Zorg om euthanasiepraktijk in Nederland

Een tweede verslag

In de afgelopen dagen hebben de kranten vol gestaan van het verslag over de euthanasiepraktijk in Nederland. Men kan hiervoor het meervoud gebruiken, gezien het feit dat het aantal euthanasiegevallen in 2001 het aantal van drieduizendachthonderd bedroeg. Daartoe behoren een kleine duizend euthanasiehandelingen die niet op verzoek van de patiënt zijn verricht. Dus op eigen initiatief van de artsen, al of niet met medeweten of instemming van de familie, aldus het tweede rapport over euthanasie in Nederland.

Het melden van euthanasie door de arts is verpUcht. Niet meer dan vierenvijftig procent van degenen die euthanasie hebben gepleegd, heeft dat gemeld. Dat is dus ruim de helft. Dit betekent dat iets minder dan de helft het niet heeft gemeld. Men bedenke dat door de instelling van

Men bedenke dat door de instelling van regionale toetsingscommissies het voor de artsen minder 'gevaarlijk' is geworden om het toepassen van euthanasie te melden. Een toetsingsconrniissie bewaart de arts ervoor met de justitie in aanraking te komen. De strafbaarheid van euthanasie is verdwenen mits de artsen zich aan de regels houden. Tot zover enkele cijfers over euthanasie

Tot zover enkele cijfers over euthanasiepraktijken in Nederland. Ik voeg er nog aan toe dat de dagbladen niet altijd exact dezelfde cijfers melden. Wat ik hierboven schreef heb ik in elk geval uit de kranten. Uiteraard staat er veel meer in het rapport van de hoogleraren P.J. van der Maas en G. van der Wal. Zij zelf zijn redelijk optimistisch over de uitkomst van dit recente (tweede) onderzoek. Zij zien verbetering in de meldingspraktijk van de artsen.

Geringe vooruitgang

Dat er enige vooruitgang is zal ik niet ontkennen. Er is echter niet die vooruitgang die we hadden mogen verwachten. Daarom gaat het mij in dit artikel.

De overheid is de artsen tegemoetgekomen in hun vroegere bezwaren tegen de meldingsplicht van euthanasie. Dat is uiteraard gebeurd om de artsen mee te krijgen. Men beseffe wel, welke prijs de overheid voor deze tegemoetkomende regelingen heeft betaald. Het beëindigen van een mensenleven is uit het wetboek van strafrecht gehaald.

Het kan gebeuren zonder dat de arts die euthanasie pleegt zich voor de rechter hoeft te verantwoorden. Om het wat scherp te zeg-gen: het gaat om een onderhandse regeling. Er is wel enig toezicht, namelijk via de verplichte melding aan de toetsingscommissie. Wie echter volgens de regels te werk gaat, gaat vrij uit, zonder met de rechter te worden geconfronteerd.

Zesenveertig procent van de artsen zwijgt Dan is de praktijk dat zesenveertig procent van de artsen niet meldt euthanasie te hebben gepleegd. Ondanks de tegemoetkomende houding van de overheid, gaan de nietgemelde euthanasiepraktijken door. Dat is nogal wat, zeker als men daarbij bedenkt dat in bijna duizend gevallen euthanasie wordt toegepast zonder dat de patiënt erom vraagt. Het betekent in feite dat de welwillende houding van de overheid niet het effect heeft gehad dat ze meende te mogen verwachten. In de kranten worden verschillende redenen opgegeven waarom artsen de melding achterwege hebben gelaten. Gegeven het feit dat we daarvan geen nauwkeurig kennis hebben, kan ik er hier niet dieper op ingaan. Het feit vermeld ik. In het Reformatorisch Dagblad van 23 mei constateert prof. Jochemsen dat het niet minder dan "gewoon een misdrijf is". En dat door bijna de helft van de artsen. Jochemsen constateert in datzelfde commentaar: "de meldingsprocedure heeft gefaald". Dan ben ik volstrekt met hem eens. Hier is een parallel te trekken met het onder ons gangbaar geworden gedoogbeleid. Ook dat heeft gefaald. Juist in de week waarin ik dit artikel schrijf, heeft de politie voor de derde keer met een grootscheepse actie ingegrepen: eerst Limburg, toen Schiphol en daarna Amsterdam. De politie is zelf tot de conclusie gekomen dat het niet langer door kon gaan.

Als ik de voorlopige commentaien op het (tweede) rapport van Van der Maas en Van der Wal op mij laat inwerken zeg ik: de overheid is ten aanzien van de euthanasiepraktijk in Nederland nog niet zo ver. Men verwacht toch beter resultaat van het, wat ik maar noem het morele appèl op de artsen om zich aan de regels te houden. Er is echter op grond van de praktijk van de laatste zeven jaar geen reden om van zulk een moreel appèl een algehele omkeer te verwachten.

De situatie is overigens nog erger dan de nu besproken cijfers aangeven. In februari heeft het televisieprogramma Reporter gemeld dat door het toedienen van zeer hoge doseringen pijnstillers patiënten overlijden. In de krant las ik zelfs de opmerking dat "op deze wijze veelvuldig de euthanasieregels worden omzeild". Deze verkapte vorm van euthanasie is voor de artsen minder belastend dan het toedienen van een euthanaticum (Reformatorisch Dagblad 23 mei jongstleden). Voeg hier nog aan toe dat uit onderzoek is

Voeg hier nog aan toe dat uit onderzoek is gebleken dat drieénveertig procent van de artsen niet tegen de pil van Drion is. Dit percentage komt dicht in de buurt van het aantal dat verzuimde of weigerde te melden dat ze euthanasie hadden gepleegd.

Nog steeds pro-euthanasieldimaat

In een artikel van geruime tijd geleden heb ik in navolging van anderen de term proeuthanasieklimaat gebruikt. Van onze bevolking is slechts vijfendertig procent tegen de pil van Drion. Hoewel die pil niet als euthanasiemiddel kan worden aangemerkt, wordt uit dit cijfer wel duidelijk dat een groot deel van de Nederlandse bevolking het eigenmachtig beëindigen van het leven, al of met met behulp van anderen, geoorloofd acht. Men is daar voor.

Ik wijs nog eens op het veel geprezen en vaak geciteerde boek van James Kennedy (vanaf deze zomer hoogleraar aan de VU in Amsterdam) "Een weloverwogen dood. Euthanasie in Nederland". (Bakker, Amsterdam 2002). In tal van beschouwingen over euthanasie heb ik verwijzigen naar dit boek aangetroffen; niet alleen van christenen maar ook van auteurs die zich van het christelijk geloof hebben afgekeerd.

Zoals ik eerder schreef; dit boek laat zien hoe er een pro-euthanasieklimaat is gegroeid, mede door een gedoogbeleid van de overheid.

Wat nog te doen?

Wat kunnen burgers en politici die dit beleid afkeuren, in de huidige samenleving nog doen? Ik zeg het eerlijk' voor een herziening van dit beleid is een totale mentaliteitsverandering nodig. Als die er niet komt, zal de euthanasiepraktijk doorgaan. Wel kunnen we de overheid erop aanspreken de wet te doen naleven. Ik meen dat het CDA dit in deze nieuwe regeringsperiode ook van plan is. Gedoogbeleid is een falend beleid. Regels die door de overheid zijn vastgelegd moeten worden nageleefd.

Aan het slot van dit artikel wil ik nadrukkelijk zeggen dat ik van nabij weet in welke moeilijke situaties, ja zelfs gewetensconflicten artsen kunnen komen. Ik ben dankbaar als artsen in het overleg met hun patiënten de regels van de wet eerbiedigen, als zou ik het liefst zien dat zij behoren tot die categorie die palliatieve zorg verkiezen boven euthanasie.

Palliatieve zorg is de zorg voor hen die niet meer beter kuimen worden. Het zal bekend zijn dat koningin Beatrix door haar zorgzame belangstelling voor palliatieve verpleging (denk aan haar bezoek aan Kuria in Amsterdam) een enorme steun is voor deze vorm van stervensbegeleiding van ongeneeslijk zieken. W.H. VELEMA

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen