Rien Poortvliet...

Lofzang

In bijna alle boeken van de hand van Poortvliet brengt hij een lofzang uit op de schepping, waarin niets op toeval berust! Titels als: 'De vossen hebben holen', 'Het brieschend paard', 'De ark van Noach' en 'Hij was een van ons' zijn rechtstreeks uit het geschreven evangelie gelicht. Het werd de schilder nogal eens door de schrijvende pers verweten, dat 'overdreven' getuigen van zijn geloof. Voor hem stond dat echter als een huis! Hij maakte als het ware van zijn talent gebruik om het evangelie uit te dragen en dat mag men een mens nooit en te nimmer verwijten. Rien bracht de natuur middels zijn boeken en kalenders heel direct in de huiskamer; en daarmee en passant de schepping! Zijn bewondering en verwondering daarvoor stak hij niet onder stoelen of banken.

Hij was een van ons

Dit boek uit 1974, waarvoor dichterdominee Hans Bouma de tekst bij de afbeeldingen schreef, was het derde 'eigen' boek dat Rien Poortvliet produceerde. Het werd een heel ander boek dan de vorige. Het grote publiek kende van 'Jachttekeningen' en 'De vossen hebben holen' Poortvliet als een 'beestjesschilder' zoals hij zichzelf graag noemde. 'Hij was een van ons' sloeg in als een bom. Niet doordat Rien louter mensen uitbeeldde - en hoe - nee, hij beeldde het leven van Jezus uit op een manier die aan de ene kant niet alledaags was en aan de andere kant juist weer wel. Het evangehe 'gewoon' laten zien was voor het publiek even wennen.

Uit een interview in 1974 komt Riens

visie achter het boek: "Ik vond dat Jezus

zo Goddelijk werd gemaakt door ons

mensen, dat alle menselijks hem vreemd

was geworden. En van mensen die Jezus

gekend hebben, hebben we heiligen

gemaakt. Nou heb ik niet de pretentie dat

ik weet hoe onze Heer er heeft uitgezien.

Ik heb Hem ook zo weinig mogelijk geschilderd. Maar die mensen om Hem

geschilderd. Maar die mensen om Hem

heen waren volgens mij doodgewone

mensen. Ik heb geprobeerd het leven van Jezus te vertellen door gezichten en han

Jezus te vertellen door gezichten en handen te laten spreken. Ik heb uren met

den te laten spreken. Ik heb uren met

Gods Woord op mijn knieën gezeten en heb het proberen te lezen, alsof ik het

heb het proberen te lezen, alsof ik het voor de eerste keer onder ogen kreeg. Ik

voor de eerste keer onder ogen kreeg. Ik heb theologen opgebeld als ik iets niet

heb theologen opgebeld als ik iets niet snapte. Laat niemand denken dat ik in

snapte. Laat niemand denken dat ik in mijn schilderijen de populaire jongen heb

mijn schilderijen de populaire jongen heb

willen uithangen. Dat ik de visie van een

vlotte knaap uit 1974 weergeef. Iemand die even zo'n 2000 jaar terugkijkt.

die even zo'n 2000 jaar terugkijkt. Maar ik vind wel, dat we van het Evange

Maar ik vind wel, dat we van het Evangelie iets bedachts hebben gemaakt. Zo 'n

lie iets bedachts hebben gemaakt. Zo 'n zoet Mariabeeld, wanneer dat van kerke

zoet Mariabeeld, wanneer dat van kerkelijke hogerhand werd goedgekeurd, dan is

lijke hogerhand werd goedgekeurd, dan is het bijna heiligschennis als je Maria wat

het bijna heiligschennis als je Maria wat moeilijk kijkend schildert, omdat ze die

moeilijk kijkend schildert, omdat ze die vijftig kilometer tussen Bethlehem en

vijftig kilometer tussen Bethlehem en Nazareth op de harde rug van een ezel

Nazareth op de harde rug van een ezel heeft moeten zitten. Zo 'n afbeelding

waarop een Romeinse soldaat Christus

slaat en onze Heer staat er bij te kijken of

het Hem niets doet. Dat was een ont

krachting van de daad. Maar een God die

op de grond lag, dat was heiligschennis.

Dat was het ook, maar die afbeelding is

niet eerlijk. In de kerk zijn we zo galmend

bezig geweest, dat we menselijke dingen

genegeerd hebben.

Hoe denk je dat die dorpelingen gere

ageerd hebben, toen de Heer die boze

geesten in hun varkens liet varen en ze zo

het ravijn inliepen. Die stonden geen

Hosanna te roepen. Ze waren wel ver

wonderd, maar het was hun liever als Hij

een dorpje verder ging, want de schade

was zo al groot genoeg. "

In het voorwoord van Rien Poortvliet, dat op de eerste pagina van het uit 82 (olieverf)schilderijen bestaande boek staat afgedrukt, leest men onder andere:

"Ik heb met dit boek niet willen schetsen

hoe Maria, Petrus of Barabbas er uit zag,

en zeker niet wat voor gezicht Jezus mis

schien had. Maar, omdat de zo vertrouw

de bijbeltekst ons wel een té vertrouwd in

de oren kan klinken- terwijl hij anderen

juist onbegrijpelijk voorkomt- heb ik geprobeerd het leven van Jezus al schil

geprobeerd het leven van Jezus al schilderend te vertellen door gezichten en

derend te vertellen door gezichten en handen te laten spreken. Want deze heb

handen te laten spreken. Want deze hebben hun eigen taal en zo komt duidelijker

ben hun eigen taal en zo komt duidelijker tot uitdrukking dat de mensen in de tijd

tot uitdrukking dat de mensen in de tijd toen Jezus op aarde was doodgewone

toen Jezus op aarde was doodgewone mensen waren. Er zat niks heiligs aan. Zij

waren niet anders dan wij en hun uiterlij

ke gedragingen kennen we direct; ieder

van ons is én Petrus én Thomas én Judas

én de herbergier, die- hoe 't hem ook

spijt- geen plaats heeft (...)."

Raden

Smaken verschillen. De één geniet van een tot in de puntjes in kleur uitgewerkt schilderij, terwijl de ander meer houdt van een in één kleur opgebouwde afbeelding waarin slechts op bepaalde delen het accent wordt gelegd en waarin meer te raden valt. Zoals een criticus eens schreef: 'Poortvliet zou zich meer beperkingen moeten en kunnen opleggen. Op pagina's waar hij louter krijt hanteert of een in zwarte inkt of verf gedoopte penseel, toont hij een zeggingskracht, die alle romantische mooiververij (inclusief ünnenstructuur) van de andere bladzijden verre te boven gaat (...). In de beperking leert men de meester kennen, een les die aan Poortvliet voorbij lijkt te gaan (...).' 'Hij was een van ons' is zo'n boek geworden waar het nodige te raden over-blijft. Wie de afbeelding 'de grootste in het koninkrijk der hemelen' bekijkt, zal zich direct richten op het kindergezicht, waarin alle onschuld van de wereld je aankijkt. Pas later vallen de twee handen op die het kind lichtjes op de schouder vasthouden. Achter het hoofdje zien we het witte kleed van Jezus. Voor diegenen die nog meer voorbeelden wensen is het aan te raden het boek weer eens ter hand te nemen of indien nodig aan te schaffen. Wellicht kan het naast de Bijbel tot nog meer houvast dienen!

Tot slot In het artikel 'Rien Poortvliet, des mees

In het artikel 'Rien Poortvliet, des meesters hand' in het Eilanden Nieuws van 23 december 2003, waarin Cees van der Sluijs het hele oeuvre van Rien Poortvliet in vogelvlucht belicht, is één afbeelding uit 'Hij was een van ons' opgenomen. Cees heeft als kenner bij uitstek niet voor niets de gekruisigde Christus met de blik vol doodsangsten uitgekozen! Het wordt beschouwd als een van de meest aangrijpende en ontroerendste schilderijen die de kunstenaar maakte.

'Hij was een van ons' is een groots boek over een groot Boek. Gemaakt door een groot schilder, die sinds 1995 niet meer onder ons is. Hij was een van ons!

Rias Olivier, Zoetermeer

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen