alle schuiven op een kier en kan het getij op beperkte schaal weer terugkeren in het Haringvliet. Dat heeft grote gevolgen voor het Waterschap Goeree Overflakkee. De dijkgraaf; "Zo'n tienduizend hectare landbouwgrond is afhankelijk van zoet water dat we hier innemen."

In het waterschapsbestuur van Goeree-Overflakkee komen heel wat belangen samen. Het functioneert als scharnier tussen 'gebouwd, ongebouwd en ingezetenen' op het eiland. Deze gangbare indeling geeft ook, grofweg, een belangenscheiding aan. "Ongebouwd, dat zijn hoofdzakelijk de boeren met hun landbouwgrond. Daar kom ik uit voort," verklaart Goekoop. "De categorie 'gebouwd' zijn, zeg maar, de overige onroerend goed bezitters. Ingezetenen zijn de bewoners, die willen veilig en prettig wonen in een mooie, natuurlijke omgeving. De boeren willen zoet en voldoende landbouwwater en een hierop afgestemd polderpeil."

Het waterschap probeert binnen Deltanatuur kansen te benutten en tegelijk belangen te beschermen. "Als het Haringvliet brak wordt, moet inname van landbouwwater verzekerd zijn." Dat kan het beste via een zoetwaterkanaal met een nieuw waterinnamepunt ten oosten van Middelharnis. "We hebben nu de mogelijkheid het in één keer goed te doen, we moeten verzilting tot in de verre toekomst voorkomen." Het waterschap wil daarom geen goedkope buis, maar een breed kanaal. "Daarmee creëer je ook een zoetwaterscherm dat zoute kwel tegengaat. Bovendien kan het brede kanaal dienen als broodnodige waterberging in natte perioden en waterbuffer in droge tijden." Want door klimaatverandering zal wateroverlast door hevige regenbuien worden afgewisseld met watertekort door droogte. "Daarnaast is een breed kanaal recreatief aantrekkelijk en biedt het kansen voor een natuurlijke overgang naar de buitendijkse gronden." We turen naar de Westplaat Buitengronden, nu nog het speelveld van grondverzetmachines, maar later dit jaar buitendijkse natuur onder directe invloed van het Haringvliet.

Zelf boert Goekoop niet meer, hij deed zijn bedrijf over aan zijn zoon. Uaar hij kan zich wel goed verplaatsen in de afwachtende - en soms zelfs afkeurende - houding van de boeren op het eiland ten aanzien van Deltanatuur. Voor natuur heb je ruimte nodig - en die is nu in gebruik bij de boer.

"We hebben als waterschap veel uit te leggen. Want het uitgangspunt van veel boeren is: wat droog is blijft droog, wat zoet is wordt niet zout en een dijk graaf je niet door." Goekoop maakt duidelijk dat er ook andere belangen zijn die het waterschap moet dienen. Hij somt op: "Veiligheid is natuurlijk de belangrijkste. Maar ook waterkwantiteit en straks ook de waterkwaliteit. En daarbij moeten we rekening houden met landbouw, stedelijk gebied, cultuurhistorie, recreatie en ecologische belangen."

Het waterschap bekijkt daarom alles zoveel mogelijk in onderlinge samenhang. "Wij pakken nu bijvoorbeeld ons krekenstelsel aan en dienen daarbij meerdere doelen." Met natuurlijke oevers en fietspaden wordt het gebied zowel ecologisch als recreatief aantrekkelijk. "Maar de kreken moeten ook functioneel zijn door meer open waterberging te bieden, verschillende bemalingsgebieden te verbinden en schoon water aan en af te voeren. En dat is weer goed voor de landbouw."

Dat oog voor gedeelde belangen werpt zijn vruchten af op de noordrand van Goeree. Goekoop: "Je ziet een verschuiving van 'nee- tenzij' naar een houding van 'ja-mits'. Dat vind ik positief." Er is begrip voor Deltanatuur ontstaan en een deel van de boeren werkt vrijwillig mee aan het venwerven van grond.

"De landbouwer kan ook een boterham verdienen in groene en blauwe diensten, je ziet dat ondernemende boerenbedrijven daarop anticiperen. Zo hebben we iemand vergunning gegeven voor kanoverhuur. De provincie helpt mee met de subsidiëring van in- en uitstapplaatsen en verblijfslocaties." Maar ook gaat een boerenbedrijf experimenteren met de ontwikkeling van een 'landgoed'. Een combinatie van een boerenbedrijf, natuurbestemming en de ontwikkeling van (recreatief) wonen.

Maar voor het traditionele boerenbedrijf ziet het waterschap ook perspectieven. Het regenjaar 1998 ligt de eilanders nog vers in het geheugen. Uit cijfers van het waterschap blijkt dat de laatste kwart eeuw de gemiddelde neerslag toenam van zevenhonderd naar bijna negenhonderd millimeter. "Als de hemelsluizen open gaan kunnen we het water binnendijks niet meer bergen," voorziet de dijkgraaf. "Tien procent van het budget van Deltanatuur kan binnendijks worden besteed. Dat moeten wij als Waterschap dus verzilveren! Daarmee kunnen we namelijk binnendijks een flink probleem oplossen door waterberging te combineren met natuur!"

We lopen de dijk af en gaan de polder in. "Een open landschap," zegt Goekoop waarderend. Een monumentale, hoge boerderij ligt als een haven tussen de bomen in de weidse polder. De zon breekt door en zet de bloesem in een schel voorjaarslicht. Een paardje en een Shetlander blijven onverschillig onder ons bezoek en concentreren zich op het jonge lentegras. "Moet je jezelf voorstellen, hoe het straks is. Met wat meer bomen, een brede waterloop voor de extra berging en daartussen enkele huizen rond deze hofstede. Dat lijkt mij prachtig wonen."

Maar dan moet die natuurlijk ingerichte waterloop in het verlengde van het Zuiderdiep er uiteraard wel komen. "Iedereen zal aan deze oplossing zijn deel moeten bijdragen. Rijkswaterstaat, Deltanatuur, provincie, gemeente en wijzelf. Het moet lukken als we de plannen èn de budgetten met elkaar combineren." De wil is er, meent Goekoop. Zojuist is gestart met een bestuurlijke werkgroep Deltanatuur. Daarin zitten naast het ministerie van LNV vertegenwoordigers van de verschillende gemeentes, de provincie, het waterschap en belanghebbenden vanuit de agrarische sector en natuurorganisaties. "Het draagvlak voor Deltanatuur onder de bevolking is het grootst als we zoveel mogelijk belangen weten te combineren. Binnen de werkgroep Deltanatuur kunnen de betrokkenen afstemmen over de projecten die op hen afkomen. Dan heb je het niet alleen over het zoetwaterkanaal, maar ook over de Westplaat Buitengronden, natuurontwikkeling bij Den Bommel en eventuele ontwikkelingen in de Zuiderdieppolder.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen