Open dag bij Proefbedrijf Zeeuwse Tong

Voor bezoekers is de eindopdracht moeilijk uit te leggen. Zij lieten zich op de open dag dan ook liever op informatieve en interessante wijze leiden langs de diverse bakken en vijvers op het proefbedrijf waar het productieproces zich afspeelt.

Een aantal van hen stelde de vraag waarom je straks op de Noordzee nog tong zou vangen als de visjes ook op het land gekweekt kunnen worden. Die vraag ging anderen veel te ver. Zij waren geboeid te horen dat de tong en de tapijtschelpen van Proefproject Zeeuwse Tong de afgelopen maanden met succes zijn geïntroduceerd in Zeeuwse restaurants. Er is dus vertrouwen in de kwaliteit

Er is dus vertrouwen in de kwaliteit van binnendijks geproduceerde vis en schelpdieren. Koks en consumenten gaven aan in kwaliteit geen verschil te duiden. Terwijl locatiemanager Sander Ruizeveld De Winter een nieuwe groep bezoekers ontvangt, maken Jan Ketelaars (wetenschappelijk projectleider) en Herman Thomaes (algemeen projectleider) tijd vrij om Eilanden-Nieuws uitleg te geven over de ontwikkelingen in het proefbedrijf.

Historie

In juni 2007 werd, met steun van de Provincie Zeeland, de Stichting Zeeuwse Tong opgericht, met als doel het bevorderen van de ontwikkeling van binnendijkse productie van zeetong, zagers, schelpdieren en zilte gewassen - in harmonie met zilte natuur. De nieuwe sector omvat de hele keten van primaire productie, inclusief verwerking tot en met de afzet van nieuwe producten naar consumenten in binnen- en buitenland.

Financiers

In de Stichting Zeeuwse Tong participeren Grontmij Nederland, Hesy Aquacultuur, Koninklijke Prins en Dingemanse, Neanthes, Rabobank Nederland en de Zeeuwse Rabobanken. Roem van Yerseke, United Fish Auctions, Visafslag Vlissingen-Breskens. Wilhelminapolder en Viskwekerij Neeltje Jans, ZLTO, Hogeschool Zeeland en de Wageningen universiteit. De participanten financieren voor de helft de activiteiten van de stichting; de andere helft komt voor rekening van het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie en het Nederlands operationeel programma Perspectief voor een duurzame visserij, dat medegefinancierd wordt uit het Europees Visserij Fonds. De motivatie voor het Proefproject Zeeuwse Tong is tweeledig. Enerzijds wil het de kansen benutten voor zoutwateraquacultuur en anderzijds alternatieven ontwikkelen voor het gebruik van landbouwgrond die toenemende hinder ondervindt van verzilting.

Zeevoedsel

Wereldwijd stagneert de oogst van zeevoedsel (vis, schelp- en schaaldieren) uit zeeën en oceanen. Tegelijkertijd groeit de vraag mondiaal. Dit verschil tussen vraag en aanbod kan worden aangepakt door op grote schaal de kweek van vis, schelp- en schaaldieren te ontwikkelen. Nederland kan hierin een voortrekkersrol vervullen door ontwikkeling van kennis, technologie en systeemvoorbeelden van duurzame kweek. Voor de productie van één kilo zalm was in 2006 omgerekend nog gemiddeld 4,9 kilo wilde vis nodig. Aangezien de vangst van wilde vis al jaren niet meer groeit, zijn alternatieve, duurzaam geproduceerde grondstoffen nodig om de noodzakelijke groei van aquacultuur mogelijk te maken. Stichting Zeeuwse Tong heeft inmiddels bewezen dat de kweek van zeetong (evenals zalm een carnivore vis) mogelijk is zonder gebruik te maken van vismeel en visolie.

Verzilting Op veel plaatsen langs de kust is de

Op veel plaatsen langs de kust is de ondergrond al zout en zal deze alleen maar zouter worden als de zeespiegel stijgt en meer kwelwater de wortelzone bereikt. In de gangbare landbouw staat zout synoniem aan schade aan het gewas en opbrengstderving. Het Proefbedrijf Zeeuwse Tong wil bewijzen dat akkerbouwers die vanwege toenemende verzilting om moeten schakelen op ander grondgebruik, minstens eenzelfde inkomen kunnen verwerven uit aquacultuur als voorheen uit de akkerbouw. Ervaringen van de eerste twee teeltseizoenen maken aannemelijk dat door de combinatie van de kweek van vis, zagers en schelpdieren dit doel binnen bereik ligt.

Gefaseerde aanpak

Om het perspectief voor deze nieuwe economische sector te beoordelen, heeft de Wageningen universiteit van 2007 tot 2009 vooronderzoek uitgevoerd. Uit de resultaten bleek dat concrete ervaring met binnendijkse zoutwateraquacultuur in Nederland zeer beperkt is, maar dat binnendijkse kweek van hoogwaardige zoutwatervis- en schelpdiersoorten technisch en economisch haalbaar lijkt. Om dit resultaat te kunnen bereiken verrichten de participanten in Stichting Zeeuwse Tong onderzoek op verschillende experimentele locaties in en buiten Zeeland.

Tussenstand

Halverwege de duur van het proefproject heeft de stichting de balans opgemaakt: hoe ver staan we met de ontwikkeling van binnendijkse kweek en wat zijn de prioriteiten voor de komende tijd? Het ideaal dat de stichting voor ogen staat, is het gemengd ziltbedrijf. Dit nieuw type agrarisch bedrijf combineert in een zout milieu verschillende plantaardige en dierlijke teelten tot een robuust productiesysteem. De meststoffen, afkomstig uit de dierlijke teelten,

vormen de voedingsstoffen voor de plantaardige teelten; de plantaardige teelten voorzien op hun beurt in een kleiner of groter deel van de voedselbehoefte van de dierlijke teelten.

Kringloop

De precieze uitvoering van een gemengd ziltbedrijf ligt niet vast. De diversiteit van teelten kan verschillen, evenals de wijze van koppeling. Het model dat door Zeeuwse Tong getest wordt, is geënt op een kringloop: zagers worden geproduceerd als voedsel voor zeetong, de meststoffen van vis en zagers stimuleren plantaardige productie in de vorm van , algen en zilte gewassen. Algen vormen het voedsel voor schelpdieren en zagers. Zagers worden bijgevoerd met aangekocht voer. Hiervoor wordt in samenwerking met Zeelandia in Zierikzee een voer ontwikkeld op basis van plantaardige reststoffen, afkomstig uit de productie van bakkerijgrondstoffen.

(iemengd ziltbedrijf

De kringloop is vertaald naar een praktisch ontwerp voor een gemengd ziltbedrijf. Er is alleen rekening gehouden met opbrengsten uit de verkoop van schelpdieren en tong. Mogelijke inkomsten uit de verkoop van zagers en zilte groenten zijn nog buiten beschouwing gebleven. Als schelpdiersoort zijn in de berekeningen tapijtschelpen meegenomen.

Deze schelpdieren komen in de Oosterschelde voor, maar zijn bij de Nederlandse consument nog betrekkelijk onbekend. In Italië worden ze onder de naam 'vongole' veel gebruikt in pastagerechten. Experimenten met tapijtschelpen laten zien dat ze goed gedijen in de zoutwatervijvers van Zeeuwse Tong. Uitkomsten van proeven geven aan dat ieder jaar een opbrengst van tien ton schelpen per hectare vijver haalbaar is.

uil documentatie blijkt dat voor de berekening van het netto bedrijfsresultaat is uitgegaan van gemiddelde per hectare vijver een productie van tien ton tapijtschelpen per jaar met een marktprijs van 3,50 euro per kilo, plus twee ton tong met een eindgewicht van 200 gram per vis en een marktprijs van tien euro per kilo. Met die aannames is een netto bedrijfsresultaat mogelijk van omgerekend 9500 euro per hectare vijverperceel per jaar. Berekeningen van het economisch perspectief geven aan dat binnendijkse kweek van schelpdieren nu al rendabel is: het berekende netto bedrijfsresultaat is aanzienlijk meer dan momenteel gangbaar in de akkerbouw. Dit geldt voor de kweek van tapijtschelpen, maar ervaringen met oesters en mosselen laten zien dat het op land kweken van verschillende schelpdiersoorten ook perspectief biedt.

Kustlaboratorium

De volgende stap dient zich nu aan: Stichting Het Zeeuwse Landschap zal samen met Stichting Zeeuwse Tong het Kustlaboratorium ontwikkelen: een voorbeeld van een zoute polder waarin ontwikkeling van zoutwateraquacultuur hand in hand gaat met zilte natuur en kustverdediging. Een eerste gezamenlijke stap is een plan voor de inrichting. In het bijzonder een ontwerp voor vijvers die optimaal geschikt zijn voor de kweek van vis, zagers en schelpdieren. Het is van belang om voor geïnteresseerde ondernemers de beschikbaarheid van uitgangsmaterialen te garanderen. Om die reden zet Stichting Zeeuwse

Om die reden zet Stichting Zeeuwse Tong zich in voor de oprichting van een coöperatief broedhuis voor tarbot en tong.

Tarbot De stichting wil daartoe aansluiten

De stichting wil daartoe aansluiten bij het initiatief van de tarbotkwekers in Zeeland die zich verenigd hebben in Fry-Marine. Een belangrijk voordeel is tenslotte de financiering van de aanleg van het Kustlaboratorium met support van de Postcodeloterij. Extra investeringen van de zijde van de ondernemer kunnen dus beperkt blijven. Dat betekent dat ondernemers met een beperkt financieel risico ervaring op kunnen doen met voor hen nieuwe teelten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen