Het weer op Goeree - Overflakkee (5)

In de nacht van 1 februari 1953 bezwijken in Zuidwest-Nederland op grote schaal de dijken, met als gevolg een overstroming van ongekende omvang. De oorzaak van de Watersnoodramp 1953 is een combinatie van factoren. Een noordwesterstorm die ongewoon lang duurt veroorzaakt een opstuwing van het water. Er is bovendien sprake van (laag) springtij. Eigenlijk zijn de zwaarte van de storm en de hoogte van het springtij niet extreem. Het is vooral het lange tijd voortduren en de windrichting van de storm geweest, die de ramp heeft veroorzaakt.

In deze artikelenreeks wil ik niet stilstaan bij de Ramp van 1953. Over de weersomstandigheden die deze catas-trofe hebben veroorzaakt, is voldoende te vinden in de literatuur. In dit artikel wordt aandacht besteedt aan de stormen van 22 en 23 december 1954, ruim een jaar later.

De bevolking van het eiland is dan met de Ramp van 1953 nog zo vers in het geheugen bij stormweer uiteraard bezorgd. Zeker als 's nachts een flinke storm woedt en er hoogwater wordt verwacht slapen veel mensen slecht en zijn de autoriteiten op hun hoede. Dat de stormen van december 1954 hevig zijn, blijkt wel uit het aantal slachtoffers. In Nederland vallen 74 doden. Op het eiland zijn gelukkig geen doden te betreuren.

'Op Flakkee deden zich geen onneilen voor'

Het Eilanden Nieuws van vrijdag 24 december 1954 bericht: "Weer heeft een storm de bevolking van ons eiland ongerustheid bezorgd. Sterker dan op 4 december jl. woei een noordwestenwind over onze kust en met de herin-nering aan 1 februari 1953 nog levendig zal menigeen met gemengde gevoelens dinsdagnacht het weerpraatje van het KNMI en het weerbericht hebben beluisterd, terwijl de aankondiging, dat een verhoging van twee meter boven normaal van de komende vloed, de ongerustheid nog wel verhoogd zal hebben, evenals het bericht, dat voor de dijken het parool van waakzaamheid was uitgegeven. Gelukkig hebben onze nieuwe Flakkeese dijken andermaal bewezen, dat zij een hoge vloed kunnen keren." Om ongeveer twee uur 's nachts is het

Om ongeveer twee uur 's nachts is het hoogwater. Op Dirksland Sas wordt een stand gemeten van 2.80 meter boven NAP, in Middelharnis-haven 2.90 +NAP en op Battenoord 3.15 H-NAR Bij de Ramp van 1953 is het peil in Middelharnis meer dan 3.65 meter boven NAP. Dat aan de zuidkant van het eiland het water hoger oploopt dan aan de noordkant is een bekend verschijnsel, dat zich ook op 1 februari 1953 sterk heeft voorgedaan. De controle op de dijken door de dijkwachten valt niet mee vanwege de hevige storm.

Om kwart voor drie uur wordt de verdere waakzaamheid afgelast, omdat het gevaar is geweken. De wind is in-middels sterk in kracht afgenomen. De volgende dag blijft het water nog hoog en vissers uit Ouddorp, die van Brouwershaven overkomen, weten te vertellen dat in de Grevelingen het water van vloed tot eb maar heel weinig is gezakt, ook iets dat zich in 1953 heeft voorgedaan.

"Wij menen, dat er reden is om bij volgende stormen met meer gerustheid de gang van zaken af te wachten. De-ze stormnacht heeft bewezen,'dat wij goede beveiliging hebben tegen hoog water", aldus de krant.

Overstroming Molenpolder te Stellendam

Toch is het niet overal veilig. Bij Stellendam is namelijk de Molenpolder in gevaar. Door de aanhoudende stor-men is het dijkleger geregeld in de weer. 's Nachts rijden de ordonnansen over de dijken en donderdagochtend 23 december wordt met de verwachtingen van hoogwater het dijkleger weer opgeroepen. Er woedt dan nog steeds een flinke storm tussen west en noordwest, gepaard gaande met hevige regenbuien. Op de buitendijken van de Dijkring Flakkee is alles inmiddels onder controle. Anders staat het met de dijk langs de Molenpolder onder Stellendam. Deze dijk vormt een zeer gevaarlijk punt. In 1953 is de dijk doorgebroken en deze is eind 1954 nog niet versterkt of opgehoogd. Een dag eerder, op woensdagmorgen, heeft de bevolking met zeilen en duizenden zandzakken de dijk afgedekt. Met vereende krachten is er aan gewerkt, maar de volgende dag sijpelt het water er op verscheidene plaatsen door. Donderdagmorgen gaat de omroeper door het dorp om de mannelijke bevolking op te roepen zandzakken te vullen. Het gevaar van doorbraak, dat bij het stijgen van het water steeds groter wordt, doet burgemeester J. van Knobelsdorff besluiten de bevolking van de Molenkade en het Spui te evacueren. Even twee uur in de middag is het hoogwater, de hoop is dat de dijk het zal houden. Maar omstreeks dat tijdstip stroomt de Molenpolder met groot geweld in. Alle bewoners van de Molenpolder en de Spuipolder - ongeveer zeventig gezinnen - zijn dan inmiddels geëvacueerd. Aan de belendende woningen op de Molenkade wordt veel schade aangericht. De aangrenzende Spuipolder blijft droog.

Al spoedig wordt door een aantal "voor de tweede maal getroffen en verontruste bewoners van Stellendam" een telegram gezonden aan de minister van verkeer en waterstaat mr. J. Algera. De bewoners schrijven onder andere, dat er "nu Dinsdagmiddag [28 december] nog geen vordering (is) gemaakt met sluiten der gaten. Bij proviso-risch herstel blijft Stellendam aan gevaar blootgesteld. Afdoende verhoging en verzwaring dringende noodzaak". Zij verzoeken directe maatregelen.

De dijkverhoging staat voor 1955 op het programma. Dat deze werkzaamheden niet kort na de Ramp zijn aangepakt, komt omdat de Molenkade aan de zuidzijde van de MolenpolA' voor een groot deel is bebouwd. Waterstaatkundig wordt dit als onge wenst gezien. Maandag 27 decemba komt de hoofdingenieur-directeur van Rijkswaterstaat de toestand in ogenschouw nemen en geeft meteen opdracht met herstelwerkzaamhei"

- zij het dan opnieuw provisorisch - te beginnen. Het kraanschip 'Man

- te beginnen. Het kraanschip 'Man boe' van het zandbedrijf Oosterwill' N. V. wordt ingezet om met zijn gr* kraan klei op de havendijk van het Molengors te werpen.

Stad aan 't Haringvliet Onder Stad aan 't Haringvliet is m"'

Onder Stad aan 't Haringvliet is m"' oude Zeedijk een klein gat geslagen Door hard werken (ook 's nachts) kan het gat door de bevolking met stenen en zandzakken worden gedicht. De polderbesturen en de dijkwacht zijn de gehele nacht op de been. Ook is burgemeester Van Hofwegen aanwezig om zich van situatie op de hoogte te stellen.Van gemeentewege worden voorzorgsmaatregelen getroffen in geval de bewoners van de Zeedijk zouden moeten evacueren. Het water van n Haringvliet dringt daar de woning^ in. Achter de huizen worden schuw tjes, kippen- en varkenshokken doo cle vloed weggeveegd. Al met al ee flinke schadepost voor de bewonen Van de veehouder Prosman moet jonge vee geëvacueerd worden.

Toestand te Ooltgensplaat ernstig

In Ooltgensplaat is de toestand ti|- tos het hoogwater van die donderdagmiddag zeer ernstig. Een dag eerder staat het water abnormaal hoog. Het Rietveld en het Weipolderse jorszijn die nacht reeds gedeeltelijk ondergelopen, omdat deze polders slechts door lage dijken en kaden zijn omsloten.

Donderdagmiddag vloeien de polders echter geheel onder. Ongeveer drie uur slaat het water over de dijk vande Adriaanpolder van de gebroeders H. en J. van Rossum en zet daar kt bouwland onder. De dijk tussen deAdri-aanpolder en Het Rietveld, bpende van het Kooihuisje naar het Haringvliet en na de Ramp geheel vermeuvk'd, krijgt het zwaar te verduren. Op vier plaatsen ontstaan flinke ontzakldngen. Vooraan worden zakken met zand opgeworpen om iet water uit de 'Noordzij' te weren. Steeds komt de vloed nog op en overspoelt de trambaan bij het station. De tramdiensten blijven wel rijden.

Zakken met zand zijn nodig om het «•alerte veeren dat over de Steiger- <ii)kde Shkdijk op loopt. Dit water is ifltomstig uit de polder Het Rietveld fflstroomt ook over het Stei-ger de ben m. De toestand is kritiek en niemand kan dan voorspellen hoe of een en ander zich verder zou ontwikkelen. De buien kunnen hier veel Jfentoe doen. Om half vier wordt de hoogste stand gemeten 3.85 meter l»ven NAR Op Sluishaven is de stand 3.86 +NAR In 1953 wordt op de Kaai 4.25 +NAP genoteerd. De bewoners (twee landbouwgezin

De bewoners (twee landbouwgezinnen) uit de Grote Adriana Theodora folder hebben hun goederen op zolder geborgen en zijn naar het dorp §egaan, vee en landbouwwerktuigen '"eegenomen. Deze polder is afgeslo- 'endoor een niet al te beste dijk en door de bewoners wordt een dooriifaak gevreesd. Wel heeft het water "ogover de dijk gelopen, maar dijkdoorbraken vinden hier niet plaats. *oorde oude dijken wordt evenwel ^f gevreesd. De nieuwe dijk bij luishaven "heeft de proef glansrijk l^oorstaan". Ook de dam aangebracht ^ de haven m verband met het bou- *'envan een keersluis weet het water «weerstaan. Voor de bewoners van "«Kaai is de dam in de haven een Prana waterkering, anders zouden de liUKen ongetwijfeld weer vol gestaan.

«bevolking van Ooltgensplaat is a onrustig, maar blijft kahn. Velen ^«'ben hun huisraad boven op zol- J^ gezet als voorzorgmaatregel. De ^«este zorgen heeft men voor de ««"•s Nachts om half vier wordt nam7?*^ waterstand waargenomen, 5- ^'f 3,30 meter boven NAR Dus jm lager dan 's middags. Om tien Jvier kan de dijkwacht worden Pgeheven. De bevolking, die in J^ aantal op de been is, gaat dan U„^"T''"'^-Het gevaar IS gelukfigewelcen, maar duidelijk is, "dat ^.^^jnsplaat nog niet veüig ligt :^iuishaven tot aan Den Bom- , ^aangelegd, of de bestaande dij- *^ ^>)n verhoogd en verzwaard".

(Wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen