Romantiek

In Eilanden-nieuws van 19-9 stond dat Hans Dammers drie lezingen zou geven over de ‘Romantiek’. De lezingen van Dammers gaan over de Romantiek en de muziek. We kunnen dan denken aan componisten als Mendelssohn, Schumann en Brahms. De Romantiek is echter niet alleen van belang voor de muziek. Ook onze cultuur, de manier waarop wij leven, heeft diepgaand de invloed van de Romantiek ondergaan.

Er zijn eigenlijk in de West-Europese cultuur drie belangrijke stromingen te onderscheiden. De eerste stroming is de Joods-christelijke traditie. Binnen deze traditie, die eeuwenlang het denken in Europa heeft gestempeld, is de Openbaring van God beslissend. Christenen beroepen zich op de Bijbel als het gaat over bijvoorbeeld normen voor goed en kwaad. De tien geboden zijn tot op de dag van vandaag heel belangrijk voor elke christen. Niet voor niets worden deze geboden in de kerk elke zondag voorgelezen.

In de 18e eeuw kwam echter de Verlichting op. De Verlichting zette de menselijke rede in het middelpunt. Weliswaar schafte men het geloof in God niet af, maar het moest wel in overeenstemming zijn met de rede. De wereld, de overheid, het land, de cultuur en zo meer moet alles worden doordacht en getoetst aan de rede. Dingen die niet redelijk zijn (wonderen bijvoorbeeld) moeten we verwerpen. Andere dingen, zoals zwaartekracht, de deugdzaamheid van de mens en vele andere zaken meer moeten we bevorderen. De 18e eeuw is de eeuw van de rede geworden. Ook de eeuw van de deugd en de ontwikkeling van volksonderwijs, democratie, en zo meer.

Op de Verlichting kwam een reactie. Die reactie wordt de Romantiek genoemd. Helaas greep men niet terug op het denken vanuit de Openbaring. De Romantiek legt vooral de nadruk op het gevoel. Niet de rede maar het subjectieve gevoel moet eigenlijk de drijfveer voor ons handelen zijn. Als iets goed voelt en als we daarmee de ander geen pijn doen, dan is het best iets om naar te handelen. Als iemand bijvoorbeeld ‘klaar is met het leven’ wie zijn wij dan om hem daarin te belemmeren. Zijn gevoel is immers de hoogste norm geworden. Niet de Openbaring (de Bijbel) of de rede, maar het gevoel bepaalt wat goed en verkeerd is. Het is niet moeilijk om dit denken vandaag overal aan te wijzen. In heel veel discussies, bijvoorbeeld over euthanasie, speelt het Romantische levensbesef een doorslaggevende rol.

Misschien wil u wat meer weten over de doorwerking van de Romantiek in het leven van vandaag de dag. Eigenlijk is heel de huidige individualisering in de samenleving daarnaar te herleiden. Onlangs verscheen hierover een leerzaam boekje. “Dat voel ik toch anders”; een boek over individualisering in de gereformeerde gezindte. Het blijkt dat het romantische levensgevoel dieper is doorgedrongen dan we ons wellicht bewust zijn. Graag bevelen we dit boekje, dat verschenen is bij uitgeverij De Banier, in uw aandacht aan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen