Onbekende bladzij van historie Dirksland zichtbaar na archeologisch onderzoek

De drie tonputten kwamen in de laatste week yan juni tevoorschijn tijdens het uitvlakken van het terrein. De archeoloog van ADC, in de arm genomen om waar te nemen tijdens de sloop- en funderingswerkzaamheden, had te weinig tijd om de tonnen minutieus te onderzoeken. Daarop kreeg historische vereniging De Motte het verzoek hand-en-spandiensten te verlenen. Drie ä vier amateurarcheologen van De Motte zijn vervolgens enige dagen bezig geweest op het terrein. "De samenwerking verliep uitstekend en tot wederzijdse tevredenheid", aldus Rias Olivier van De Motte. Eerder dit jaar deed de historische vereniging ook al een aantal belangrijke vondsten op deze locatie in de historische kern van Dirksland.

Afval

De tonputten, aangetroffen op de plaats waar voorheen het gebouw van de Rabobank stond, deden dienst als afvalput. Dit nadat ze eerder hadden gediend als wijnvat en welput. Op een aantal duigen staan nog de merktekens van de eigenaar of handelaar. Om zoet water te laten opwellen,

Om zoet water te laten opwellen, plaatste men in vroeger tijden één of meer houten tonnen zonder bodem in een gat in de grond. Viel zon welle droog, dan kreeg de put een tweede leven als dumpplaats voor afval. "Het afval in de drie tonputten onder

"Het afval in de drie tonputten onder de Rabobank dateert globaal uit het eind van de zestiende eeuw en de zeventiende eeuw", vertelt Rias Olivier. "De tonnen zijn vermoedelijk ouder, daar ze eerst als welput hebben dienstgedaan. ADC zal een jaarringonderzoek laten uitvoeren om te bepalen in welk jaar de bomen zijn gekapt voor de fabricage van de tonnen."

"Twee tonputten bestonden uit twee op elkaar gestapelde tonnen zonder bodem en/of deksel. Alle drie de tonnen zijn destijds op een kruis van berkenhout geplaatst, waarbij de vier open segmenten zijn opgevuld met gebroken leisteen om opwellend zand tegen te gaan. De onderkanten staken meer dan tweeënhalve meter onder het straatniveau. Vermoedelijk hebben ze tussen twee percelen in een soort steegje of slop gestaan en is er later gewoon overheen gebouwd."

Zalfpotje

In de bodem, die hier en daar nog uit veen bestaat, is veel perfect bewaard gebleven. In één van de tonnen vonden de onderzoekers een puntgaaf roodgebakken zalfpotje, een met lood gevulde benen werpkoot en drie schoenzolen, waarvan twee met hielwerk voor een kind van vermoedelijk hooguit 2 jaar. Verder de nodige scherven.

De tweede ton leverde het gebruikelijke scherfmateriaal op uit vooral de zeventiende eeuw. De laatste ton, die in het water stond, kon alleen met veel kunst- en vliegwerk worden onderzocht. Een grote hoeveelheid ceramiek van rond 1600 kwam tevoorschijn. Een koekenpan, een grote en een kleinere kookpot en heel veel scherfmateriaal. Zoekwerk met de metaaldetector leverde tot ieders verrassing nog een puntgave Engelse zilveren munt op. Het is een sixpence uit 1580 met Elisabeth I erop.

De archeoloog constateerde dat het terrein vanaf het Achterdorp geleidelijk richting de polder afliep en dat de scheidingssloot de rand van de bebouwing markeerde. De sloot was met palen en planken beschoeid. Er zat een grote hoeveelheid afval - veelal scherven - in uit de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw. Waar voorheen de supermarkt stond vond ADC een ondiepe greppel met scherfmateriaal uit de vijftiende

Vitrine?

Olivier: "Verder zijn hier en daar over het hele terrein verspreid scherven uit de vijftiende eeuw gelokaliseerd. Er waren dus vanaf de inpoldering in 1416 wel activiteiten, maar resten van behuizing uit die periode zijn niet aangetroffen. We moeten vaststellen dat middeleeuwse restanten zijn verdwenen tijdens bouwactiviteiten in latere eeuwen. Wat niet is aangetroffen kan er wel geweest zijn. Het terrein is maar uitgediept tot de diepte die nodig is voor de nieuwbouw."

Over het onderzoeksresultaat is De Motte heel tevreden. "De tonnen behoren bij de zestiende-eeuwse behuizing.

Status voormalige bewoners Het afval zegt iets over de status van

Het afval zegt iets over de status van de toenmalige bewoners. Er is een onbekende bladzijde van de geschiedenis van Dirksland zichtbaar geworden, iets wat zonder professioneel archeologisch onderzoek onmogelijk zou zijn geweest. Vol verwachting wachten we het officiële opgravingsrapport van ADC af Mooi zou het zijn als er in de publieke ruimte van de nieuwe apotheek een kleine vitrine komt met bodemvondsten. Het zalfpotje hoort daar zeker in."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen