‘Een carillon is een sfeermaker in een oude stad’

“Als je beiaardier bent, dan ben je een soort ouderwetse DJ. Je ‘draait’ gevarieerde muziek voor een groot publiek”, legt stadsbeiaardier Jan Bezuijen uit. Zo speelt hij ‘Van Bach tot Beatles’ en het gaat hem er vooral om bekende en daardoor voor het publiek herkenbare werken te spelen. Terwijl we de klim naar de ‘cabine’

Terwijl we de klim naar de ‘cabine’ van het carillon maken in de toren, vertelt Jan Bezuijen al iets over zijn passie voor het instrument en de monumentale omgeving. Hij is blij met de bezoekers in de toren en de luisteraars die zich bij een concert zich ‘ergens’ in het stadje ophouden. “Je brengt de mensen op deze manier een stukje cultuurbesef bij”. Hij is heel blij dat regelmatig schoolklassen op bezoek komen in de toren, “want veel kinderen hebben geen idee hoe een carillon werkt. In een tijd van smartphones, tablets en computerspelletjes is het moeilijk te begrijpen dat een carillon tijdens het spelen volledig mechanisch werkt”. Zijn werkomgeving in de toren tussen de zware binten is een bijzondere plaats. Naast de cabine met de speeltafel van het carillon staat er het oude uurwerk van de toren. Lang geleden hebben de heren Breen en De Vries het uurwerk gerestaureerd en staat het nu naast het carillon. Ook van dit stukje nostalgie kan Jan Bezuijen genieten en hij probeert het uurwerk dan ook regelmatig werkend te houden.

Klokken

Op de klokkenzolder, een meter of zes boven de speeltafel, wijst Jan op de 52 klokken. “Iedere klok is geschonken door een organisatie of een bedrijf en daarom hebben de klokken een verschillend opschrift en dus een eigen geschiedenis. Volgend jaar is het veertig jaar geleden dat het carillon werd geplaatst en door prinses Beatrix feestelijk in gebruik is genomen, ook Jan bespeelt vanaf die tijd het carillon. Natuurlijk zal er volgend jaar op een feestelijke manier aandacht aan deze feiten worden besteed. Met de luidklokken meegerekend is het gewicht van alle klokken in totaal bijna elf ton.

Zonder aarzelen noemt Jan het instrument in de Goereese toren ‘uniek’. “Je kan gerust zeggen dat deze beiaard onder de top van de Nederlandse beiaarden gerekend mag worden”. En dat is geen conclusie van hem zelf, maar de verschillende beroemde beiaardiers die de Goereese beiaard hebben bespeeld zijn vol lof over het instrument. Regelmatig hebben zij loftuitingen in ‘het boek’ bij de speeltafel opgeschreven. Als Jan over de beiaard vertelt, komen regelmatig bezoekers van de toren een kijkje nemen. En wie wil kan een verzoeknummer aanvragen dat hij dan ook speelt. Ook vertelt hij graag aan de bezoekers bijzonderheden over het instrument en historische entourage. “Dit vind ik heel belangrijk, want het carillon is van ons allemaal en daar wil ik zeker niet elitair over doen”, benadrukt de musicus.

Graag

Vanwege zijn beroep was hij betrokken bij de restauratie van de toren en later werd hij in die toren beiaardier. Hij had hiervoor geen opleiding gevolgd, maar aan zijn benoeming was wel de voorwaarde verbonden dat hij een beiaardstudie van zes jaar zou gaan volgen. En dit heeft hij natuurlijk gedaan “en ik speel nog steeds graag”, benadrukt hij.

Jan Bezuijen is ook actief als koordirigent en organist. Als hij deze taken vervult, is hij doorgaans nauw verbonden met het publiek. Bij het carillon ligt dat anders, want zijn publiek bevindt zich meestal ‘ergens’ in Goedereede en als er eventueel van applaus sprake is, dan wordt dat vanaf zijn hoge plaats niet gehoord. Jan beaamt dat het bespelen van een carillon totaal anders is dan een concert in een kerk of zaal, maar toch weet hij uit de reacties van toehoorders dat zijn spel gewaardeerd wordt. Is het carillonspel dan een soort ‘muzikaal behang’ dat hoort bij een gezellig dagje op straat? Jan aarzelt met het antwoord… “Een carillon is een sfeermaker in een oude stad en de mensen genieten vooral als ze ook bekende liederen horen, deze functie is heel belangrijk. Daarnaast zijn er ook mensen die speciaal een positie kiezen om goed te kunnen luisteren. De kortgeleden geopende luistertuin bij de toren is hiervoor een mooie plaats”. Jan geniet van de vele gesprekken die hij heeft met geïnteresseerden die regelmatig een praatje komen maken bij het carillon.

Hoewel het carillon ongeveer 500 jaar geleden zijn intrede deed, heeft de digitalisering ook hier haar intrede gedaan. Jan vertelt dat de liederen die de hele dag door met zekere regelmaat van de toren klinken digitaal worden aangemaakt. Op een keyboard maakt hij de liederen en via de klokkengieter Koninklijke klokkengieterij Eijsbouts worden deze in de computer gezet die het klokkenspel aanstuurt. Maar als Jan zelf speelt, wordt de automatisering buiten werking gezet. De harde en weinig variabele klank van het ‘digitaal aangestuurde’ carillon verandert dan in klanken waarbij de speler eigen gevoel en klankkleur in kan leggen.

Wie interesse heeft, kan regelmatig genieten van het carillonspel. Dit kan tijdens de zomerconcerten die iedere zaterdag plaatsvinden, maar ook op de donderdagen, als de beiaard(stads)wandelingen plaatsvinden en als er markt is in het stadje.

Het eerstvolgende zomerconcert is op zaterdag 22 juli van 15.00 tot 16.00 uur en wordt verzorgd door Gerda Peters.

Meer info:

www.torenmuseum.nl/carillon/ of www.janbezuijen.nl/beiaard.html.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen