Kohlbrugge en zijn vrienden

De meeste schnjvers zijn gebonden aan de tijd waarin ze leven Ze dragen uit wat in hun tijd leeft De roem die ze oogsten en de populanteit die ze ontvangen, is dat ze onder woorden brengen wat iedereen graag wil horen Er zijn echter telkens ook zeldzame enkelingen die ver boven hun tijd uitrijzen ZIJ staan haaks op hun tijd en op de geest van hun tijd De tol die ze ervoor betalen moeten, IS miskenning, spot en eenzaamheid Zo'n enkeling was dr Hermann Fnednch Kohl brugge HIJ leefde van 1803 tot 1875 In zijn dagen was hij een miskende en uitgebannen theoloog die in geen kerkformatie paste en die een gemeente buiten de landsgrenzen van Nederland moest vmden Het lidmaatschap bij de Hervormde gemeente hier te lande werd hem willekeung belet Na een lange pertode van ambteloosheid diende hij nog veel jaren de gemeente van Elberfeld m het Wuppertal te Duitsland Het was eigenlijk pas na zijn dood dat hij in toenemende mate erkend werd als een man Gods Nu spreekt hij door zijn geschnften nog nadat hij gestorven is En dat terwijl de preken en bijbelverklaringen van zijn roemruchte tijdgenoten nauwelijks meer gelezen en erkend worden

Ongeveer op deze wijze schreven in 1975 dr W Aaldersends D van Heyst over dr HF Kohlbrugge Het was ter gelegenheid van de verschijning van een royale en fraai uitgevoerde gedenkbundel die uitkwam bij zijn honderdste sterfdag Sindsdien zijn er nog wel meer boeken over deze Kohlbrugge ver schenen Heel in het bijzonder noem ik de indrukwekkende dissertatie van dr A de Reuver over Kohlbrugge en zijn geloofsopvatting 'Bedelen bij de bron' (1992) Het boekje waarvoor ik nu aandacht wil vra

Het boekje waarvoor ik nu aandacht wil vragen, kan qua omvang met vergeleken worden met de genoemde werken Toch is het met veel genoegen dat ik het aankondig Fijnzinnig en met eruditie geschreven, wil het een beknopte inleiding zijn op Kohlbrugge's weg en werk Opmeuw is een jubileum de aanleiding zijn tweehonderdste geboortedag op 15 augustus aanstaande

De titel IS 'Kohlbrugge Zijn betekems en zijn invloed' De schnjver dr J van Genderen, voorheen hoogleraar dogmatiek aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn, die zelf enkele weken geleden 80 jaar werd Ik kan hier de inhoud van dit boekje maar met een enkele aanduiding doorgeven In het eerste hoofdstuk worden enkele hoofdmomenten uit Kohlbrugge's leven vermeld Zijn Amsterdamse en Utrechtse jaren, zijn contacten met de beweging van het Reveil, zijn relatie met de Afscheiding en zijn werk in Elberfeld Dit alles dient als histonsch kader van wat in hoofdstuk 2 aan de orde komt de theologie en de prediking van Kohlbrugge Terecht wijst prof Van Genderen erop dat Kohlbrugge ­ trouwens evenals iemand als Luther ­ m contrasten preekte Hij was een Rembrandt op de kansel en in zijn boeken clair & obscur licht & donker Het was bij hem zonde & genade, schuld & verzoening, onheilig & heihg 'Zo hield hij in 1847 twee preken die elkaar schenen tegen te spreken Eerst koos hij Galaten 4 27 als tekst De gedachtegang \\asals\olgt de ware gelovige kan geen goede weiken xoortbrengen. de ware gelo\ ige voelt daartoe ook geen drang; de Mare gelovige heefl m het geheel geen goede werken Een week later pieekte hij ovei Filippenzen 1 11 Toen was het alleen de wate gelovige kan goede werken voort brengen, de waie gelovige gevoelt gedurig drang tot goede werken de ware gelovige heeft alle goede werken Namurlijk wordt m dit hoofdstuk ruim aan

Namurlijk wordt m dit hoofdstuk ruim aandacht gegeven aan Kohlbrugge's beroemdste preek, die over Rom 7 14, over de verhouding van een begenadigde zondaar tot de wet van God Met uiterst sterke uitdrukkingen maakte hij duidelijk dat weliswaar de wet geestelijk is Maar dat ook Gods kinderen in zichzelf nog vleselijk zijn en onder de zonde verkocht Het is een preek die veel misverstand heeft opgeroepen Maar die voor een arme zondaar schatten van troost bevat

In ongeveer twaalf bladzijden geeft dr Van Genderen een overzicht van enkele facetten die voor Kohlbrugge's prediking karaktenstiekzijn Ik ga ze hier met opsommen Maar we! wil ik wijzen op het belang van de din gen die hier gezegd worden De laatste zinnen van dit deel geven de kern goed weer Het (s Kohlbrugge's sterk geprofileerde overtuiging dat de in Christus gerechtvaardigde en geheiligde tegelijk zondaar en onheilige blijft m zichzelf Voor de rechtvaardiging en heiliging is men permanent m geloof op de genade aangewezen "

Het laatste hoofdstuk tekent de invloed van Kohlbrugge Die is er onmiskenbaar geweest en nog is ze er' Vanuit de inhoud van dit hoofdstak maak ik de overstap naar een ander boek waarvan de omslag ook de naam van Kohlbrugge noemt Toch gaat het daarin met zozeer om hem maar om de 'Discipelen van Kohlbrugge' Gedoeld wordt op een aantal predikanten uit de tweede helft van de 19^ en het begm van de 20^ eeuw die zich tot Kohlbrugge's vnenden rekenden en die m zijn geest het Evangelie verkondigden Geestverwanten dus Enkele namen de predikanten Gobius du Sart, Eijkman, Locher, Oberman, Lütge, Meischke en anderen Elk van hen wist zich gegrepen door de bijzon dere manier waarop Kohlbrugge de Schnften vertolkte En ieder gaf dit gedachtegoed weer door m eigen gemeente en omgeving Hoewel de meeste van deze dienaren buiten landse namen dragen, hebben ze allemaal Hervormde gemeenten m Nederland gediend De twaalf biografische schetsen die dit ­ mooi geïllustreerde ­ boek telt, zijn eerder verschenen in Ecclesia, het iweeweke lijks verschijnende blad van de vnenden van Kohlbrugge Ook dit boek van harte aanbe volen

N.a.v.: Dr J van Genderen, Kohlbrugge Zijn betekenis en zijn invloed Apeldoornse Studies ni 44 Uitgegeven door de Theologische Umvei siteit te Apeldoorn Paperback 76pag Prijs €6,00

Dis M den Adniiiant, Discipelen van Kohlbrugge Figiuen uit de begintijd van de kohlbiuggiaanse prediking in Nederland Uitgevenj 'Blassekijn' te Bleskensgiaaf Geillustreeid Gebonden 208 pag Piijs circa €20,50

J. M. J. Kieviet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen