De Rotterdamsche Droogdok Maatschappij

Geschiedenis

In IKI iJai 1^S8 en dt |aien dairna bieidde Rotteidim zn.li in de nihtnig van de n\iei de Mais uit HLI zwaartepunt \ ui de stad die tot liiLttoe landstad geweest was weid thins \eipl iitst n UI witeistid De mar dt Ma IS LH de st id Rotleidani hadden LILI U delinitict gevonden m weiden \ooibestemd tt/uiieii een een olle toekomst tegemoet te gun lil de i-ciste peiiode \ in dt Republiek die haai hoeksteen \ond m de beroemde op 22 en 2i | uuiari l'i79 gesloten Unie \an UtreLht w is de Zuidblaak het teixein \ an de Rottetdinisc scheepsbouw In lóH besloot de stedeli|U o\ eriieid \ in Rotteidam tot uit gitte \an giondtn welke tussen de toen ]uist gegia\en Stheepsmikeishneii en dt iniei 1 Igen Mie w et\ en lan de BI lak en de h i\ en kregen de aanzejciiig om binnen een teimiin van diic laren hun bediiit op te bieken en o\ei te biengen niu dt nieuw uit te ge\en ei\en Om ten denkbeeld te gt\en \ m de giote stheepsbouw kündigt bediijvigheid uit die dagen woidt hiei heimneid iin het teit dat op de oude kuit \ in Rotteiduii tussen de Boompies en de Stlieepsiiiakeisha\en met muidei d in 2i> pertelen \ oorkomen \ an welke ei 20 dienst deden als stheepswert en de o\enge b als ne\enbediii\en \ooi de st heepsbouw Ook de Oost Indisthe Com pagnie kotht m 16^2 grond lan \oorde \es tiging \ in h UIT stheepsw ert Biina een eeuw bloeiden de bedn)\en i.m de Boompies

Maar de ti]den \ eranderen iKook de mensen en de steden Rottet dam wiong zith opnieuw uit het te nauw geworden keuisli]t Ook de h indel si igadei \ iii Rotterdam eis te meet ruimte Uitbreiding weid aan\ uird aan weeibzijden \an de Zalmlia\en en iith ting Westzeedijk Zo ging et weer een eeuw voorbi] Ook Holland \iel ten otter lan de \eio\enngszutht \M\ Napoleon De Fianse o\ erheei smg kw im en met ha^ir het sluiten \an de zeewegen wa^uinee de doodsklok weid gtluid o\er de stheepsbouw en de Nedeilandse stheep\ lait Het werd een don keie tiid \ooi de \adeiUndse stheepsbouw

Toen het tongies in Wenen geen inspraak meer had en de slag bii \\ iterloo gele\ erd was weid de wereld als het ware door een w onder \ errast De stoommathine als \ oon stuwmgskratht kwam mt In het laar 1816 \oei het eeiste stoonisthip The Detiaiite de Maas op In de [aren \anat ISSO en daar na leetde de Nederlandse stheepsbouw weer w at op en stheepsw er\ en die w aren \ erdw e nen werden nieuw opgesiait \m het eind \ m het laar 1888 toen ook de nieuwe toe gang tot Rotterdam de Nieuw e \\ aterw eg aan alle eisen \ an de toenmalige stheep\ aan \oldeed brak de lang \erwathte bloeipenode \ooi de stlietp\ uil en mitlinie indus tl te a m

Ook de stheepsweit Maitstliappi] De Maïs bouwde \eel sthepen \oor eigen I ind In ISSQ werd lan de Marine een stoonisthip itgele\tid dat bestemd w is voor het uitoefentn \ m pohtietoezitht op de vis seri] in de Nooidzee en laii dt Konmkliike Nedeilandse Stoomboot M utstliappii wei titn dt eerste stootiisthepen itgele\eid die ondti de naam ^iiel en Hebe in de \aait weiden gebratht

Op 1 ni lai t 1902 w erd bi| besluit \ an de a in deelhouders o\ eigeg lan tot lit]uid itie \ an de stheepsweit Maatsthappi] De Maïs die niet "iOO werknemers o\erging nau de pas opgeuthte Rotteid iiiisthe Droogdok Maat sthippi] Er weid oveilegd om een tenein besthikba.u te stellen \otir de nieuw opge iithte stheepswert RDM In Engel iiid wer tien twee dokken besteld die in 190^ .uii \eeiden De peisoneelssteikte Nan de RDM groeide \oortduiend en in het laar 190> werd ei met zo n 600 iii in gewei kt m 1907 al met 1000 man

Scheepsbouw

Op 4 met 1909 werd het stoonisthip Meg rez 4600 ton en \oor lekening \aii NV \ an Nie\eld Goudnaan A. Co s Stoom\aart Maatsthippii bi] de RDM te water gelaten Dit sthip werd \oor de o\ereengekonien datum opgele\ erd

Op 26 ma";irt 1910 w erd hii de RDM het dui zendste sthip gedokt in ha ir S tang besta m Toen het tieniang bestaan werd gexierd zagen de direttieleden met trots terug op het \ erleden en niet \ astberadenheid n lar de toekomst

Het eerste tankschip dat bij de RDM werd gebouwd was in 1912 en kwam \ooi reke iiiiig \ m N V Phs Van Ommeren onder de naam Mi|dretht in de \aart Het tiende sthip dat de RDM bouwde \oor N V Van Nie\eld Goudnaan i. Co s Stoonnaart Maatschappi) werd na de geslaagde proet \adn op 24 augustus 1912 onder de naam ^Icor opgeIe\eid In 19H was de \raag na ir schepen m ons eigen land zo groot dat aan buitenl mdse aan\ ragen geen ge\ olg kon wolden gege\en

Een belangri|ke gebeurtenis w as de opdratht \ an de Fa W m RUN S & Zonen om het bi) de RDM in aanbouw zijnde \ rachtsthip Turbi ma als proet op kleine sthaal te \oorzien \an een stoomturbine Het werd duidehik toen de proet geslaagd leek dat er \ oor deze produttie mathuies moesten worden aange sthatt Toen in 1914 de Eerste \\ ereldoorlog uitbrak was dit niet meer mogeliik en na 1918 w as er zo\ eel w erk dat er niet aan mr bines gedatht kon w orden Het zou nog ruim dertie laar duren \oordat er weer aan turbines van groot vermogen kon worden gewerkt

Door de RDM werden tot op heden geen die selmotoren gemaakt want hel doel waar voor deze wert was opgericht bleet repara lie Wel weiden ei onderdelen gemaakt om het leparatieweik de baas Ie kunnen bli|ven In de Et I sie Weieldooilog waren op de wert vilt hellingen in gebiuik twee voor schepen van 250 voel Iwee voor schepen van ^50 voet en een helling voor schepen van 525 voel Materialen om schepen te bouwen werden niet meer geleverd en als het mei mondiesmaal geleveid weid betaalde men de hooldpnjs Khnknagels biivoorbeeld die normaal 14 gulden pei 100 kg gekost had den daai weid nu 40 tot 5Ö gulden voor betaald

In 1917 veiklaaitle de Verenigde Staten aan Duitsland de ooi log en in de gehele weikne meiswertld 1 laide de oniusl op Vele ontsla gen Melen ei wat ook bii de RDM met uil bleet Rond 1920 hervatte de RDM de nieuwbouw van schepen en ook de reslauia tie van dt sthepen die enoim te lijden heb ben gehad van de oorlogsperiode Toch waien deze naoorlogse perioden met makke h|k want ei onlslondeii betahngsmoeihik hetien ten aanzien \an de impoit

In 1926 weid de Simon Bolivai bij de RDM gebouwd en in 1927 als passagiers sthip opgeleverd aan de opdrathlgevei de Koninkliike Nedeilaiidsthe Stoomboot Maalsthappii Ie Amsterdam Dit sthip was 128 m lang en 18 ni bieed en had een diep gang van 8 50 m en werd uit genist met een Quadruple Expansie Stoonmiathine van 4800 ipk

Dal de RDM gespetiahseerd was in oorlogs bodems bleek wel toen in 1929 de eeiste opdiacht kwam vooi hel bouwen van een ondel zeeboot w larvan in 19i0 de kiel werd gelegd en m 19^2 Ie water ging en in 19^^ onder de naam K \IV werd oveigediagen aan het Ministerie \an Manne Inmiddels waren de ondeizeeboten K \V en de K \V1 ook m aanbouw

Zexentig la^ir na genoemde datum gaat et nog spiake uit Niin de bouw \an ondeizeeers dooi de RDM maar zoals men lieett verno men wordt er geen expoitveigunmng ver leeiid \oor de bouw \an onderzeeërs aan Taiw an Uiteraard gi ik in dit \ erhaal niet op dezepioblematiekm

De dokha\ en w as met meer \ oor uitbreiding \ atbaai en men besloot een plan op latei te leggen om een tweede haven aan te leggen de He\ seliav en v\ a ir grote dokken in konden om groteie schepen te kunnen bewerken In november 19^4 kon een begin woiden gemaakt met de bouw \an het motorschip "os Walden %an 15 000 ton de grootste tanker die ooit m Nederland w as gebouwd In het vooriaar van 19^5 \onden herhaalde hik besprekingen plaats met de directie \ an de Holland Amenka Lijn betretfende de bouw van een nieuw pasagieissthip dit \ laggenschip zou s6 000 bruto registerton groot moeten ziin en voor 1250 passagiers niimte kunnen bieden Een bouwbureau werd gesticht en daann namen zitting de RD\rde NV Scheepswerf &. Machinefa bnek P Smit Jr en de N \ Koninkliike Maatschappii De Schelde De RDM bleef belast met de gehele orgamsatie en bleef ook de V erantvvoordeliike v oor dit gehele project Op s lanuari 1936 werd de kiel gelegd van bouw nummer 200 de Nieuw Amster dam In luli 1936 kw amen regenngsleiders onder wie Minister dr H Colijn met zijn gevolg naar de vorderingen van de bouw kiiken Er was toen al 10 000 ton staal ver werkt en er waren ruim anderhalt miljoen klmknagels aan besteed In een tijd van gro te werkloosheid en onderbezetting van het bednjfslev en is de uitv oenng v an de bouw van een Sthip zoals de Nieuw Amsterdam V an V eel groter betekems dan in een penode van V eel w erk en v oorspoed De w erkeloos heidsbestriidmg was met de bouw van dit schip ten zeerste gebaat Op 10 apnl 1937 werd de Nieuw Amsterdam te water gela ten H M Komngm Wilhelrmna doopte het schip duizenden mensen waren naar de scheepsvv erf gekomen om getuige te zijn van deze tewaterlating

In 1938 waren bi) de RDM naast de Nieuw Amsterdam ook nog acht oorlogsschepen in aanbouw voor onze Koninklijke Manne Het eerste schip dat voor de Korunklijke Manne op stapel werd gezet was de Tjerk Hiddes De kiel daarvan werd gelegd op 1 oktober 1938 En op 12 oktober werd de kiel gelegd van de Gerard Callenburgh Beide schepen werden na hard werken precies een laar later op 12 oktober 19^9 te water gela ten Toen op 10 mei 1940 de ooriog uitbrak lagen beide schepen aan de afbouw kade van de RDM Reeds op 7 mei had de manneoffi cier belast met de aanbouw v an deze sehe pen voorzorgsmaatregelen genomen om te V oorkomen dat de casco s m Duitse handen zouden v allen Hii had twee hav ensleepboten van de RDM gev orderd en stand bv laten houden Deze schepen lagen volledig bemand en onder sloom naast de onafge bouwde lagers Nadat de Duitse parachuüs ten op 10 mei geland w aren en het aan de stok kregen met de Nederlandse troepen en ver drev en w erden v an Vliegv eld W aalhav en en zich moesten terugtrekken op de Zuideliike Maasoever werden s ochtends vroeg de trossen van beide mannev aartaigen losge gooid en w erden de schepen v erhaald naar de Noordehike Maasoev er bii de \\ lUielnuna hav en m Schiedam bii de stheepsw erf Nieu we Waterweg Tegehikeniid vertrokken ook de onderzeeboten 0 23 ende 0 24 In V erband met de meldmg dat er m de Rot lerdamsche W aterw eg magnetische nninen waren gegooid werd wanneer de schepen met meer weggehaald konden worden m overweging genomen beide schepen op Ie blazen om zo zeker te zijn dat deze schepen niet in de handen van de bezetter zouden vallen Toen duidelijk werd dal geen van deze opties kans van slagen had werd besloten om de casco s op 15 mei lot zinken te bren gen Onder de Duitse bezetting werd de Gerard Callenburgh op 14iuh 1940 gelicht en onder hun toezicht afgebouwd en op II oktober 1942 bij de Kriegsmarine ingelijfd en onder de naam Zerstörer Holland 1 inde vaart gebracht Op 28 december 1943 raakte de lager m de Golt van Bisca|e in gevecht met de Bnlse kruisers Glasgow en Enterp nse en op 9 juni 1944 kwam het schip m gevethl met Britse en Poolse torpedoboot lagers in Het Kanaal op 20 mijl ten NW van lie de Balz waarbii de voormalige Gerard C lUenbuigh tot zinken werd gebracht Met de Tierk Hiddes verliep het geheel anders Dit sthip werd in 1941 gelicht en hel wrak werd neergezet op een ondiepe plaats ten noot den van de Tweede Petroleumhaven Op 7 september 1942 begon de laatste tocht van dn schip en wel naar de slopenj in Hend lik Ido Ambacht Het was zeker de bedoe ling geweest de Tierk Hiddes onder Duitse vlag in dienst Ie nemen en onder de naam ZH 2 in de vaart te brengen

Van 21 tot 24 ma<irl 1938 werd de techni sehe proetvaart van de Nieuw Amsterdam gehouden en de snelheid van 20 raijl werd aanzienli|k overtroffen De officiële proef vaail werd op 23 apnl 1938 gehouden met vele genodigden aan boord Aan de Wil lemskade Parkkade en Westerkade stonden duizenden mensen om het schip voor het eerst Ie zien uitvaren

Op 4 seplembei 1939 was de personeelsbe zelling van de RDM rond de 3900 man Hiervan werden er 539 onder de wapenen geroepen om de landsgrenzen te verdedigen De spanning werd zichtbaai gevoeld en het laar 1940 bewoog zith langzaam maar zeker naai de wellicht meest tragische datum die de Nederlandse geschiedenis kent 10 mei 1940'

Een dei eerste doelen waarop de Duitsers het gemunt hadden was nameli)k het dicht bij de weit gelegen vliegveld Waalhaven Ook de RDM kwam er niet ongeschonden vanaf Men vond hel wenseliik voordat de Duitsers de wert zouden bezetten het grote geldbe drag dat voor uitbetaling van lonen gereed lag V an de werf naar de stad over te brengen Het geld m zakken verpakt werd toen over de wert naai de aanlegsteigei geieden en dooi de directieboot Hermanus aan boord genomen Tenslotte heeft zonder dat er een cent vernust werd de uitbetaling plaats gevonden in de expeditieloods aan Schie mond waar het geld uileindeliik belandde De RDM weid met een nnnimum aan men sen voortgezet en de bezetter verlangde van de Nederlandse werven dat zii normaaU') zouden doorwerken Aan deze eis kon met worden ontkomen De RDM kreeg een ordeivoor het bouwen van 12 lorpedoboten Het lesultaat'' Een werd er voor 55% afge bouwd en van de tweede werd slechts de kiel gelegd Verder niets

Als meuwbouwschip lag er ook nog de Papendrecht van N V Phs van Ommeren die geliik door de Duitsers m beslag werd genomen en verbouwd werd tol bevoona dmgsschip

Tijdens het luchlbombardement in de nacht van 12 op 13 juli 1941 werden enige gebou wen van de RDM beschadigd evenals de op de helling staande kruiser en twee in aan bouw zijnde sleepboten de Dockyard III ende Dockyard V Een tweede luchtaanval in de nacht van 10 op 11 oktober van dat jaar veroorzaakte aan het m reparatie hggende oude Duitse vrachtschip Europa dusdanige schade dat het in de haven zonk

Het feit dat steeds minder schepen de Rot terdamse haven bezochten begon zich m het begin van 1942 meer en meer af te tekenen in de reparatieseclor Op 22 september 1944 verscheen op het

Op 22 september 1944 verscheen op het onverwacht de Sprengkommando op de werf en het aanwezige personeel werd van de werf verwijderd De Duitsers hebben toen op de werf huis gehouden Om hiervan enkele voorbeelden te noemen aan diverse installaties werden grote schade toegebracht dokken werden tot zmken gebracht en het kantoorgebouw moest hel ontgelden Ook de teletooncentrale en de elektncileitscentrale werden compleet vernield De sleepboot Dockvard X was verdwenen en de bok Bison gezonken Na deze vernielingen begon de plundermg Ruim 500 machines werden m schepen geladen alsmede kope ren pijpen gereedschappen enz

Alles werd meegenomen De RDM behoor de tot de meest leeggeroofde bednjven Toen de oorlog m 1945 ten emde was werd begonnen met de 7 dokken weer boven water te halen

In 1946 werden de eerste schepen weer onl vangen Een zeer bijzonder schip meldde zich m maart 1946 aan v oor een algehele res tauratie de Nieuw Amsterdam die de hele oorlog dienst had gedaan als troepentrans portschip en nu w eer als passagiersschip in de vaart moest worden gebracht De kosten van deze restauratie vormde een recordbe drag want het overtrot de oorspronkelijke bouwkosten met enkele nuljoenen'

Ook werden er weer orders ontvangen voor meuw bouw schepen De Koninklijke Rotter damsche Llov d N \ plaatste een order v oor het bouw en v an een motorschip die onder de naam Slamat in de vaart zou worden gebracht Van de Koninkliike Manne werd een order ontv angen v oor hel bouw en v an de kruiser Zev en Prov incien (C802)

In 1947 werd er gewerkt met 3800 perso neelsleden en men verzocht de gemeente Rotterdam om een v eersteiger aan te leggen bil Schieraond en zo de mensen van de noordzi]de v an de nv ter ov er te v aren naar de Heiiplaal Dn gebeurde m eigen beheer met de v eerboot Dockv ard MI

Op 22 augustus 1950 vond de tewaterlating plaats van de kruiser Zeven Provinciën door H M Koningin Juhana Meer dan 400 rmlitaire en burgerhi ke autonteiten zetten deze plechtigheid lui ter bij Op 9 seplembei 1950 ging hel volgen de schip al weer te water dat was het stoomschip Ampe nan van de KonmkJij ke Rotterdamsche Lloyd N V De gestroomhjnde brug

De gestroomhjnde brug van dit ultra moderne schip werd ruim twee maanden geëxposeerd op de Parkkade Ander half milioen bezoekers werden m de gelegen heid gesteld om kennis te nemen v an de nieuw ste nav igatiermddelen waaronder ook de radar die reeds op de brug waren aange bracht

De ontwikkeling van deze scheepswerf heett zich m opgaande hin hersteld w al ook mag bhiken uil het feit dat de RDM ook het stoomschip Rotter dam in 1959 heett gebouwd m opdratht V an de Holland Amenka Lijn

Deze Rotterdam is v andaag de dag nogal in hel nieuw s omdat hel schip na v nfenv eertig dienstiaren met meer rendabel zou ziin Diverse instanties ziin bezig geweest om het van de sloop te redden en hel naar de stad Rotterdam te halen en als museumschip te behouden Het schip w as opgelegd in Free pon op de Bahama s en is innuddels ver sleept naar Gibraltar w aar hel asbest uil hel schip wordt venviiderd Een klus dal heel V eel geld kost

In de jaren 80 w erden de opdrachtgev ers voor meuw bouw sthepen duideliik nunder maar duikboten maken voor de Koninkliike Manne dat hebben ze gedaan' We denken dan ook aan de laatste vier duikboten uit de jaren 90, de WalnisUasse

Maar telkens kabbelden er stukjes af van wai eens zo n prachtige werf was de gouden m den waren etht voorbij Jammer^dat nu de zoveelste werf en eigenlijk dne werven te geuik ophouden te bestaan want ook bii Haven Maardmgen Oost en van Bnnk Scheepwerv en is het doek inmiddels gev aUen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen