Ecclesia

Al eerder vroeg ik er aandacht voor. Voor een eenvoudig kerkblaadje. Een landelijk verschijnend blaadje, eenmaal per veertien dagen. De opmaak is zonder opsmuk en toch smaakvol. De doorgaans acht of twaalf pagina’s, in iets kleiner formaat dan A4, zijn los in elkaar gevouwen, zelfs zonder een enkel nietje. Maar het is een blaadje dat de jaren doorstaan

Maar het is een blaadje dat de jaren doorstaan heeft. Vrijwel alle bladen die er waren toen het voor het eerst verscheen, in het jaar 1904, zijn inmiddels ter ziele. Zo bijvoorbeeld het invloedrijke blad De Standaard, het blad van dr. A. Kuyper, de klokkenist der kleine luiden - het is er al lang niet meer. Maai' dit eenvoudige blad nog steeds. Al vele tientallen jaren lang. In de bezettingstijd werd het als één van de eerste verboden. Daardoor werd de verschijning enkele jaren onderbroken en tellen we nu de 97“ jaargang. Overigens is de naam gewijzigd. Eind jaren tachtig, om precies te zijn met ingang van januari 1989, kreeg het de mooie naam Ecclesia. Het is de naam van de gemeente des Heeren op aarde. Ecclesia, uit-geroepene...

De uitgeefster van het blad is de Stichting Vrienden van dr. H.F. Kohlbrugge. Die naam behoort bij een man die in 1875 overleden is, nadat hij veel jaren dienaar van het Woord was in Elberfeld, nabij het Duitse Wuppertal. Maar zijn prediking en de kracht van zijn getuigenis is niet vergeten. Hij spreekt nog nadat hij gestorven is. In de vele geschriften van hem die nog steeds worden (her)uitgegeven. Maar ook regelmatig door middel van dit veertiendaagse blad.

De directe aanleiding voor mijn aandacht aan Ecclesia in Tolle lege is de inhoud van een recent uitgekomen nummer, dat van 22 juli 2006. Het is een dubbelnummer van 16 pagina's. De hoofdinhoud wordt gevormd door een tweetal artikelen, geschreven door elk van de beide hoofdredacteuren ds. L.J. Geluk, emeritus-predikant te Rotterdam en dr. H. Klink, predikant in Hoornaar. Samen vormen deze twee artikelen de lezingen die gehouden werden op de laatstgehouden jaarlijkse Kohlbrugge-conferentie te Vianen.

Niet voor niets werd die conferentie/ontmoetingsdag dit keer gehouden in Vianen. Op 29 juni jongstleden was het namelijk 150 jaar geleden dat Kohlbrugge voor het eerst in Nederland preekte, ja inderdaad, in Vianen. Veel jaren lang was het hem belet, willekeurig belet, om lid en predikant te worden in de Nederlandse Hervormde Kerk. Alle kerkelijke organen in het midden van de 19C eeuw spanden samen om hem buiten de vaderland­ se kerk te houden. Kohlbrugge was namelijk iemand die, zo werd gevreesd, de gezapige rust in de kerk zou verstoren. En dat was niet gewenst. “Rust moeten we hebben, rust!”, zo vond men. Daarom hield men dr. Kohlbrugge buiten de grens van de Hervormde kerk. Sinds mei 1848 was hij inmiddels verbonden aan de gemeente in Elberfeld.

En nu was het ds. G. van Duijl, de oude dienaar van Vianen. die het aandurfde hem een dienst op zijn kansel aan te bieden. Zo gebeurde het dat Kohlbrugge in de avonddienst van zondag 29 juni 1856 voorging in het historisch kerkgebouw van Vianen. De kerk was overvol. Zelf schreef Kohlbrugge later over deze dienst dat hij "op de kansel heel rustig (was) en het was alsof ik mijn leven lang voor mijn volk gepreekt had. Ik had geen herinneringen, dat wil zeggen: ik werd niet geplaagd door herinneringen van vroeger. Ik preekte over Genesis 3. Na de preek, die bijna twee uren duurde, waren allen als verslagen, toen ik het ‘amen’ sprak. Aan de voet van de kansel stonden twee predikanten en de hele kerkenraad, toen ik de kansel verliet. De oude dominee hield een korte toespraak, die ik kort heb beantwoord en ontroerd drukten allen mij de hand.”

Ik ontleen deze gegevens aan het artikel (de lezing) van ds. L.J. Geluk, afgedrukt in het bewuste nummer van Ecclesia. “Dr. H.F. Kohlbrugge eindelijk toch op een Hervormde kansel”, is de titel. Achtergronden van dat gebeuren in het kerkelijke leven alsmede ontwikkelingen in Kohlbrugges eigen weg zijn in dit artikel op een boeiende wijze bij elkaar gebracht. Het artikel biedt een heldere en tegelijkertijd beschamende doorkijk in de kerkelijke verhoudingen ven die dagen. Enerzijds zijn bange vrienden en anderzijds “zijn verklaarde tegenstanders met hun kerkelijke waardigheid.” Al met al geen verheffend beeld. Aan het slot van zijn artikel trekt ds. Geluk met enkele regels de lijn door naar de kerkelijke situatie van heden. Hij typeert deze, mijns inziens terecht, als “droeviger (...) dan in Kohlbrugges dagen.” De slotzin is een wens, een gebed, namelijk of de Heere Zich over Nederland en haar vervallen christenheid ontferme.

U ziet, deze historische bijdrage heeft een lijn naar de actualiteit. Het tweede artikel, de tweede lezing dus op de genoemde conferentie, is ook vol van actueel belang. Dr. H. Klink, een geboren Flakkeeënaar, sprak en schreef namelijk over Europa en de islam, vroeger en nu. Ik ga op de inhoud van deze bijdrage hier niet verder in. Maar wel wil ik haar typeren als uitermate verhelderend. In zijn analyse van het huidige tijdsgewricht noem ik dr. Klink zonder aarzeling een leerling van zowel mr. G. Groen van Prinsterer als van dr. W. Aalders. Hij ontwaart in de verschijnselen van onze dagen een ontwikkeling die dieper ingrijpt en verder strekt dan menigeen beseft. Ik eindig met wat ik lees op de eerste pagina

Ik eindig met wat ik lees op de eerste pagina van dit nummer. Het is een stukje uit de preek die Kohlbrugge in Vianen hield. Over Genesis 3 dus. Het is een woord dat onbedoeld beide artikelen, historie en actualiteit, aan elkaar verbindt. Vanuit de belofte van Genesis 3: 15. "Het einde van deze vijandschap moest en zal zijn: de volkomen overwinning en verstoring van de duivel en van al zijn listen, aanslagen en werkingen. ” Daar gaat het heen!

N.a.v.: Ecclesia. Orgaan van de Stichting Vrienden van dr. H.F. Kohlbrugge. Verschijnt zaterdags om de veertien dagen. Abonnementsprijs: € 19,50 per jaar. Administratie: telefoon 0529 - 456729. Intemet-adres: www, ecclesianet.nl.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen