Manchester en Elberfeld

Ik vraag deze keei uw aandacht voor twee omvangnjke en fiaai uitgegeven boeken Ze hebben nog al wat overeenkomsten Het zijn allebei min of meer levensbeschnjvingen Beide betreft predikanten uit de 19' eeuw Beide gaan met name m op hun boodschap en het effect daarvan Voor het ene moeten we naar Engeland, naar de industnestad Manchester Het andere brengt ons m Duitsland, namelijk m Elberfeld, m het industnegebied van het Wuppertal

WilliamGadsby heet hij In de knngen van de Strict Baptists in Engeland wordt zijn naam vooral in verband gebracht met het hymnbook dat hij samenstelde en waaruit nog altijd wordt gezongen Hij kan in één adem genoemd worden met andere predikers van zijn dagen, namelijk Joseph Charles Philpot en John Kershaw Wie iets over hun weg en hun werk wil weten, kan terecht m de uitstekende biografieën van J A Saarberg Over Gadsby was er tot dusver zoiets nog met Opmerkelijk met alleen in Nederland met, maar evenmin in de Engelse taal Terwijl Gadsby toch in zijn knng van grote betekenis IS geweest Daarin is nu gelukkig voorzien Ds B A Ramsbottom schreef een goed toegankelijk boek over hem dat ook nog eens rijk geïllustreerd is De heer S Houtekamer te Goes vertaalde het

Evenals John Kershaw en John Warburton was Gadsby oorspronkelijk een arme linnenwever In het gl aafschap Lancashire werd rond 1800 veel huisnijverheid beoefend Velen veidienden in die tijd een karig loon aan het weefgetouw Maar de Heere had met de jonge William een ander voornemen De ruwe pretmaker werd m het hart gegrepen en het duurde met lang of hij weid uitgenodigd het Woord van God te piediken, voor het eerst in een oude schuur te Hmckley Maar al m het jaar 1800 werd er voor Gadsby een nieuwe kapel gebouwd in Desford Vanaf 1805 diende hij de Strict Baptist-gemeente in de grote stad Manchester

Gadsby moet een indrukwekkend prediker geweest zijn Hij preekte Chnstus voor verloren zondaren Veel aandacht gaf hij aan de bevinding van Gods heiligen Zijn prediking moet vooral als beschnjvend getypeerd worden Van een algemeen aanbod van Gods genade wilde hij niet weten Hienn zien we vooral een reactie op de oppervlakkige en metonderscheidende prediking van zijn dagen HIJ moet ook een heel sociaal voelend man geweest zijn Gadsby leefde in een tijd dat er tengevolge van de industriële i evolutie een verpauperd stadsproletariaat was ontstaan Gevolg veel armoede en criminaliteit Gadsby heeft zich deze onchristelijke toestanden zeer aangetrokken en hij heeft gedaan wat hij kon om hierin te voorzien

Waann zijn Gadsby en zijn geestverwanten ons een voorbeeld' Ik sluit me aan bij de vertaler in zijn Woord vooraf "Dat is zeker met hun opvatting ovei de doop en ook met hun keikelijk standpunt ( ) Wij voelen ons eén met hen vanwege hun zuiveie verkondiging van Gods soevereine welbehagen in het zaligen van zondaars, waarbij niets van de mens in aanmerking komt en Christus de enige grond van de zaligheid is " Dat vinden we ook in dit boek terug

Nu kom ik bij het andere boek Het telt wel bijna 600 pagina's Maar het bespreekt dan ook met één persoon maar wel drie 'Het reformatorisch getuigenis van Gottfried Daniel Krummacher, Hermann Friedrich Kohlbrugge en Paul Geyser tijdens de Erweckimg in het Wuppertal \an de negentiende eeuw ' Het betreft het academisch proefschrift waarop ds J Kommers, zendingspredikant te Mozambique, vong jaar promoveerde tot doctor m de theologie Ik heb deze studie geboeid gelezen Veel las ik al over en van die ene dr H F Kohlbrugge Ook kende ik de preken van G D Krummacher wel Maar nu deze dne samen genomen zijn en ze m hun tijd en in hun sociale context geplaatst zijn, werpt dat onmiskenbaar nieuw licht op hun weg en hun werk Alle dne. Krummacher, Kohlhiugge en Gey

Alle dne. Krummacher, Kohlhiugge en Geyser, waren als piedikant werkzaam in de steden Elberfeld en Barmen, in het Wuppertal Het was m de tijd dat er een duidelijke'Erweckung' . een reveil, een geestelijke opwekking plaatsvond Dr Kommers nu heeft onderzocht wat het eigene van hun prediking was en hoe zij stonden in het maatschappelijke verband van hun tijd Het Wuppertal was het gebied waar als eerste m Duitsland de industrialisatie krachtig werd dooigevoerd Dat bracht heel wat met zich mee. onder meer vee! sociale ellende Een van de grote problemen was de kinderaibeid

Dr Kommers geeft in zijn boek een merk waardige en tegelijkertijd boeiende combinatie van enerzijds een dnetal levensbeschnjvingen vervolgens een analyse \ an de plaats van kerk en samenleving in het Wuppertal van toen, alsmede een typenng van de prediking van elk van deze dienaren van het Woord Ook IS opvallend dat hij probeert om de Woordbediening van deze dne onder één noemer te brengen, namelijk erweckimgsprediking Of dat helemaal is gelukt, is voor mij de vraag Daarvoor waren deze dne predikers in hun bediening toch te verscheiden lijkt me Toch geeft dit boek veel boeiende mfor matie Ik neem tot slot een enkele typenng over 'De prediking zoals die in het Wuppertal klonk beoogde het hart van de men sen 'omhoog'te trekken en het vrede te laten vinden in het \erzoenirigswerk \an Christus { ) Krummacher. Kolilbr iigge en CeMer zijn met bepaald als irenische figuren de geschie denis van de kerk ingei^aan Herhaaldelijk waren ze m controversen venukkeld en zelfs deinsden ze er met voor terug om olie op het \uur te gieten Het is deze predikeis lomer om die beundmg gegaan, die opbloeide mt de \ er wonder mg van de verzoening die in Christus Jezus geschied is ( ) Zij waren evangeliedienaren die wisten dat de evangelieboodschap van hoge komaf is ze is diep neergelegd, zodat de kleinste en de armste erbij kan en ze wordt nochtans hoog gehou den tot lof van God" [557, 559]

Tot slot wijs ik nog op een derde boek Het beschnjft de contacten en conespondentie tussen de al genoemde dr H F Kohlbrugge en Mana de Clercq, dochter van Steven de Clercq en later getrouwd met ds Th J Locher In de knngen van het 19=-eeuwse Reveil werden veel vnendschappen onderhouden door bnet wisseling Een van die voorbeelden wordt beschreven in dit mooie boekje Tegelijkertijd oefende iemand als Kohlbnigge dooi middel van zijn bnefwisselmg ook pastoraat op afstand Schnjver van dit boek is drs WC Meeuse, hervormd predikant te Bilthoven Het IS deeltje 10 van de Kohlbrugge-reeks van uitgevenj Boekencentrum

N.a.v.: BA Ramsbottorn William Gadsb\ Uitgeverij Den Hertog te Houten Vertaald dooi S Houtekamei Geil lustieerd Gebonden ISBN 90 331- 1928-5 265pag Prijs €22,50 Dl J Kommers, Ontwaakt, gij die slaapt' Het reformatoi isch getuigenis van Gottfried Daniel Krummacher Hermann Friedrich Kohlbrugge en Paul Geiser tijdens de Erweckung in het Wuppertal \an de negentiende eeuw Uitgeverij Groen te Heerenveen Gebonden ISBN 90-5829 616 4 592 pag Prijs €29.95 Dis Ir WC Meeuse Kohlbrugge en Maria de Clercq Een innige vriend schap Uitgeverij Boekencentrum te Zoetermeei Paperback ISBN 90- 239 1927 O 87pag Prijs €10.90

J.M.J. Kieviet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen