Gaat het halve dorp op de schop, of wordt de identiteit zoveel mogelijk behouden?

Op bouwkundig gebied staat er heel wat te gebeuren in het centrum, 'het hart' van Dirksland. Het is niet ondenkbaar dat er straks zelfs sprake zal zijn van een soort face lift. Sluiting van enkele gebouwen is er de belangrijkste oorzaak van. En wie de ontwikkelingen enigszins gevolgd heeft, weet waar het om gaat. De supermarkt Cl000 heeft aangegeven te willen vertrekken uit het gebied Kattewacht/Achterdorp naar de Geldersedijk. En in haar kielzog ook de Rabobank, nu nog gevestigd aan de B.C. Zaaijerlaan/Kattewacht/Achterdorp. Bovendien staat, ook aan de Kattewacht, al geruime tijd de voormalige kleuterschool 't Startblok leeg, te wachten om gesloopt te worden.

Complex

Voor dit alles zal uiteraard een nieuwe, ver- Mitwoorde, invulling moeten worden g>5vonden. En hierover hebben de Dirkslandse raadsfracties diverse ideeën: uitbreiding van parkeergelegenheid, woningbouw, detailhandel, kantoorruimte, speelvoorzieningen voor de jeugd, zitgelegenheid voor ouderen - allemaal suggesties die gelanceerd werden voor een nieuwe invulling van het gebied. Bovendien zou het nog breder getrokken kunnen worden. Want ook het oude gebouw van o.b.s. 'de Inktvis' staat leeg. En het daar vlakbij gelegen verenigingsgebouw 'Onder de Wiek' is ook niet direct meer van deze tijd. En als straks de ClOOO en de Rabo, met mogelijk nóg enkele winkeltjes, naar de Geldersedijk gaan, én als de Aldi zich aan het Korteweegje vestigt, is het dan niet een veel beter doordacht plan om in het gebied tussen de periferie en het centrum van het dorp óók mogelijkheden te creëren voor beperkte detailhandel, zodat feitelijk door het dorp heen een soort gordel ontstaat die aangepakt moet worden en die straks een route vormt van het randgebied naar 'het hart'? En zou het dan juist nu niet zaak zijn om ook het Spuikolk aan te pakken en bij de planvorming te betrekken door hier een detailhandelgebied van te maken? Veel ideeën en gedachten dus, maar wat is

reëel? Wat is haalbaar én betaalbaar? En waaraan bestaat werkelijk behoefte? En is het wenselijk om diverse bestaande gebouwen te slopen om een en ander te realiseren, of moeten de beeldbepalende authentieke gevels die er nog zijn, juist worden bewaard? Fractievoorzitter J. Toes van de Christenunie had inmiddels een kaderstelling voor dit alles uitgewerkt en de fractie van Gemeentebelangen heeft er zelfs een aansprekend initiatiefvoorstel voor gereed.

Initiatiefvoorstel

Kort gezegd komt dat voorstel erop neer dat, om het dorpscentrum aantrekkelijker te maken, ook de positie van de zogenaamde aanlooproutes (winkelstraten rond het kerngebied) versterkt moet worden. "Op dit moment", zo geeft het initiatiefvoorstel aan, "mist het centrum van Dirksland aantrekkingskracht voor mensen om te komen winkelen en snuffelen, en er ontbreken tot op heden impulsen om bezoekers of winkelend pubhek aan te trekken en vast te houden. Door het ontberen van een structureel gemeentelijk beleid, gericht op het vestigen of uitbreiden van de ondernemingen en detailhandel in de aanlooproutes en het centrum, is het voor de ondernemers onaantrekkelijk om te investeren", waarmee in de optiek van Gemeentebelangen de zwakke plek is aangeduid waardoor in Dirksland de middenstand al jaren op zo'n laag pitje staat. Daarom zal - onder andere door verruiming van het vestigingsgebied en van de mogelijkheden voor vestigingen - het vestigingsklimaat in Dirksland moeten worden verbeterd, zo geeft het initiatiefvoorstel aan. Door vestiging van supermarkten (ClOOO en Aldi) in het randgebied van Dirksland ontstaat er aantrekkingskracht op winkelend pubUek, dat naast het doen van boodschappen ook geïnteresseerd is in andere artikelen, en ontstaan er aanlooproutes die aan kunnen sluiten op het te herontwikkelen centrumgebied, waarmee in een behoefte zal worden voorzien.

Doordat thans in het centrum van Dirksland een redelijk groot terrein beschikbaar komt - van de Kattewacht, een deel van B.C. Zaaijerlaan en het Achterdorp - ontstaat nu éénmalig de kans voor de gemeente om in het hart van het dorp een aantrekkelijk woon- en winkelgebied te (laten) ontwikkelen, en die kans moet benut worden, zo betoogt het initiatiefvoorstel van Gemeentebelangen.

Discussieavond

Al met al een complexe en zeer veel omvattende kwestie dus. Aanvankelijk zou een en ander worden besproken in de Commissie Grondgebied en Economische Zaken (GrEZ), maar vanwege het grote belang van dit onderwerp, en de impact die besluitvorming in dezen zal hebben op het hele dorp, werd besloten om hierover een extra raadsvergadering te beleggen, waarvoor ook de hele Dirkslandse bevolking uitgenodigd zou worden en ook de gelegenheid zou krijgen zich hierover uit te spreken. Een discussieavond over het 'Hart van Dirksland' zou het worden. En die werd afgelopen donderdagavond gehouden in verenigingsgebouw 'de Schakel'. Stampvol was de zaal dan ook - met zo'n 120 bezoekers, van jeugdigen tot bejaarden toe.

Voordat de raadsfracties zich uitspraken over wat zij menen er tot op dit moment over te kunnen zeggen - enkele fracties hadden een en ander al op schrift gesteld, kregen de burgers de gelegenheid om gebruik te maken van het spreekrecht. Vijf insprekers hadden zich hiervoor aangemeld en deden deze avond hun zegje.

Identiteit behouden

Allereerst was dat Martina Westdorp, die aan de hand van een studie naar de historische bebouwing van Dirksland én aan de hand van een powerpointpresentatie met historische kaarten de aanwezigen terugleidde naar de tijd waarin de eerste bebouwing en bewoning van Dirksland ontstond. Eén ding werd daarbij duidelijk: het Achterdorp is stedenbouwkundig uniek op het eiland: het is geen Achterweg van de Voorstraat, maar eigenlijk een tweede Voorstraat, die ai bewoning kent vanaf het begin van de vijftiende eeuw. Het Achterdorp is dan ook bepalend voor de identiteit van Dirksland en geniet een hoge cultuurhistorische waarde. Beleid van de Provincie ten aanzien hiervan geeft aan dat een dergelijke identiteit behouden moet blijven. Als er dan ook sprake zou worden van flinke sloopactiviteiten in het Achterdorp, zou dit haaks staan op het provinciale beleid en zou beeldbepalende dorpseigen bebouwing definitief verloren gaan. "Laten we daarom die identiteit behouden" zo pleitte Martina, "en als 't even kan niet slopen."

Eigen beheerproject

Vervolgens deed bewoner van de Kattewacht Jan Verbiest z'n zegje. En ook hij drong erop aan om de karakteristieke gevels aan de westzijde van het Achterdorp te behouden. Sloop van het Rabobank kantoor noemde hij echter 'kapitaalvernietiging'. En voor de plek waar nu 't Startblok nog staat, deed hij de suggestie om hier woningbouw voor starters te realiseren, die hier - in navolging van een voorbeeld elders in Nederland - een eigen woningbouwproject van zouden kunnen maken en dat geheel in eigen beheer zouden kunnen reahseren. Voor de architectuur zou bijvoorbeeld een prijsvraag kunnen worden uitgeschreven voor studenten bouwkunde. Mogelijk is hiervoor ook nog subsidie te halen bij de provincie, zo stelde Verbiest voor.

Samenwerken

Namens de woningbouwvereniging Dirksland sprak daarna directeur Wilma de Bruine. Zij wees op het grote aantal, in bouwkundig opzicht, te ontwikkelen gebieden in Dirksland en pleitte ervoor om de afzonderlijke plannen vooral in samenhang met elkaar te bekijken. Ook drong ze erop aan om een onderzoek te starten naar de werkelijke mogelijkheden en om voorwaarden te scheppen, ook voor detailhandel. En wat de woningbouwvereniging betreft: "deze heeft plannen genoeg die de samenleving ten goede zullen komen" zo gaf ze aan, "laten we daarbij zoveel mogelijk samenwerken!" Ze wees er ook op dat de vraag naar zorg steeds toeneemt, ook in Dirksland. De wachtlijst voor zorgwoningen is dan ook groot, en ze nodigde de Dirkslandse raad daarom uit eens een bezoekje te brengen aan het woonzorgcomplex (wozoco), om aldaar wellicht nog eens door te praten over de plannen die de woningbouwvereniging heeft.

Slaapdorp

Vervolgens gaf groenteboer Pieter Struik aan, wonend op de grens B.C. Zaaijerlaan/Kattewacht, welke opties hij voor toekomstige invulling van het gebied, die een aantal raadsfracties al op papier had gezet, wel of niet geslaagd vindt. Vooral maakte hij duidelijk dat zijns inziens er geen energie meer gestoken hoeft te worden om winkeliers naar Dirksland te krijgen, omdat dit volgens hem "een gelopen race" zou zijn. Én hij bracht een aardig voorvalletje naar voren waaruit bleek hóe zeer Dirksland al een 'slaapdorp' zou zijn geworden. "Toen iemand op de bankjes bij de kerkgracht zat, vroeg een voorbijrijdende autobestuurder waar hij nu toch het centrum van het dorp kon vinden. Hij had, komend vanaf het ziekenhuis, het bordje 'centrum" gevolgd, was doorgereden door tot 'ie weer een bordje 'centrum' tegenkwam, dat wees in de richting terug, en nu kwam hij wéér hierlangs. Maar waar is nu het centrum?" Kennelijk biedt het dorpscentrum van Dirksland dus niet (meer) wat anderen er denken aan te treffen. Ofwel, zo bedoelde Struik: Dirksland is een slaapdorp geworden, zonder bedrijvigheid, zonder levendigheid.

Ziekenhuis

Als laatste inspreker nam directeur Algemene Zaken van het Van Weel-Bethesdaziekenhuis Koos Moerland plaats achter het spreekgestoelte. Hij legde uit dat het ziekenhuis in de achterliggende tijd een forse groei heeft doorgemaakt en dat dit ook in de nabije toekomst te verwachten is, zowel wat het aantal specialismen betreft als het aantal patiënten dat hierdoor naar het Van Weel trekt. Eén van de gevolgen hiervan is dat er opnieuw "ernstige behoefte" bestaat om uit te breiden. En omdat het te herontwikkelen gebied op zo korte afstand van het ziekenhuis ligt, gaf Moerland aan graag mee te willen denken in de planontwikkeling, zodat het ziekenhuis mogelijk ook daar gebruik zou kunnen maken van vrijkomende locaties, al of niet in de vorm van een multifunctionele ruimte. Uiteraard komen daar alleen vakken voor in aanmerking die niet noodzakelijkerwijs vlakbij de kliniek of het laboratorium hoeven te zitten. Kantoorruimte bijvoorbeeld. In totaal zou het om enkele duizenden vierkante meters gaan, incl. parkeervoorziening, aldus Moerland.

Samenhangend beleid

Nadat de insprekers van de discussieavond het woord hadden gevoerd, waren de raadsfracties aan zet om hun licht over de complexe materie te laten schijnen. Allereerst deed de heer Leenders dat namens Gemeentebelangen. In het verlengde van het initiatiefvoorstel van zijn partij benadrukte hij dat in zijn optiek de discussie niet alleen over het Achterdorp dient te gaan, maar in breder verband getrokken moet worden en óók dient te gaan over de Mauritshof (toekomstig wozoco aan de Irenelaan, red.), het havenkanaal, de Spuikolk, de Aldi locatie aan het Korteweegje en de Cl000 locatie aan de Geldersedijk. "Vanuit die 'vlekken' moet immers een toeloop naar de kern ontstaan", zo benadrukte hij. "Dat kan alleen als we als gemeente nu het lef hebben om voor de komende 100 jaar het beeld van Dirksland te gaan bepalen. Een totaalbeeld. Het gaat om de totale identiteit. We moeten het lef hebben om 'ns met een ander beeld, met nieuwe ogen, naar het dorp te kijken en in samenwerking met elkaar hier plannen voor te ontwikkelen!", verdedigde Leenders de visie van Gemeentebelangen. Hij wees erop dat Dirksland is aangewezen als gebied waar cultourhistorie en toerisme ruimte moeten krijgen. Om daar gestalte aan te geven zou bijvoorbeeld aanpak van het havenkanaal in combinatie met het ontwikkelen van toerisme een goede combinatie kunnen zijn. Maar voor zo'n 'integrale' aanpak is het wel nodig om een gebiedsmanager aan te trekken, een deskundige van buitenaf, die een frisse kijk op het gebied heeft. "Uiteindelijk moeten er geen gebouwen komen om alleen maar in te slapen; er moet geen ad hoc, maar een samenhangend beleid komen, zodat er een leefbaar, gezellig, historisch, toeristisch, maar vooral woonbaar Dirksland ontstaat!"

Voorzieningenmix

Namens de VVD gaf de heer Driesprong vervolgens aan dat, omdat Dirksland geen groeigemeente is, het niet te verwachten is dat hier aantrekkingskracht voor winkeliers ligt. Toch acht Driesprong het de moeite waard om hier eens naar te kijken en er zelfs mee aan de slag te gaan. Zo zou wat hem betreft detailhandel op de Spuikolk een optie zijn die het overwegen waard is. "De Spuikolk zou er aanzien mee krijgen!" Verder ziet hij wel mogelijkheden voor "enige woningbouw" op de Kattewacht, "in de stijl van het Achterdorp" en met inachtneming van het rapport woonbehoeftenonderzoek. Ook zou de Kattewacht volgens Driesprong moeten voorzien in parkeergelegenheid en zou op de plaats van 't Startblok een voorziening voor de jeugd kunnen komen, bijvoorbeeld een speeltuin. Maar tevens zou er een gelegenheid voor ouderen aangelegd kunnen worden om rustig te zitten, op bankjes in een met groen aangekleed gebied.

Vraagtekens

De heer Robijn (PvdA) daarentegen gaf aan eigenlijk nog niets te weten - niets zinnigs althans - voor de herontwikkeling. "Het enige wat we weten, is dat de Cl000 en de Rabobank waarschijnlijk gaan verhuizen. Verder weten we nog helemaal niets, dus wat kun je dan gaan ontwikkelen en herinrichten?" Er zijn nog teveel vraagtekens, wilde Robijn hiermee aangeven. "We zullen moeten onderzoeken welke reële mogelijk-heden er zijn voordatje deskundigen met het gebied aan de slag laat gaan." Graag zag hij dan ook een werkgroep geformeerd die een en ander gaat onderzoeken, niet alleen de mogelijkheden die er zijn, maar ook waaraan feitelijk behoefte bestaat en of daarvoor kostendragers te vinden zijn. Overigens gaf Robijn aan zich in dezen wél te willen beperken tot het 'hart' van Dirksland. "Het hart van Dirksland is géén Spuikolk."

Bij monde van de heer Kievit gaf ook de CDA-fractie aan nog veel vragen onbeantwoord te zien. Zo zal er volgens hem vastgesteld moeten worden "hoe je zowel op de korte als op de lange termijn het gebied wilt invullen", en het hij daarbij tal van aandachtspunten de revue passeren. Ook Kievit pleitte voor het instellen van een werkgroep onder deskundige begeleiding en met betrokkenheid van alle belanghebbenden - inclusief de winkeliers, waarbij realiteitszin en economische haalbaarheid te pijlers van de plannen moeten zijn.

Gescheiden gebieden

De heer Kalle (SGP) zei de Kattewacht en het Achterdorp als twee afzonderlijke gebieden te zien. "Die twee zijn altijd gescheiden geweest, en zo zal het wel blijven ook." Daarom wat hem betreft ook een splitsing in de herontwikkelingsplannen. Voor de Kattewacht ziet Kalle "in pnncipe wel mogelijkheden voor wat kleinschalige winkeltjes en parkeergelegenheid voor omwonenden. Zoals de Comtmssie GrEZ ook heeft aangegeven, zei Kalle in dit gebied niet te opteren voor een wozoco, wél zouden seniorenwoningen tot de mogelijkheden moeten horen. In ieder geval pleit ook Kalle voor het behoud van de bestaande gevels aan het Achterdorp. "In onze dorpen is al teveel afgebroken. Dat was destijds een landelijke kwaal. We moeten ons nu inzetten om te behouden wat mogelijk en wenselijk is." In het kader van de herontwikkeling noemde Kalle het van groot belang dat hier "deskundige adviezen" voor komen. Verder acht hij de door de heer Toes geproduceerde kaderstelling, het initiatiefvoorstel van Gemeentebelangen, alsmede de door de familie Westdorp verrichte stadie naar de planologie van het Achterdorp waardevol om bij de planvorming te betrekken. "Maar" zo gaf hij aan, "het hoeft morgen allemaal nog niet klaar te zijn..."

Bijzonder moeilijk Als laatste in deze ronde, waarin de raads

Als laatste in deze ronde, waarin de raadsfracties hun visie konden geven, sprak de heer Toes van de ChristenUnie. Die gaf aan de discussie te willen beperken tot het Achterdorp en liet, evenals de vorige spreker, weten ook "waarde te hechten aan de stukken van Westdorp". Maar ook om een brede werkgroep in te stellen voor het ontwikkelen van de plannen. "De raad weet ook niet alles; het is bijzonder moeilijk." In ieder geval zei Toes géén voorstander te zijn van realisering van parkeervoorziemng, een wozoco of van seniorenwoningen in het hart van Dirksland. Dat zou de levendigheid uit de kern teveel weghouden. Wél ziet hij graag de mogelijkheden onderzocht voor kleinschalige detailhandel of kantoorruimte, eventueel gecombineerd door multifunctioneel gebruik. Zéker zal ook onderzocht moeten worden waar gelden beschikbaar zijn voor het realiseren van plannen. Toes wees er in dit verband op "dat de provincie hier dikwijls veel meer subsidie voor heeft liggen dan wij denken".

Vuisten

Na een ingelaste pauze trad als intermezzo een tweetal sprekers op, burgers uit de zaal, die na het tot nu toe gehoorde zich graag uit wilden spreken. Dat was allereerst de bekende Dirkslander Jan Lodder, die - best trots op 'zijn' dorp' - zei "vanavond mooie dingen te hebben gehoord", maar die de raad tevens waarschuwde geen onnodige uitgaven te gaan doen, daar hij de gemeentelijke belastingen al hoog genoeg vindt...

Daarna trad drs. Wim Hofs naar voren, wiens optreden de indruk wekte van een heuse volksmenner: loeihard en met vuistenvertoon knalde hij vanachter de microfoon dat deze gemeenteraad - uitgezonderd Toes - geen enkele daadkracht of besluitvaardigheid aan het licht weet te brengen. "Iedere partij hier mist lef! Stuk voor stuk zijn ze bang! Bang voor dit, bang voor dat! Niemand hier heeft het lef om eens met de vuist op tafel te slaan! Het is hier een stel slome donders!", zo schoffeerde hij de raad, terwijl intussen de trommelvliezen van de aanwezigen in de zaal snerpten. Nadat hij aldus zijn teleurstelling over de houding van de raadsleden had uitgebruld en nadat de luidsprekers weer enigszins tot rust waren gekomen, restte burgemeester Stoop niets anders dan de spreker te bedanken voor zijn "pnkkelende inbreng".

Voor raadslid Kalle was het overigens niet zo moeilijk om uit te leggen waarom er tot nu toe niet zo veel besluitvaardigheid te bespeuren valt: "Zolang niet bekend is wat straks werkelijk betaald kan worden, wordt er ook niet met vuisten op tafel geslagen, mijnheer Hofs".

Aanknopingspunten

In een slotronde konden de raadsleden zich nogmaals uitspreken - al of niet besluitvaardig.

De heer Leenders gaf daarbij aan blij te zijn deze avond bij alle fracties dingen te hebben gehoord die belangrijk worden geacht en die ook in het initiatiefvoorstel van Gemeentebelangen staan. Toch benadrukte hij opnieuw dat bij de herontwikkeling Dirksland in z'n totaliteit moet worden bekeken. "Je kan het centrum dan wel 'het hart' willen noemen, maar het hart wordt gevoed door de zuurstof uit de longen en vanuit de maag en de darmen die eromheen liggen", zo legde hij zinnebeeldig uit.

Ook Driesprong was blij met de aanknopingspunten die er waren en zei eraan te hechten dat deze worden samengebundeld om mee aan de slag te gaan. Woorden van gelijke strekking kwamen ook van de PvdA, namens wie de heer Van der Vlugt voorstelde om een inventarisatie te maken en randvoorwaarden te formuleren aan de hand waarvan de wethouder aan het werk kan worden gezet.

Namens het CDA drong de heer Kievit erop aan dat de wethouder en de woningbouwvereniging eens met elkaar rond de tafel gaan om te zien in hoeverte de plannen die de woningbouwvereniging voor Dirks land heeft in het geheel betrokken kunnen worden

En Toes ten slotte wees nog eens op het belang van subsidie en financiering, als basis voor alles, en hij onderstreepte de noodzaak van het instellen van een werkgroep, waarbij ook de ondernemers actief zijn maar waarin - ^'om het politiek zuiver te houden" - géén raadsleden zitting hebben. Én hij riep de hele Dirkslandse burgerij op om hun boodschappen toch vooral bij de eigen middenstand te doen en niet - zoals nu veelal het geval - een dorp verder, "want dit is het basisprobleem van onze middenstand".

Burgemeester Stoop sloot de avond af door toe te zeggen dat naar aanleiding van het besprokene conclusies zullen worden geformuleerd, "als boodschappenbriefje" voor het vervolgtraject, en dat de gemeenteraad, vanwege de omvang van het project, zéker nog met deze discussie bij de Du-kslandse bevolking terug zal komen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen