Geweid bij de stromen

Vorige week woensdagmorgen gleed op mijn woonadres in Rotterdam een dubbele verrassing door de brievenbus. De eerste was het blad Eilanden-Nieuws van de dag daarvóór. Dat was op zichzelf nog niet zo opmerkelijk als daar niet op pagina 2 rechtsboven twee ernstige maar (zie ik het goed?) ook een beetje trotse gezichten de lezer aankijken. Ze horen bij de heren J.C. Troost te Sommelsdijk en C. den Braber te Middelharnis. In het dagelijkse leven luisteren ze naar dezelfde voornaam. In hun handen gevat en de lezer getoond hun gezamenlijk product: het boek dat luistert naar de titel 'Geweid aan de stromen". Dat was de eerste vertassing die ochtend. En de tweede? Niets minder dan dat boek zelf! Keurig ingepakt en voorzien van een begeleidend schrijven van de redactie van Eilanden-Nieuws, inhoudend een verzoek namens de kerkenraad van de Gereformeerde Gemeente van Middelharnis om in de rubriek 'Tolle lege' aan de inhoud ervan aandacht te geven. Dat zal graag gedaan zijn!

'75 jaar Gereformeerde Gemeente Middelharnis', zo luidt de ondertitel. Dat geeft tegelijkertijd de aanleiding van de verschijning aan. Het was in 1928 dat het kwam tot de instituering van een zelfstandige Gereformeerde Gemeente te Middelharnis. Nu 75 jaar geleden dus. Daar was heel wat aan vooraf gegaan. Veel mensen uit Middelharnis en Sommelsdijk kerkten ' s zondags in de Gereformeerde Gemeente van Dirksland. Ze wensten een prediking waarin de nadruk werd gelegd op de persoonlijke doorleving van 'de drie stukken', ellende, verlossing en dankbaarheid en op de bevindelijke kennis van het werk van Christus. Daarvoor konden ze niet terecht bij de andere plaatselijke kerken, ook niet in de Gereformeerde Kerk van Middelharnis die toch ook uit de Afscheiding van 1834 was voortgekomen. Al sinds enkele tientallen jaren telde de Gereformeerde Gemeente van Dirksland enkele ambtsdragers uit Middelharnis en Sommelsdijk. Eén van hen was de alom gerespecteerde Ph. Vijfhuize, kleermaker en barbier aan de Dubbele Ring in Sommelsdijk.

Met enkele anderen maakte hij deel uit van de commissie die de oprichting van een zelfstandige gemeente in Middelharnis moest voorbereiden. Op zondag 24 juni 1928 was het zover. In een kerkdienst, geleid door de consulent ds. A. de Blois, werd de gemeente geïnstitueerd. AI eerder dat jaar, namelijk op 3 april, was het eigen kerkgebouw aan de Chr. de Vrieslaan in gebruik genomen. Organist in die tijd was de jongeman J. Verhage Azn. Later zou hij vele jaren ouderling van de gemeente zijn. Ambtsdragers van het eerste uur waren onder meer de al genoemde Ph. Vijfhuize, M. van der Boom en T. Verhage.

Ik kan er natuurlijk niet aan denken in dit artikeltje de geschiedenis van de gemeente in kort bestek te releveren. Daarvoor moet u dit boek ter hand nemen. Dat wil ik u ook van harte aanbevelen. Het bevat een brok kleine kerkgeschiedenis, verhaald op de best denkbare wijze.

Allereerst treft me de grondige documentatie. De schrijvers hebben zich bijzonder ingespannen om een zo volledig mogelijke informatie te bieden. Van feiten en van achtergronden, aangaande personen en ontwikkelingen. De tussengevoegde 'blokken' met uitvoerige gegevens en typeringen van predikanten, ouderlingen, diakenen en anderen zijn helder en terzake. Tal van foto's zijn afgedrukt. Helaas is niet van alle foto's de kwaliteit even goed. Het brede slothoofdstuk over het verenigingsleven is verdienstelijk beschreven door de heer J. Koert.

Een klein negatief puntje wat mij betreft: aan de organisten had wel iets meer aandacht gegeven kunnen worden. Een foto van iemand als wijlen de heer T. Stolk, die zoveel heeft betekend voor orgelbouw en orgelspel in het brede verband van de Gereformeerde Gemeenten, had niet mogen ontbreken.

Als ik het goed begrijp, was met name de heer Troost de verzamelaar van de gegevens en de heer Den Braber de schrijver. Meer nog dan schrijver is hij in dit boek de verteller. Op onderhoudende en plezierige manier. Oog houdend voor de brede ontwikkelingen lardeert hij zijn verhaal met tal van anekdotes! Opgediept uit oude notulen en mondehnge overlevering.

Wat dit boek vooral zo aantrekkelijk maakt, is de toon van warme betrokkenheid. Deze bundel is met liefde geschreven. Dat is uit alles te merken. Dat komt uit in de enerzijds eerlijke maar tegelijkertijd milde manier waarop de dingen beschreven zijn. Eerlijk gezegd: er 'was' nogal eens wat in de loop van de jaren... Ik bedoel: onenigheid en diepgaand verschil van mening. Vooral binnen de kerkenraad. Menige ambtsdrager beëindigde zijn ambtelijke loopbaan op ongebruikelijke wijze. Verdrietige dingen... Dit boek verhult het niet. Maar legt er wel een sluier omheen. Welke sluier? Die van de trouw van de Heere. De kerk is een wonder! Dat blijkt ook in de weg van 75 jaar Gereformeerde Gemeente van Middelharnis. En wie daar oog voor heeft - en de auteurs hebben er blijkens dit boek oog voor - die heeft temeer lief!

De opzet van dit boek is de historische. Terecht wordt begonnen met Reformatie, Nadere Reformatie en Afscheiding. Daarna wordt een hoofdstuk gewijd aan de kerk van Dirksland. Vervolgens is er aandacht voor de groei naar een eigen gemeente, het ontstaan van die gemeente en de verdere uitbouw. Perioden met een eigen predikant en tijden van vacant-zijn wisselden elkaar af. Nog net kon gemeld worden de emeritering van de vijfde predikant ds. J. Karels. Zo niet de verkiezing en bevestiging van een nieuwe ouderling: de heer A. Verhage, zoon van de al genoemde organist en ambtsdrager. Geslachten gaan, geslachten komen...

Het is met veel genoegen dat ik dit prachtig uitgegeven boek een hartelijke aanbeveling meegeef. Het hart van de kerk klopt in de gemeente. Daar waar Gods Woord klinkt. Daar waar 'het volk vergaderd is". Daar waar het de Heere behaagt zondaren zalig te maken. En dat was en is onmiskenbaar aan de Christiaan de Vrieslaan in Middelharnis. Daarvan verslag te mogen doen, is een voorrecht. Daarvan kennis te mogen nemen, is het eveneens. Maar daaraan persoonlijk deel te hebben, gaat boven alles uit. In dat verband was het voor mij persoonlijk - ik wil het niet verhelen - een vreugde om over Gods werk in mijn eigen voorgeslacht en in dat van mijn vrouw te mogen lezen.

Het geldt nog steeds wat de jongens van Lena van Flip bij het sterfbed van hun opa te horen kregen: "Vraagt naar den Heer' en Zijne sterkte. (...) Zoekt dagelijks Zijn aangezicht!" Dat moge de toepassing van dit boek zijn.

N.a.v.:

J. C. Troost en C. den Braber, Geweid bij de stromen. Uitgave van de kerkenraad van de Gereformeerde Gemeente te Middelharnis. Gebonden. Geïllustreerd. 367 pagina's. Prijs €29,95.

J.M.J. Kieviet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen