Lezing dr. W. van Vlastuin over mystiek, bevinding en geloof

Aanvankelijk was het de bedoeling dat de lezing in een zaal bij de kerk gehouden zou worden, maar vanwege het grote aantal belangstellenden, ruim honderd, bleek al gauw dat moest worden uitgeweken naar de kerkzaal.

In Christus

"Unio mystica, dat is een woord dat onze vaderen gebruikten om een diep geheim duidelijk te maken, dat als wij zalig worden wij zalig worden in Christus", zo begon Van Vlastuin zijn betoog. "Een gelovige is in de Heere Jezus Christus". Hij wees op verschillende Bijbelse beelden die de vereniging van de gelovige met Christus duidelijk maken, zoals dat van het huwelijk of van het lichaam. "Je kunt nooit denken aan Christus zonder te denken aan Zijn kinderen. En je kunt nooit denken aan Zijn kinderen zonder te denken aan Christus. Wat voor de Zoon geldt, geldt ook voor Gods kinderen". De spreker verwees ook naar het beeld van de wijnstok uit Johannes 15: "Ik ben de ware Wijnstok en gij zijt de ranken". Kan er iets nauwer verbonden zijn dan wijnstok en rank?, zo vroeg hij." Aan de hand van vraag en antwoord 31 van de Heidelberger Catechismus legde de docent uit dat een christen daarom ook deel heeft aan de drie ambten van Christus van Profeet, Priester en Koning. "Het gaat over een werkelijkheid, een delen in Christus". Het koninklijk ambt van de christen houdt bijvoorbeeld in dat hij de engelen zal oordelen, zei hij onder verwijzing naar 1 Korinthe 6. "Engejen zijn veel machtiger en sterker dan wij. Wie vreest niet voor engelen in de Bijbel? Maar christenen zullen hen oordelen". Van Vlastuin legde de band van de gelovige met Christus nader uit door te verwijzen naar Galaten 2: 20. Daar zegt Paulus dat hij door de Wet aan de Wet is gestorven opdat hij voor God leven zou. "Daar hoor je ook dat machtige geheim. Mijn ik is gestorven met Christus".

Mystieke stromingen

Vervolgens ging Van Vlastuin nader in op het onderwerp mystiek. Hij stelde dat er in de Middeleeuwen veel mystieke stromingen waren waarin werd verondersteld dat ieder mens een stukje in zich draagt van de wereldgeest. De opgave was om dat stukje wereldgeest te bevrijden van het lichaam door allerlei lichamelijke oefeningen te doen. De spreker zag overeenkomsten tussen dergelijke mystiek en hedendaags boeddhisme, waarin wordt geleerd dat iemand zijn 'kern' moet bevrijden door meditatie.

Verkeerde Mystiek

Van Vlastuin maakte onderscheid tussen verkeerde mystiek en goede mystiek. Kenmerkend voor verkeerde mystiek is volgens hem dat het onderscheid tussen God en mens wordt uitgewist. In dit verband citeerde hij Calvijn die zei: "Wij worden niet met het wezen van Jezus vereenzelvigd. Wij blijven mens, en Christus die blijft Zoon van God". Als tweede kenmerk van verkeerde mystiek noemde hij dat het tegen de menselijke natuur is. Hij verwees hierbij naar de opvatting van Jean de Labadie. "Die zei: je moet ook helemaal geen belang hebben bij je eigen zaligheid. O Jezus verdoem mij maar". Hiermee worden volgens de spreker Bijbelse grenzen overschreden. "Als Jezus genoemd wordt Redder, Verlosser, Zaligmaker, zou het dan verkeerd zijn als wij Hem zo zoeken, vertrouwen, eren, liefhebben?" Als derde kenmerk van valse mystiek noemde hij dat dit iets is dat voor weinigen is weggelegd, "voor de 'upper-ten'.

Bevinding

Naast deze verkeerde mystiek onderscheidde Van Vlastuin ook goede mystiek. "Dat is leven in gemeenschap met Christus. En dan is mystiek bevinding". Hij legde uit dat met de term 'mystieke unie' die "onze vaderen" gebruikten, wordt bedoeld dat "het een werkelijkheid is die alle verstand te boven gaat. Het is de zekerheid van de gemeenschap met

God door het getuigenis van de Heilige Geest in mijn hart. Calvijn zei: het is meer te ervaren dan te begrijpen.

Cioede mystiek

Goede mystiek, zo stelde Van Vlastuin, staat in het kader van het geloof en wordt bemiddeld door het Woord. "Het heil zit in het Woord, in de belofte, buiten ons". Hij bestreed de gedachte dat het Woord eigenlijk niet zo belangrijk zou zijn. Die opvatting bespeurt hij in de gedachte dat de uitleg van het Woord niet zoveel betekent, maar dat het gaat om de toepassing. Die gedachte vindt hij onjuist. "Het Woord is het gewaad van Christus. Wie mijn gewaad ziet, ziet mij. Christus is meer aanwezig in het Woord, dan in de brandende braambos bij Mozes". Er is vastheid in het Woord, zo vervolgde hij. "Omdat het Woord zo vast is, omdat Christus zo vast is".

Goede mystiek, zo legde Van Vlastuin uit, staat ook in het kader van de liefde. "In de traditie is het boek Hooglied altijd als uitdrukking gezien van de gemeenschap van Christus met Zijn bruid. Dat ik Hem kenne, om bij Hem te mogen zijn, om Hem te mogen zien van aangezicht tot aangezicht".

Vragen en antwoorden

Na de pauze was er gelegenheid om vragen te stellen. Iemand vroeg: "Wat kan een christen doen als hij de vreugde in Christus mist?" Waarop Van Vlastuin antwoordde: "De weg naar herstel is altijd de weg van het belijden. Dat is heel mooi in verwoord in psalm 32: " 'k Bekend' o Heer aan u oprecht mijn zonden, 'k Verborg geen kwaad dat in mij werd gevonden, maar ik beleed na ernstig overleg, mijn boze daan. Gij naamt die gunstig weg". Jezelf leeg bidden, om het maar zo te zeggen".

Ook vroeg iemand of de Heilige Geest een Persoon is. Hierop antwoordde de docent bevestigend. "Als je beseft dat de Heilige Geest een Persoon is, vraagt dat wel heel veel voorzichtigheid en nauwkeurigheid over hoe je met die Persoon omgaat". Hij verwees naar een tekst in Efeze waar staat dat christenen de Heilige Geest kunnen bedroeven door dwaas te praten. "Met al dat geklets van ons bedroeven wij de Geest der Waarheid".

Geloven

Op de vraag of iemand onbewust 'in Christus' kan zijn, luidde het antwoord: "Ik denk niet dat je onbewust in Christus bent, maar het is wel zo dat niet ieder die in Christus is, weet dat die in Christus is". Het in Christus zijn behoort ook niet tot het 'welwezen' van het geloof "Nee, juist niet. Het is een positie. De allerzwakste gelovige die is in Christus. En die is in Christus honderd procent rechtvaardig in de ogen van God. Zo moet je het zien".

De vraag of het Rechter zijn van Christus tot zijn Koninklijk ambt behoort, was niet de gemakkelijkste. Van Vlastuin, na enig nadenken: "De ambten van profeet, priester en koning zijn uit de Bijbel afgeleid. Maar er is meer, zoals het Rechter zijn van Christus. Niet alles is in hokjes te plaatsen".

Ook vroeg iemand wat de oorzaak is dat er zo weinig geloofszekerheid is. Het antwoord hierop: "Een oorzaak zou kunnen zijn dat iemand zich zoveel met zijn eigen ziel bezig houdt, dat hij helemaal vergeet om buiten zichzelf te kijken. We moeten niet proberen te leven vanuit onze wedergeboorte, maar uit wat in de Vader is, wat in de Zoon is, wat in de Heilige Geest is".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen