Goeree-Overflakkee tijdens de Eerste Wereldoorlog (7)

Koninginnnedäg

In 1914, net na het uitbreken van de oorlog, werd landelijk geen Koninginnedag gevierd, maar in 1915 wel. In Middelharnis werd toen ook op maandag 2 augustus, ter gelegenheid van de verjaardag van H.M. Koningin Moeder (Emma), door Sempre Crescendo een uitvoering gegeven in de muziektent aan de Ring. In 1916 wapperde in Ooltgensplaat ter gelegenheid van de verjaardag van de koningin van de openbare en particuliere gebouwen de driekleur, 's Avonds gaf de muziekvereniging

's Avonds gaf de muziekvereniging Uitspanning door Inspanning een uitvoering in een tent op de Voorstraat. Er was veel publiek. Ook in Stad aan 't Haringvliet was het feest. De schooljeugd, toch al in een goede stemming door de vakantiedag, organiseerde 's avonds een optocht, waarbij veel kinderen zich nog aansloten. Kwistig met oranje versierd en allen van een vlag voorzien, trok de vrolijke stoet verscheidene malen zingend door het dorp. Om 20.00 uur werden lampions aangestoken en in de optocht meegedragen, wat het effect en de pret van de kleintjes nog verhoogde. In 1917 en 1918 wapperde de driekleur in de dorpen op het eiland en hier en daar gaf de plaatse- lijke fanfare een uitvoering. Zaterdag 31 augustus 1918 gaf in Oude-Tonge de op 14 februari van dat jaar opgerichte gemengde zangvereniging Excelsior haar eerste uitvoering. De belangstelling was zo groot, dat niet iedereen kon worden toegelaten. Gezongen werd onder andere: het Wilhelmus, Kroningslied, Wie kon er niet vrolijk zijn. Het lied van den boer. Kent gij het land. Bede voor het vaderland. Feestzang 31 augustus. Het lied van Coppelstock, De nacht en Neêrlands volkslied. Vooral de uit voering van de 'Feestzang 31 augustus' was een groot succes.

Geen kermis, wel circus

Op Goeree-Overflakkee bestond in 1914 nog één kermis, die van Oude-Tonge. In de voorliggende jaren waren de kermissen in de andere dorpen op Flakkee opgeheven, veelal onder druk van de kerk. De kermissen hadden toen veel van hun vroegere betekenis verloren en waren veelal verworden tot een jaarlijks drankgelag van met name de jongelui. Eens in het jaar werden de bloemetjes flink buiten gezet en werd veel van het gespaarde geld verbrast. Op 10 augustus 1914 besloot de gemeenteraad van Oude-Tonge "met oog op den algemeenen toestand" dat jaar geen kermis te houden. Al spoedig ontving de gemeente verzoekschriften met handtekeningen ter definitieve afschaffing van de kermis. De brieven waren zowel afkomstig van de kerkenraad van de hervormde gemeente als van katholieke ingezetenen. Ook lieten de voorstanders van zich horen. De volgende oorlogsjaren zouden in Oude-Tonge geen kermissen meer worden gehouden en bij raadsbesluit van 26 februari 1920 werd overwegende "dat sedert het jaar 1914 de jaarlijksche kermis aldaar niet is gehouden en is gebleken dat daaraan geen behoefte bestaat, dat de kermis zeer zeker mag worden genoemd een verouderde instelling en alzoo kan worden gemist", de kermis van Oude-Tonge definitief afgeschaft. De kermis had afgedaan, maar enkele plaatsen op het eiland werden wel aangedaan door een andere vorm van vermaak: het circus. December 1916 streek 'Circus van Bever' in Goedereede neer. Januari 1917 verrees het circus in Dirksland. De Maas- en Scheldebode schreef hierover: "Zij die behoefte hebben aan ontspanning (?) kunnen daarvan profiteren, 't Zijn nog maar een paar avondjes en dan is 't weer afgelopen, 't Staat aan de boezemkade, nabij het tramstation ...

Ander vermaak

Zaterdagavond 12 februari 1916 gal Het Haagsch Blijspel Ensemble in het Meijer Theater te Middelharnis een toneelvoorstelling. De toneelgroep stond onder directie van Louis Bouwmeester jr.. Op het programiw stond het militaire kluchtspel 'De Landstorm opgeroepen', volgensDe Nieuwe Courant: "Een stuk zoo dolzinnig, dat men gaat lachen, lachen dat het je pijn doet, lachen vooral o de allerkostelijkste charge die Bom meester geefi. Het heele stuk draap hij; zoodra zien wij niet zijn versèrkeiijk komisch gezicht, of het stukld voor ons leven. Het tempo was vlo zooals immers onder Bouwmeesten leiding." Naast het bezoeken van een toneelvoorstelling was het ook mogi lijk dansles te volgen in het Meijer Theater, dit onder leiding van de heren Philipse, dansleraren te Brieüe Zij gaven ook dansles in Hotel Kaas hoek in Goedereede. Voor de kinderen werden ook actm

Voor de kinderen werden ook actm teiten georganiseerd. Op woensdag 13 september 1916 verzorgde het theaterschip 'Alhambra Flottante'o» 14.00 uur in de haven van Ooltgensplaat een speciale kinderbioscoop, f" om 20.00 uur een bioscoopvoorstelling voor de daar gelegerde militairen. Dit drijvend bioscooptheater, waar onder andere stomme films werden vertoond, had vrijdag 13 en zaterdag 14 augustus 1915 ook m Middelharnis veel publiek getrokken. Vrijdag 9 februari 1917 werden de schoolkinderen uit Ooltgenspla«' door de muziekvereniging naar het 'S gebracht voor een wedstrijd. Na itloop werden zij in de militaire kan­ Je onthaald op melk, koek en chocolade. Dat zal wel gesmaakt hebben.

Oud en nieuw

De oud­ en nieuwviering van 1917 »P1918 veriiep rustig. In voorgaande [äien wilde het nog wel eens uit de Jand lopen. Veelal was er dan drank »lietspel. In de Maas­ en Scheldel»devan 29 december 1917 werd »Jfflens de afdeling Dirksland van lieNederiandsche Vereeniging tot tfschaffmg van Alcoholische Dranahet volgende ingezonden stuk men: ''" IS er een jaar voorbij m

m'luwe jaarkring is weer aangebroke "niemand weet wat het ons brenge '•Zal het nieuwe jaar gelijk zijn aa tvorige, zal het ons weer een stroo m '^de brengen? Wij allen hopen v 'ttn. Vurig hopend zijn wij met onze Imchten m het groote verre Ruslan "'«ar over den vrede gesproken, en .. ndeld wordt. Zou het dan toch ""Wen dat het aanbrekende jaar ons *" vrede brengen zal. Of zullen we rgesteld worden en we weer zull 'loren van UMP Vamp, veroorzaakt door den niets ^^^lenden oorlog. Onbeschrijfelij ^de wordt er geleden. Ookin ^ÏDfAIAATD "" alles komt gebrek, en nog steeds ''"oodstijgende. En als wij dan als ^'^nkbestrijders aan de ellende den '"1. die moedwillig wordt veroorzaa '^"f den alcohol, welke nog steeds

'ote hoeveelheden wordt gedronke 'vmks de vreeselijke tijden, dan zou ^ we allen willen toeroepen: Laat staan den drank. Het is vergif Begin het nieuwe jaar drankvrij en doe als ons, verklaar den alcohol den OORLOG Wordt geheelonthouder

Losbandige jeugd In mei 1917 ontving de gemeen

, , In mei 1917 ontving de gemeenteraad van Middelharnis een brief opgesteld door de kerkenraden van de Nederlands Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerk onder andere inhoudende: "Het is Burgemeester, Wethouders en leden van den raad bekend, op welke zondige wijze door vele dorpsgenooten en door hen die van elders komen, den dag des Heeren en niet minder onze Christelijke feestdagen worden ontheiligd. En dat in dezen hoogst ernstigen tijd, de goddeloosheid ten top stijgt. Zoodat ons dorp een vrijstad is voor allerlei ruwe God beleedigende en der Christenen kwetsende brooddronkenheid. en verzoekende, dat de raad zou besluiten: herbergen en plaatsen van publieke vermakelijkheden op de zondag en christelijke feestdagen te doen sluiten, voor zover de wet dit toelaat; 's avond na 21.00 of 22.00 uur het onzedelijke gezang en geschreeuw te verbieden; h politietoezicht te verscherpen, zodat gehuwde en ongehuwde vrouwen en meisjes zonder hinder kunnen passeren!'

In de raadsvergadering van 20 juli werd aan deze wensen tegemoet gekomen.

s Enkele maanden later lezen we in De Standaard:

, "De baldadigheden te Middelharnis ah gevolg van het sluiten der herbergen op Zondag en Christelijke feestdagen, nemen hand over hand toe. Niet alleen nemen de oproermakers de ruiten der Ned. Herv. Kerk tot mikpunt, ook die van enkele Raadsleden, benevens van particulieren moesten het al ontgelden. De levenmakers gaan in hun bestialiteit zoover, dat d dienstdoende predikant der Ned. Her Kerk wordt opgewacht en door een zingende en joelend­vloekende bende naar de kerk of catechisatie wordt begeleid. Ook is het al voorgekomen, dat een troep, welke hem naar den dienst had begeleid, de terugkomend doopelingen afwachtte en de kinderen, welke zooeven den doop hadden ontvangen van hun dekens en verdere bedekselen beroofd en geplunderd weden. De politie staat tegen dergelijke daden betrekkelijk machteloos. Vandaar dat het gemeentebestuur reeds versterking van het politiecorps heeft aangevraagd!'

Pootje baden

Vrije tijd was schaars. Een dagje naar het strand was slechts voor weinigen weggelegd. De meeste inwoners van Goeree­Overflakkee werkten zeker in het seizoen zes dagen in de week en de zondag was de rustdag. Alleen op een enkele hoogtijdag met mooi weer, zoals op Tweede Pinksterdag, trokken veel mensen er op uit. Tweede Pinksterdag 1917 was het ontzettend druk op het Ouddorpse strand. "Vele reizigers moesten zich in de tram behelpen met een staanplaats, of kwamen in de goederen­ of ladderwagens terecht. Behalve een enkel leelijk voorval aan het strand (vechtpartij) heerschte een goede orde. Ook op den avond was het kalm op het dorp, geen lawaai zooals voorige jaren." Naast de grote mensenmassa's werd

Naast de grote mensenmassa's werd het strand bezocht door schoolklassen op het jaarlijkse schoolreisje. Woensdag 17 juli 1918 waren het de kinderen van de christelijke school van Melissant en de andere dag de kinderen van de christelijke school van Dirksland, die aan het strand genoten van het prachtige zomerweer Door het aanspoelen van zeemijnen was het overigens niet altijd veilig aan het strand, maar de kustwacht hield wel een oogje in het zeil. (wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen