�De Langeweg was vroeger een echte grens�

Leen Wielhouwer uit Sommelsdijk

Alles wat de dorpsbewoners verbouwden op het land, werd verhandeld vanuit de Kaai in Sommelsdijk. “Teun van Kempen, de dorpskenner uit Oude- Tonge, zei dat zo’n 95% op het land werkte, dat was hier ook het geval.” De vader van Leen Wielhouwer was zelf ook boer, “Hij was vlasboer. Wat een prachtig mooi gewas is dat”. Vlas is een gewas dat al lang verbouwd wordt. “Het wordt in het voorjaar gezaaid en in juli kon het geoogst worden. Dan werd het te drogen gelegd en in augustus kon het met de schepen mee naar de overkant, zoals Hendrik Ido Ambacht. Daar werd er linnen van gemaakt.”

“Sommelsdijk was altijd een erg ijverige gemeente. Vroeger was je arbeider, boer of je had een eigen bedrijfje”, vertelt Leen. “Overdag was het ook redelijk stil op straat, omdat iedereen altijd aan het werk was”.

Na de ramp

Na de Watersnoodramp in 1953 moest er heel wat landbouwgrond weer opnieuw gebruiksklaar gemaakt worden. “Het rampenfonds zorgde ervoor dat de boeren kleine trekkers kregen, waardoor ze weer aan de slag konden”. Dat zette de mechanisatie op het eiland in een stroomversnelling, maar de paarden verdwenen nog niet van het land, die bleven nog tot in de jaren ‘60.

“Er moesten na de Watersnoodramp ook extra dijken gebouwd worden, we wilden dit natuurlijk niet nog een keer laten gebeuren”. Dit zorgde voor veel werk en veel landarbeiders vonden daar toen werk. De boeren met grote stukken grond bleven hun werk op het land uitvoeren. De boeren met maar kleine stukken grond, gingen meebouwen aan de dijken. Er was op het land niks te doen. Er groeide dat jaar vrijwel niks doordat het zoute water de bodem kapot had gemaakt. “Er is ook een deel van de mensen weggebleven na de ramp. Zij gingen naar de overkant. Er was genoeg werk in de havens van Rotterdam en andere industrieën. Er verhuisden mensen naar Vlaardingen, Bolnes en andere gemeenten”, gaat hij verder.

“Tegenwoordig zijn er busjes van de PostNL die alles rondbrengen, maar Flakkee was een eiland, dus alles gebeurde vroeger per schip”, vertelt Leen, “Toen hadden we geen busjes, maar een beurtschipper. Hij bracht een aantal keer per week allerlei levensmiddelen mee. De beurtschipper bracht ook de machines voor op het land”.

Bruggen

In 1964 kwam de vaste oeververbinding, de Haringvlietbrug, toen nog een tolbrug. Daarna kwam de Grevelingendam. “Dat was heel bijzonder. Wij waren nog nooit in Zeeland geweest en nu konden we er zo naartoe”, aldus Leen. De komst van de bruggen bracht echter niet alleen leuke dingen met zich mee. De dorpen groeiden enorm. De ons-kent-ons mentaliteit die er was verdween. “Er kwamen op eens ook mensen in ons dorp wonen die overal vandaan kwamen, forensen waren dat.” De mensen van Goeree-Overflakkee zochten ook steeds vaker werk buiten het eiland, omdat daar meer werk was.

Sommelsdijk vs. Middelharnis

Tegenwoordig doen de meesten niet meer moeilijk over het verschil tussen Sommelsdijk en Middelharnis. Velen zeggen zelfs gewoon uit Menheerse te komen, als ze in Sommelsdijk wonen. Vroeger was dat wel anders. “In Sommelsdijk woonden de landarbeiders en in Middelharnis de vissers”, vertelt Leen. “Sommelsdijk en Middelharnis waren vroeger ook heel competitief. Het botste wel eens onderling. Wat Sommelsdijk had, wilde Middelharnis ook en andersom precies hetzelfde. De Langeweg was vroeger een echte grens”.

Verandering

“Het dempen van de Kaai deed echt pijn. Ze hebben de levensader van Sommelsdijk afgesneden en dat hadden ze ook anders aan kunnen pakken”, vertelt Leen, “Het is een deel van het ontstaan van het dorp en dan doen ze dit…”. Maar behalve het dempen van de kaai, is Leen Wielhouwer het ook niet eens met de huizenbouw in het dorp. “Elke centimeter wordt tegenwoordig volgebouwd. Als er ergens een schuur of huis gesloopt wordt, dan moet die ruimte ook tot op de centimeter weer opgevuld worden”, dat kan ook anders volgens hem; “Er is nog genoeg grond bij de Westplaat dat nog braak ligt, laat ze daar lekker bouwen”.

Natuurlijk zijn er ook dingen ten goede veranderd. “We hebben hier alles”, vindt Leen, “Winkels, het gemeentehuis, pinautomaten, goed openbaar vervoer, cafeetjes. Dat kan ook niet elk dorp op het eiland zeggen. We hebben het hier best luxe als ik zo vrij mag zijn”.

De toekomst

“Ik hoop dat Sommelsdijk niet uit zijn voegen groeit, het moet natuurlijk wel een dorp blijven”, zegt Leen. “We hebben hier alles; natuur, strand, dijken. Bouw het alsjeblieft niet vol.” De natuur mag van Leen niet volgebouwd worden, het moet ook natuurlijk blijven. “Geen natuur creëren door landbouwgrond op te offeren”, vindt hij.

“Daarnaast moeten we ook vrij kunnen blijven parkeren. Als er betaald moet worden blijven er een hoop mensen weg”, denkt Leen. “Bij het strand ook, daar zijn hele grote parkeerplaatsen, maar als je daar voortaan moet betalen om te mogen staan, dan slacht je de kip met de gouden eieren”.

In ‘t kort

- Sommelsdijk hoorde tot 1805 bij Zeeland.

- Sommelsdijk telt vier van de 46 kerken op Flakkee.

- Sommelsdijk had op 1 januari 2012 7.460 inwoners en is daarmee het grootste dorp van het eiland.

- Er is tijdens de Watersnoodramp één persoon om het leven gekomen in Sommelsdijk.

- Op de Oostdijk staat nog een grenspaal, daar was vroeger de grens tussen Zeeland en Holland.

Dorpskenners!

In de serie ‘dorpskenners’ komen mensen aan het woord die verknocht zijn met hun dorp. Wilt u ook het verhaal van uw dorp vertellen? Dat kan. Stuur een mailtje naar redactie@eilandennieuws.nl of bel naar 0187-481020.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen