Vrijheid

‘Trouwens, meneer, over een paar jaar kunt u deze opdracht niet meer geven hè?!’ Het was de reactie die ik diverse keren hoorde toen ik de nieuwe opdracht voor havo-3 presenteerde. En die constatering klopte. Ik had mijn leerlingen uitgelegd dat hun nieuwe opdracht bestond uit het voorbereiden, afnemen en uitwerken van één of twee diepte-interviews met mensen die de oorlog bewust hadden meegemaakt. Grofweg gezegd mensen die rond 1930 het levenslicht zagen dus. Een generatie die de Tweede Wereldoorlog en de bezetting van Nederland ‘aan den lijve’ heeft ervaren, is langzaam maar zeker aan het wegvallen. Ook een generatie die in haar jeugd kon constateren dat begrippen als vrijheid en bevrijding geen uitgemaakte zaak zijn. Sterker nog: de bevrijding van Nederland – en de rest van Europa – moest zwaar worden bevochten en kostte duizenden jonge mensen het leven. Voor mij is de volgorde van de herdenkingen op 4 en 5 mei dan ook veelbetekenend. Het herdenken van de doden zet het herdenken van de bevrijding de dag erna in het juiste perspectief. Vrijheid ‘vieren’ zonder bezinning op wat die vrijheid kostte, is zinloos. Maar wat is dan echte vrijheid? Ik zou het zo willen omschrijven, in navolging van grote (christelijke) denkers: vrijheid is een middel om te kunnen kiezen voor het goede – en om dat goede ook te doen. Wat dat goede dan is? Jezus vatte dat samen in een gebod: Allereerst door de Heere, je God, lief te hebben met je hele hart, je hele ziel, je hele verstand en al je kracht. En ten tweede door je naaste lief te hebben als jezelf (Markus 12: 30-31). Vanuit het perspectief van de liefde liggen vrijheid en – eeuwige – vrede in elkaars verlengde!

Het was verschrikkelijk. Een kale, dorre plaats. Omheind door een groot hekwerk van prikkeldraad. Torens bemand door gewapende mannen. De hongerige, blaffende honden trokken ongeduldig aan hun riem. Wachtend om toe te slaan en hun prooi te doden. Die prooi zijn de duizenden magere en uitgeteerde – nog net levende – geraamtes. De lege, holle blik in hun ogen verraadt angst en wanhoop. Na een lange, afschuwelijke en uitputtende reis bracht de lange trein met veewagons hen in het kamp. Samengepropt in veel te kleine barakken stierven ze een langzame dood. Door uithongering, een kogel of de gaskamer. Hun vrijheid ontnomen, onschuldig vermoord. Boven het kamp hangen dikke rookwolken, de geur van de dood verspreidt zich. De wereld brandt, de wereld huilt, is verdeeld, verscheurd en verwoest. De Holocaust, de uitroeiing van het Joodse volk. Miljoenen onschuldige Joden vonden een gruwelijke dood. In de werken vernietigingskampen. Sobibor, Bergen-Belsen, Auswitch of ‘gewoon’ in de trein. Er zijn weleens van die dagen dat ik mij opgesloten voel. Opgesloten tussen vier muren, met slechts een klein raampje hoog in de muur waardoor daglicht naar binnen valt. Afgezonderd van de buitenwereld, verlangend naar die warme zonnestralen en de vrijheid van buiten, vult mijn hart zich weleens met zelfmedelijden. Lopend door de winkels, waarbij ik iedere keer mijzelf naar binnen en naar buiten zie lopen op beeldschermen, de snelheidsbeperkingen van de overheid, de torenhoge belastingen die iedere keer en overal op betaald moeten, cookies die geaccepteerd moeten worden. Ik word er soms een beetje kriegel van. Ter bescherming van de burger, ter bevordering van de vrijheid en ter ondersteuning van de overheid wordt er dan bij gezegd. Maar met de beelden van die geraamtes met hun holle, lege blik op mijn netvlies kan ik alleen maar dankbaar zijn. Dankbaar voor alle beperkingen, voor de vrije wil die ik heb om mij iedere dag weer op te sluiten. Ja, dan ben ik zelfs dankbaar voor een glas water en een vriendelijke blik van een collega. Vrijheid is een zegen, denk daaraan als ook jij zelfmedelijden ontwikkelt. Denk aan hen die vielen. “Opdat wij niet vergeten…”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen