Den Bommel schonk schilderij van Pierre Hoeks aan gemeente Monsters als dank voor geboden hulp

Wegaan terug in de tijd. De Tweede Wereldoorlog is een jaar voorbij en het is 2 augustus 1946. De eens per week verschijnende 'De Westlander' ^teuws-en Advertentieblad voor kt Westland en omstreken, met als ondertitel 'voor God, Nederland en Oranje, kopt op die 2e augustus: DANKBAAR DEN BOMMEL BIEDT iiONSTER EEN SCHILDERSTUK .\.\N. In het daarna volgende wordt melding gemaakt van de adoptie na de bevrijding, in mei 1945, van Den Bommel door Monster. Een adoptie met als resultaat dat zes schuiten met huisraad, kleding, glas en dakpannen naar Den Bommel konden worden verscheept voor het herstel van dat dorp dat vooral in de laatste oorlogslaren zwaar geleden had.

Geld voor bedden

Het bericht meldt voorts dat de afdeling Monster van Nederlands Volksherstel (NVH) een bedrag ^'an ƒ 10.000 had geschonken aan Den Bommel waarvoor een groot aantal bedden kon worden gekocht.

En verder dat 's woensdags - 31 juli 1946 - een delegatie uit Den Bommel naar het Gemeentehuis van Monster *as getogen om een schilderij aan te weden, als dank voor verleende hulp (zie ook verderop). Wat had zich voorgedaan: Den Bommel / Zuidzi.lde met zijn polders werd februari ' Blaart 1944 onder water gezet, geinundeerd. Hetzelfde lot ondergingen ook Ooltgensplaat met de - ^vhten Achthuizen en Langstraat, - aan 't Haringvliet, Oude-Tonge, ^«leuwe-Tonge, Herkingen en de meeste polders erom heen en enkele Nders van Dirksland. De Duitsers iiadden daartoe sluizen opengezet en "Üjken vernield. Doel van de bezetter *as om hiermee een invasie, vooral 'uchtlandingen vanuit het zuiden en Wöten door geallieerden, tegen te "Ouden. Dorpen moesten worden ontruimd met als gevolg groot- ^heepse evacuatie van bewoners, "oor het water werd veel schade aan- S^richt. Landerijen met vruchtbare grond werden onbruikbaar. Straten '^aren weggespoeld. Door leegstand van gebouwen en woningen kon veel, ^l!^ huisraad, vernield of geplunderd Worden.

*'er\'olgens hadden de Duitsers in f*ruan 1945 vlakbij de kom van "en Bommel de havendam en de ''it>''atenngssluis opgeblazen met als gevolg verwoesting van omhggende gebouwen: het Gemeentehuis, de Pol- ^iTaadkamer, winkeltjes, bedrijven en ettelijke woningen. De openbare school was door het springen van mijnen zeer zwaar beschadigd. Van het schoolhuis was een gedeelte van het dak weg en bijna alle dakpannen.

Veel ruiten en dakpannen van andere panden waren eveneens gesneuveld, waardoor snel verval intrad. Bovendien was er brand geweest in een woning waar zich Armeense soldaten ophielden. Kortom veel schade en ellende.

H.A.R.K.

Monster, door tussenkomst van het H.A.R.K. comité aldaar, verleende het noodlijdende Den Bommel hulp: een oproep aan de bevolking van Monster om goederen af te staan voor zwaarder door de oorlog getroffen gebieden had dus mooie resultaten opgeleverd. Vooral het vele glas viel in de smaak bij de Bommelse bewoners, zodat de huizen weer van ramen konden worden voorzien.

H.A.R.K. opgericht in mei 1945, staat voor Hulpactie Rode Kruis en had plaatselijke comités. Van oudsher hield het Rode Kruis zich bezig met zieken, gewonden, noodlijdenden. Daarnaast was er het NVH -Nederlands Volksherstel. Deze organisatie zette na de Tweede Wereldoorlog het werk van de vooroorlogse crisisorganisatie voort en zorgde voor materiële hulp. Al in 'De Westlander' van 28 september 1945 was een bericht gekomen dat NVH Monster een telegram had ontvangen van burgemeester Nieborg van Den Bommel waarin deze dank betuigde voor goederen welke Monster aan zijn gemeente had geschonken. Het bleef niet enkel bij dat telegram, zoals uit de aanhef van dit stukje en het vervolg blijkt: ook Den Bommel had een H.A.R.K. comité met als voorzitter J.A. (Jan) Jongeling (Den Bommel 1912-Harhngen 1996), van beroep commissionair in uien. Dit comité zorgde ervoor dat kunstenaar Pierre Hoeks een schilderij maakte voor Monster, als dank voor bewezen hulp. Het kunstwerk geeft een impressie van de inundatie en verwoesting van Den Bommel. De kunstenaar moet, om zijn schilderij van Den Bommel te hebben kunnen maken op de Molendijk hebben gestaan, ongeveer bij de toerit van de huidige Jan de Bakker BV (zie afbeelding van schilderij ). Zie voor een vergeHjkbaar beeld

Zie voor een vergeHjkbaar beeld een foto van negen jaar later, van de Ramp 1953, op pag. 51 uit het boek van M. Bakelaar 'Den Bommel het gedeelde dorp' (op beide afbeeldingen is bij de kerk nóg een torentje te zien. Dit stond op het tussenvoorportaal dat tegen de kerk was aangebouwd. Dit voorportaal met torentje verdween bij de restauratie, onder toezicht van Monumentenzorg, in 1965). Het schüderij van Pierre Hoeks werd, zoals eerder vermeld, op woensdag 31 juh 1946 namens de bewoners van Den Bommel aan de burgerij van Monster aangeboden op het Gemeentehuis aldaar. Het Gemeentebestuur van Monster en het Bestuur van NVH ontvingen in de Raadzaal ondermeer genoemde Jan Jongeling en de kunstenaar Pierre Hoeks. Bij hen was ook Fredericus Nieborg (vanaf januari 1925 tot begin juni 1946 burgemeester van Stad aan 't Haringvliet, met een korte onderbreking tussen aprü 1944 en mei 1945 en vanaf mei 1945 tot 12 juni 1946 waarnemend burgemeester van Den Bommel.) Hij was in de loop van juni 1946 burgemeester van De Lier geworden. Over en weer werd gespeecht. Het schilderij werd later volgens afspraak tentoongesteld in de etalage bij een plaatselijke winkeher in Monster, zodat de bevolking er kennis van kon nemen. Daarna kreeg het een ereplaats in de Raadzaal. Dit Gemeentehuis (zie afbeelding) uit 1924 is beginjaren 1980 afgebroken en vervangen - als Gemeentekantoor - door een ander pand op een andere plek. Hier heeft het schilderij aanvankelijk ook gehangen. Thans staat het veihggesteld in de kluis van dit Gemeentekantoor. Bijzonder waardevol

Het schilderij wordt als bijzonder waardevol gezien. Schrijfster dezes heeft het doek ter plaatse mogen bekijken. Het blijkt te gaan om een olieverfschilderij op linnen. De kleuren zijn overwegend zwartbruin, bruingrijs, grijsgroenachtig en grijs. De afmetingen zijn 125 x 80 cm exclusief lijst en 147 x 102 cm inclusief lijst. In de linker onderhoek staat de naam Pierre Hoeks 1945 (zie afbeelding handtekening). Behalve de eenvoudige vurenhouten, taupekleurig geverfde lijst is er een houten, witgeverfde passe-partout. Hierop een plaatje met de tekst 'inundatie en verwoesting den Bommel 1945' (zie afbeelding plaatje). Het schilderij heeft rond 1960 een opknapbeurt gehad.

Wiewa Wie was deze Pierre Hoeks? Pierre

Wie was deze Pierre Hoeks? Pierre Willem John Hoeks werd geboren in Den Haag op 16 oktober 1906. Na de HBS ging hij - naar de wens van zijn vader die bouwkundige was - naar de MTS, studeerde bouwkunde.

Hij kwam daarna te werken op een architectenbureau in Den Haag en in Rotterdam deed hij ervaring op bij destijds een van de grootste architecten, de Rotterdammer Willem Kromhout Czn (Rotterdam 1864-Voorburg 1940). Vervolgens kwam Hoeks in Voorburg op de tekenkamer van - en als opzichter bij Gemeentewerken. Vestigde zich tenslotte als zelfstandig architect. Zijn eerste opdracht als zodanig kreeg hij voor een hotel-restaurant in Koudekerke op Walcheren. Hoeks' liefde lag eigenlijk van kinds af aan bij schilderen en tekenen. Daarom nam hij later alsnog les op

het atelier van de Haagse kunstenaar Jef van Jole (Den Haag 1905-Den Haag 1962). Zijn leven lang zou hij zowel architect als kunstschilder blijven. Op 2 november 1990 overleed Hoeks in Den Haag kinderloos, was toen al tweemaal weduwnaar. Zijn twee echtgenotes, beide met de achternaam Risseeuw, waren nichtjes van elkaar met Zeeuws bloed in de aderen.

Pierre kwam graag en veel in Middelburg, waar zijn eerste vrouw geboren was. Menig schilderstuk kwam in het Zeeuwse tot stand; strandgezichten, landschappen, stads- en dorpsgezichten en een enkel portret. Hoeks zou eerst zijn geïnspireerd door de Romantische School, maar werd later beïnvloed door de Haagse School. Hoeks had een zeer vlotte stijl en

Hoeks had een zeer vlotte stijl en een mooi pallet van kleuren. Het waren pastels en oheverfschilderijen. Regelmatig exposeerde hij in Middelburg, Den Haag, Amsterdam, Rotterdam, Maastricht en Tilburg. Hij had als schilder goede naamsbe

Hij had als schilder goede naamsbekendheid. De doeken over de Tweede Wereldoorlog en de Ramp van 1953 worden beklemmend / aangrijpend genoemd. Een van de werken - het zou van het onderwater gezette Walcheren of Middelburg op het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn geweest - werd aan Sir Winston Churchül geschonken. Overigens, van 2 tot 27 februari 1974 exposeerde Pierre Hoeks in Galerie 'de Welle', Voorstraat 42 te SommelsdijL Deze Galerie bestond vanaf ±1971 tot ± 1980. Na de dood van Hoeks kwam tussen 1992-1998 een groot deel van zijn werk op veilingen in Middelburg en op een verkooptentoonstelhng in Goes terecht en nog steeds worden werken van hem verkocht, onder andere in galeries. De vraag kan worden gesteld: 'hoe kwam eerder genoemde Jan Jongehng of het H.A.R.K comité Den Bommel bij de Haagse Pierre Hoeks terecht voor een opdracht van een schilderij'? De in het streekarchief Middelharnis aanwezige notulen van vergaderingen van B&W en Gemeenteraad 1945 / 1946 reppen met geen woord over H.A.R.K. of hulpverlening of geschenk of Pierre Hoeks; niet als kunstschilder en niet als herbouwarchitect. Wel over traag schadeherstel vanwege materiaalgebrek. Tot zover over Den Bommel, Monster en wederwaardigheden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen