Het geloof dat wij belijden

Het is kort na het midden van juli 1536. De zojuist 27 jaar geworden Jean Cauvin, geboortig uit het Noord-Franse Noyon, verblijft voor een enkele nacht in de vrijstad Genève. Hij is eigenlijk op de vlucht - de man die later Johannes Calvijn wordt genoemd. Een bekeerling van het Lutherse geloof geworden zijnde, kon hij aan de Sorbonne in Parijs niet meer blijven. Nadat hij er openlijk voor uitgekomen was, had hij stad en universiteit ijlings moeten ontvluchten. In Bazel was hij terechtgekomen en twee maanden lang had hij daarna in Ferrara doorgebracht. En nu is hij via Genève weer op weg naar Bazel. Daar zal hij eindelijk rust ontvangen om te studeren en aan verdere publicaties te werken. Inmiddels is hij in ‘ketterse’ kring een bekend man geworden. Zijn boekje ‘Institutio of Onderwijs in de Christelijke Religie' is in enkele maanden een bestseller geworden.

In de stad Genève heeft de reformatiebeweging inmiddels ook enige voet aan de grond gekregen. Maar het is daar een betwiste en daarom kwetsbare zaak. En nu heeft de Geneefse hervormer Guillaume Farèl er lucht van gekregen dat die beroemde Calvijn in de stad is. Van één ding is Farèl overtuigd: die Fransman moeten we voor de zaak van deze stad behouden. Het lukt Farèl inderdaad, maar niet dan nadat hij Calvijn in zijn logement heeft opgezocht en hem - nadat Calvijn weigerde te blijven - in Gods Naam zijn wens tot rustig studeren had vervloekt... Toen is Calvijn overstag gegaan. En op enkele jaren van gedwongen ballingschap na is Calvijn zijn hele verdere leven in Genève gebleven. En heeft hij de zaak van Gods Koninkrijk in die stad gediend. Dit ontroerend stukje geschiedenis herinner

Dit ontroerend stukje geschiedenis herinnerde ik me toen ik een enkele week geleden een klein en fraai boekje in handen kreeg. De titel luidt 'Het geloof dat wij belijden ’. Oorspronkelijk heette het anders: ‘Onderricht en belijdenis van het geloof, waarvan men gebruik maakt in de kerk van Genève’. Het behelst een soort Catechismus, door Calvijn in 1537 geschreven. Wat was het geval? Enkele maanden nadat hij zich in de stad gevestigd had en hij van het stadsbestuur(!) een aanstelling tot prediker ontvangen had, had Calvijn een aantal voorstellen gedaan voor de verdere inrichting van kerk en eredienst. Eén van de dingen die hij had aanbevolen, betrof een herinvoering van de oude christelijke gewoonte dat kinderen van rond 10 jaar belijdenis van het geloof zouden afleggen. Er diende, aldus Calvijn in zijn advies, een korte en eenvoudige samenvatting van het geloof opgesteld te worden die de ouders(!) gebruiken konden om hun kinderen in het geloof te onderrichten. De predikanten moesten er op toezien dat dit ook daadwerkelijk gebeurde. Welnu, voor dat doel had Calvijn zelf de pen ter hand genomen en had hij die samenvatting zelf maar geschreven.

U raadt het: het product van zijn schrijven is het boekje dat onlangs in vertaling werd uitgegeven. Let wel: voor het eerst sinds al die eeuwen nu in onze Nederlandse taal. We kunnen het boekje het best zien als een korte en bevattelijke samenvatting van zijn eerder uitgegeven Institutie. Anders dan latere catechismussen - bijvoorbeeld die uit Heidelberg - is deze niet in vraag- en antwoordvorm samengesteld. Vijf jaar later heeft Calvijn alsnog een catechismus in (373!) vragen en antwoorden uitgegeven. Die laatste wordt dan ook de Catechismus van Genève genoemd. Wie op korte en heldere wijze een uiteenzetting van de leer van de Heilige Schrift wenst, neme dit nieuw uitgegeven boekje ter hand. En zeg nu niet, wat nogal eens klinkt, dat Calvijn zo dor en droog schrijft. ‘Calvijn’ moetje proeven. Het is dan ook voor de fijnproevers. Laat de goed gekozen woorden en de veelzeggende zinnen in hun Bijbelse taal tot je doordringen en put er de honing uit. Dat geeft smaak. En het smaakt telkens naar meer!

Een enkel voorbeeld geef ik nog. Uit artikel 1. “Men kan nergens anders dan alleen in God het eeuwige en onsterfelijke leven vinden. De belangrijkste zorg en toewijding van ons leven moet zijn, dat we God zoeken en met alle genegenheid van ons hart naar Hem verlangen en nergens rust vinden dan in Hem alleen.”

Uit artikel 6. “In de Schrift wordt met zonde zowel de verdorvenheid van de menselijke natuur bedoeld, die de bron is van alle zonden, als de slechte begeerten die eruit voortkomen en de misdaden die het gevolg van die begeerten zijn.”

Uit artikel 12. “Zoals de barmhartige Vader ons Zijn Zoon aanbiedt door het Woord van het evangelie, zo aanvaarden wij Hem door het geloof en we erkennen Hem als aan ons gegeven. Het is waar dat het Woord van het evangelie allen roept om deel te hebben aan Christus, maar verscheidenen verachten, verblind en verhard door ongeloof, deze zo bijzondere genade. Dus de gelovigen alleen verheugen zich in Christus. Ze ontvangen Hem als iemand die tot hen gezonden is. Ze verwerpen Hem niet, omdat Hij hen gegeven is en ze volgen Hem, omdat ze door Hem geroepen zijn.”

Uit: Johannes Calvijn, Het geloof dat wij belijden. Uitgeverij Den Hertog te Houten. Gebonden. 69 pag. Prijs € 9,50.

J. M. J. Kieviet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen