Kleindochters van Moos de Haas kijken uit naar weerzien Goeree-Overflakkee

Bij de Joodse begraafplaats in Dirksland is onlangs een informatiebord geplaatst om meer aandacht te vragen voor deze bijzondere plek in het dorp en voor de geschiedenis van de Joodse bewoners van Dirksland en omgeving. Wethouder Peter Feller onthult het bord aanstaande vrijdagochtend. Tot de genodigden behoren ook Janny Roos-de Haas en Edith de Haas uit Amstelveen.

Koosjere slagerij

Hun opa Mozes (Moos) de Haas was een bekende persoon op Goeree-Overflakkee. Hij kwam in 1871 ter wereld in Sommelsdijk. Aanvankelijk trad hij in de voetsporen van zijn vader, als slager. Eerst aan het Marktveld, vanaf 1904 aan de Sint Joris Doelstraat. Mozes verzorgde ook rituele slachtingen. Een koosjere slagerij leverde geen vetpot op. Het aantal klanten was immers beperkt en op zaterdag moesten de winkeldeuren verplicht gesloten blijven. Dat andere Joodse slagers wél op zaterdag verkochten, via de achterdeur, wekte Mozes’ teleurstelling. Hij besloot er na enige jaren een punt achter te zetten.

Daarna ontpopte hij zich als veehandelaar, commissionair in landbouwproducten en rentmeester voor grondeigenaren. Zelf kocht hij ook landerijen, deels voor het laten grazen van vee, deels om te verpachten. Janny Roos-de Haas, zijn kleindochter: “Nog voor de Watersnoodramp zag je bij weilanden hekken met MdH, de initialen van Mozes de Haas, in het traliewerk.”

Ze herinnert zich de bezoekjes aan Goeree-Overflakkee, die de familie bleef maken na het vertrek vanuit Sommelsdijk naar Rotterdam in 1925. Een van de kinderen, Sam (1912), was de vader van Janny (1938) en Edith (1947). “Toen we een keer in Sommelsdijk waren en toevallig de meesterknecht van Moos de Haas ontmoetten bij de voormalige slagerij, ging algauw het verhaal dat de kleindochter van Moos de Haas op het eiland was”, vertelt Janny.

Wat er speelde

“Opa was een moderne, maatschappelijk actieve man. Hij was zijn tijd ver vooruit. Hij was voorzitter van de landelijke Bond van Vee- en Vleeschhandelaren en in een vroeg stadium via de politiek betrokken bij de uiteindelijke totstandkoming van de AOW. Hij was enorm principieel en kon niet tegen onrecht” zegt Edith de Haas. “En hij wist wat er speelde. Op 15 mei 1940, bij de intocht van de Duitse troepen, sprong hij uit het Amstelhotel in Amsterdam. Hij is met militaire eer begraven in Diemen.” Dat was het dramatische einde van een Joodse Flakkeeënaar, die zich vanuit de armoe had ontwikkeld tot de ‘juunkoning’ van het eiland, een man in bonus, die zich als een van de eersten op Goeree-Overflakkee een auto kon veroorloven, een Spijker, en in 1924 de eerste veehandelaar was die een stamboekstier, Nico XI, naar Spanje transporteerde per vliegtuig.

Het gezin waarin Janny en Edith opgroeiden, wist de Tweede Wereldoorlog te overleven door onder te duiken in de omgeving van het Brabantse Boxtel. “De kinderen apart en de ouders ook apart van elkaar” zegt Janny, de oudste van de twee zussen. Later verhuisde Sam de Haas met zijn gezin naar Amstelveen.

Van daaruit reizen Janny en Edith vrijdag naar Dirksland. Ze kijken ernaar uit om de bijeenkomst bij de Joodse begraafplaats bij te wonen en andere nabestaanden van de Joodse gemeenschap op Goeree-Overflakkee te ontmoeten. Edith beaamt dat er een zekere band met het eiland is. “Onze vader had het altijd over Flakkee. Hij zei dat hij er een fantastische jeugd had gehad.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen