Sluiswachter op Goereese Sluis bedient met ��n muisklik de 'aftapkraan' van Nederland

Honderden lezers van Eilanden Nieuws passeren dagelijks op enkele meters afstand de werkplek van de sluiswachters van de Goereese Sluis en de Haringvlietsluizen. Voor het oog gebeurt er vanuit de sluiswachterpost weinig meer dan het bedienen van de schutsluis tussen de Stellendamse binnen­ en buitenhaven, wat dan nog wel eens voor enkele minuten oponthoud kan zorgen voor het wegverkeer. Op bezoek in het rondom van glas voorziene gebouw blijkt dat het schutten van de schepen niet de hoofdtaak is van de sluiswachters, die vierentwintig uur per dag paraat zijn. Vanuit het gebouwtje pal naast de N57 worden ook de Nederlandse grootste spuisluizen, de Haringvlietsluizen, bediend. Met één muisklik...!

Tijdens een stormachtige ochtend zochten we dienstdoend sluiswachter Dick Roon uit Stellendam op in zijn riante werkplek, hoog boven het wegdek van de N57 en een vrij uitzicht over de weg, het Haringvliet en de buiten­ en binnenhaven van Stellendam. En juist dat uitzicht én het contact met alles wat op het water gebeurt oefent nog steeds grote aantrekkingskracht uit op Roon. De Stellendammer bezet bijna vier jaar zijn post op de Goereese Sluis. Voor die tijd was hij actief als zeevisser, totdat een arbeidsongeval een eind maakte aan het vissermanbestaan van Roon. Toch is Dick zéker niet ontevreden over zijn huidige baan, op het punt waar de zee en het vaste land elkaar raken. Hij noemt het zelfs een 'gouden baan'. Er waren verschillende cursussen nodig

Er waren verschillende cursussen nodig voordat Dick zich sluiswachter van de Goereese Sluis mocht noemen en nog steeds volgt hij cursussen om zijn kennis op peil te houden. Omdat ook de Volkeraksluizen bij Willemstad ­ de drukste sluizen van Europa ­ onder de directie van Rijkswaterstaat vallen, vallen de Stellendamse sluiswachters ook wel eens in op die sluizen.

Spuisluizen

In de afgelopen jaren zijn er rondom de Haringvlietsluizen veel veranderingen geweest. Was het vroeger zo dat alleen de Goereese Sluis bediend werd door een brugwachter en de Haringvlietsluizen werden bediend door functionarissen in het bedieningsgebouw, aan de voet van de sluizen. Momenteel is het zo dat alles door één man bediend wordt vanuit het sluiswachtersgebouw bij de schutsluis.

De belangrijkste functie van de Haringvlietsluizen is het lozen van het rivierwater dat in de Hollandse Delta samenkomt. Dit kan alleen maar gebeuren als de waterstand op de Noordzee lager is dan in het Haringvliet. In het onderkomen van de sluiswachtersgebouw gaat bij een bepaalde waterstand, wanneer er water naar buiten kan worden gespuid, een signaal. Met een simpele muisklik op één van de aanwezige computers worden de benodigde sluizen opengezet.

Roon legt uit dat één dag van te voren al bekend is hoeveel water er de volgende dag bij laag tij via de Haringvlietsluizen naar zee dient te worden geloodst. Rijkswaterstaat houdt op de rivieren constant metingen waardoor precies kan worden berekend hoeveel water er dient te worden afgevoerd naar zee, zonder dat dit problemen veroorzaakt. Als bekend is hoeveel kubieke meter water er dient te worden geloosd, berekent de sluiswachter aan de hand van tabellen hoeveel sluisdeuren én hoever ze dienen te worden geopend. De sluisdeuren staan dan ongeveer acht uren per getijde open. "Natuurlijk kunnen de tijden variëren omdat

"Natuurlijk kunnen de tijden variëren omdat er de ene keer meer water voor de kust is dan de ander keer. Als er bijvoorbeeld veel wind op de sluizen staat is er ook meer water aan de zeekant", zo legt Roon uit.

In de komende jaren staan de sluizen en het personeel grote veranderingen te wachten. Allereerst is daar de grote opknapbeurt van het hele sluizencomplex. Niet alleen de sluisdeuren en de buitenkant van de spuisluizen zullen worden vernieuwd, maar ook zullen de elektrotechnische installaties van het complex worden vervangen en zal de automatisering nog verder worden doorgevoerd. En natuurlijk de uitvoer van het inmiddels beruchte Kierbesluit, waardoor er over enkele jaren niet alleen overtollig rivierwater wordt gespuid, maar er zal ook gedoseerd zeewater worden binnengelaten.

Ook voor de sluiswachters komen er grote veranderingen aan want hun huidige locatie, pal langs de N57, zullen ze binnen twee jaar moeten verlaten. In het vervolg zullen ze dan hun werkzaamheden uitoefenen van uit het gebouw van Rijkswaterstaat. Roon vertelt van deze verhuizing 'niet vrolijk' te worden. Want juist op zijn huidige stek, boven de schutsluizen, met ruim zicht op zowel de Noordzee als het Haringvliet is de iedeale plaats voor de oud­visser. Er is nu nog veel persoonlijk contact met het scheepvaartverkeer in de schutsluis en dat zal dan zeker gemist worden. Als de schutsluis bediend gaat worden vanuit het gebouw van Rijkswaterstaat zal alles nog uitsluitend via de beeldschermen geschieden en dat vindt Roon wel een verarming. Maar in een verdere toekomst zit er wellicht nog een grotere verandering voor de sluiswachters aan te komen, wanneer ook de Stellendamse sluizen vanuit het Volkeraksluizencomplex bediend zullen gaan worden. "Dan wordt het nog onpersoonlijker", zo verzucht Roon. Al zal het contact met het scheepvaartverkeer in de drukke sluizen van het Volkerak wel weer terugkomen.

Doordat hij verschillende keren al diensten draaide op de Volkeraksluizen kan hij wel een groot verschil constateren tussen de Goereese Sluis en de enorme sluizen in het Volkerak. "Het is daar natuurlijk erg druk en wat vooral opvalt is dat de binnenschippers in die sluizen hun boot als het ware op de centimeter aan kunnen meren en dat is in de Goereese sluis bij de vissersschepen wel eens anders". Overigens verzekert Dick dat hij met het schippers van de te schutten schepen maar weinig problemen heeft, ook de combinatie van beroeps­ en pleziervaart in de sluis levert vrijwel nooit incidenten op. Al begrijpen sommige schippers van plezierjachten niet dat de beroepsvaart altijd voorrang heeft.

Dag en nacht

De Goereese Sluis wordt dag en nacht bemand en daarom werken de sluiswachters in ploegendienst: van 7.00 tot 15.00 uur, 15.00 tot 11.00 uur en de nachtdienst van 11.00 tot 07.00 uur. Doordat vrijwel alle sluiswachters afkomstig zijn van de visserij geven deze wisselende diensten weinig problemen. Wel is het winterseizoen vrij rustig door het ontbreken van de pleziervaartuigen. Door de week is er maar weinig scheepvaartverkeer, dus behoeft er maar weinig geschut te worden. Toch blijft er voor de sluiswachters altijd wel werk te doen, zoals het bijwerken van de administratie. Zo moeten bijvoorbeeld de passanten van de Goereese Sluis allemaal worden genoteerd. Door hun hoge uitkijkpost zien de sluiswachters veel en omdat het water vlak voor de Haringvlietsluizen aan de zeekant buiten de waarnemingen van de Kustwachtpost op de Vuurtoren valt, worden ook de sluiswachters nog wel eens als informatiebron bij calamiteiten gebruikt. "Als we zien dat een schip of een watersporter in moeilijkheden is, dan waarschuwen we via de Kustwacht de reddingboot", volgens Roon. "En ook de douane komt regelmatig bij ons poolshoogte nemen".

Ook bij problemen op de weg zijn de brugwachters alert. "Als er iemand op de sluizen pech krijgt is het levensgevaarlijk om daar te blijven staan. We waarschuwen dan onmiddellijk de politie, die er dan voor zorgt dat de rijbaan wordt afgezet. Ook als er ongelukken gebeuren zijn wij meestal de eerste die politie bellen", zo legt Roon uit. Tijdens ons bezoek aan de Goereese Sluis konden we de signaalfunctie van de brugwachter meemaken. Tijdens een hevige sneeuwbui, waarbij er even windkracht 12 werd gemeten, zagen we hoe één vrachtwagen maar ternauwernood heelhuids over de Haringvlietsluizen heen kwam. Een andere vrachtwagen, geladen met stro, had minder geluk. De wagen verloor een klein gedeelte van zijn lading voor de sluizen. Ogenblikkelijk werd door Roon de politie gealarmeerd, die vervolgens assisteerde bij het weer op weg helpen van de auto.

Verruwing

Wat Roon wel opvalt is de verruwing onder de weggebruikers bij het naderen van de sluis. "We maken nogal wat keren mee dat auto's nog juist onder de dalende slagbomen proberen door te komen. Wij kunnen daar niets tegen doen en dan gebeurt het nog wel eens dat de auto pas voorbij de slagbomen en de brug tot stilstand komt. Dit zijn heel gevaarlijke situaties, evenals het tegen het \erkeer in terugrijden als de slagbomen dicht gaan". Roon begrijpt de haast van de automobilisten niet "want het is maar zelden dat de slagbomen langer dan vijf minuten dicht staan".

Lit het gesprek met Roon blijkt dat het werk op de Goereese Sluis zeker niet eentonig is c'n hij hoopt dit werk nog vele jaren te kunnen blijven doen, al zullen de werkzaamheden in de toekomst wel op wat meer afstand plaats gaan vinden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen