'Een goede start, maar geen luilekkerland'

De termen vluchteling, asielzoeker en statushouder worden nogal eens door elkaar gebruikt. Toch zijn er duidelijke verschillen, zo valt te lezen op de website van VluchtelingenWerk Nederland. “Een vluchteling is iemand die in zijn thuisland 'gegronde vrees' heeft voor vervolging op grond van ras, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde etnische of sociale groep, en die in het eigen land geen bescherming krijgt. Deze definitie is bepaald in het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties. Een asielzoeker is iemand die een ander land om bescherming vraagt door een asielverzoek in te dienen. Het land waar asiel wordt gevraagd, gaat dan na of de asielzoeker valt onder het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties en dus bescherming nodig heeft. Dit onderzoek gebeurt in de asielprocedure. De meeste vluchtelingen in Nederland begonnen dus als asielzoekers.”

Samenwerkende partijen

Een asielzoeker wordt een statushouder of vergunninghouder als hij of zij een verblijfsvergunning krijgt. Deze wordt in beginsel voor een periode van vijf jaar verleend. Voor ons eiland geldt dat er in de eerste helft van dit jaar, tot 1 juli, 38 statushouders werden gehuisvest, laat gemeente Goeree-Overflakkee weten. Vorig jaar waren dat er over het hele jaar genomen 62. De nationaliteiten zijn divers; statushouders komen onder andere uit Syrië, Afghanistan, Irak, Iran, Libië, Somalië en Eritrea.

De huisvesting van statushouders is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente Goeree-Overflakkee en woningcorporatie Oost West Wonen, die bepaalt welke woningen beschikbaar worden gesteld. Er wordt hierbij zoveel mogelijk rekening gehouden met spreiding over heel Goeree-Overflakkee. De gemeente werkt nauw samen met verschillende partijen. “VluchtelingenWerk is verantwoordelijk voor de maatschappelijke begeleiding van de statushouders, Oost West Wonen voor het aanbieden van woningen. De samenwerking tussen de gemeente en de samenwerkingspartners is intensief en verloopt goed. De huisvesting en de begeleiding van de statushouders is een gedeelde verantwoordelijkheid. Provincie Zuid-Holland houdt toezicht op de wettelijke taak met betrekking tot het huisvesten van statushouders."

Achterstand

Net als veel andere gemeenten heeft Goeree-Overflakkee een achterstand voor wat betreft de huisvesting van statushouders “Door de woningcrisis is het vinden van een geschikte woning momenteel niet makkelijk. We krijgen elk half jaar van de Rijksoverheid een een taakstelling om statushouders te huisvesten. Voor de tweede helft van 2022 gaat dat om 39 mensen. We hebben daarnaast nog een ‘achterstand’ van 21. Dat aantal komt bovenop de taakstelling van 39 voor de tweede helft van 2022. In augustus en september zijn er weer zes huizen beschikbaar gesteld voor in totaal 21 statushouders. We weten niet hoeveel woningen er de komende maanden nog gaan komen.”

Vanuit de gemeente wordt ingezet op taal, re-integratie en begeleiding bij inburgering. "Vanaf 1 januari 2022 is de gemeente dit verplicht voor de mensen die vanaf dit jaar een verblijfsvergunning krijgen en in de gemeente komen wonen." Als de verblijfstermijn afloopt, kan een verlenging van de verblijfsvergunning bij de IND aangevraagd worden. Heeft de statushouder het inburgeringsexamen behaald, dan kan hij of zij onder voorwaarden de Nederlandse nationaliteit aanvragen door naturalisatie.

"Ze voelen zich veilig in de opvang"

Op Goeree-Overflakkee worden ook mensen opgevangen die de oorlog in Oekraïne zijn ontvlucht. Eind augustus 2022 stonden er 326 Oekraïense vluchtelingen ingeschreven bij onze gemeente. Zij verblijven bij particulieren verspreid over het eiland, maar ook in een opvang van de gemeente in Dirksland en Oude-Tonge. “Bijna de helft van de vluchtelingen is onder de 18 jaar”, laat de gemeente weten. “Er zijn veel moeders met kinderen die gevlucht zijn. Daarnaast gaat het ook om mensen boven de zestig jaar, die niet worden opgeroepen om deel te nemen aan de oorlogsvoering.”

Het aantal opgevangen Oekraïense vluchtelingen is redelijk stabiel. “Af en toe gaan er mensen voor kortere of langere tijd terug en soms gaan mensen naar andere opvangplekken, vaak omdat daar bekenden of familie zijn. Veel volwassenen werken inmiddels in de regio en zijn – zoals we dat noemen – zelfredzaam. De kinderen krijgen onderwijs (basis- en voortgezet onderwijs). Natuurlijk maken de vluchtelingen zich ook zorgen over de situatie in hun thuisland. Velen kunnen voorlopig niet terug, omdat hun huizen en infrastructuur zijn vernietigd. Het is wel mooi om te zien dat de mensen in de opvang zich veilig voelen. Het is heel fijn om te ervaren dat heel veel mensen in onze gemeente zich voor de opvang en in welke vorm dan ook inzetten.”

Op eigen benen

Stichting VluchtelingenWerk Nederland is vijftien jaar actief op Goeree-Overflakkee. “Wij maken ons sterk om de vluchteling zo goed mogelijk wegwijs te maken in Nederland en om zo goed mogelijk op eigen benen te staan”, vertelt John Geel, teamleider op Goeree-Overflakkee. De route die een vluchteling in Nederland aflegt, begint bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), waar wordt gewacht op de afhandeling van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) om een Machtiging Voorlopig Verblijf te verkrijgen. Daarna is het wachten op huisvesting. De gemeente Goeree-Overflakkee beslist aan wie een beschikbare woning wordt toegewezen. Dan komt VluchtelingenWerk in beeld om de inburgering te begeleiden. Er wordt ook geholpen bij de inrichting en aankleding van het huis. "De inrichting wordt niet geschonken, maar wordt door de gemeente gefinancierd in de vorm van een lening die op termijn weer moet worden afgelost", laat Geel weten. Vluchtelingen krijgen een maatschappelijk begeleider toegewezen, die helpt bij het aanvragen van allerlei zaken als een DigiD, energiecontract, zorgverzekering en toeslagen. “Het oerwoud aan regelgeving kan een behoorlijke uitdaging zijn. Dat geldt ook voor de inburgering, maar juist omdat de verblijfsstatus gekoppeld is aan het met succes doorlopen van alle trainingen en cursussen hebben de meeste statushouders een grote bereidwilligheid om in te burgeren. De inburgering is een verplicht traject van drie jaar, waarbij de focus vooral op de taal ligt, zegt Geel. “Daarnaast biedt VluchtelingenWerk op Goeree-Overflakkee een aanvullend traject, dat bestaat uit drie belangrijke onderdelen: het Participatieverklaringstraject, de Eurowijzer / Omgaan Met Geld en de Ouderschapsondersteuning."

Geen luilekkerland

Vluchtelingen kunnen te maken krijgen met vooroordelen. “Er wordt wellicht gedacht dat bijvoorbeeld het huis ingericht wordt op kosten van de gemeente of de staat, maar dat is dus niet waar", legt John Geel uit. "Vrijwel alles wordt verstrekt in de vorm van een financiering die later weer afgelost dient te worden. Anderzijds kan de vluchteling denken dat hij hier in een luilekkerland komt en dat alles wel geregeld wordt. Ook dat is niet waar. Hoewel Nederland de mogelijkheid biedt om een goede start te maken, moet de vluchteling uiteindelijk toch aan het werk om zijn verblijfsstatus veilig te stellen. Brengt hij de verplichte cursussen en trainingen niet tot een goed einde, dan loopt uiteindelijk zijn verblijfsstatus gevaar. Dat is uiteraard niet aan Vluchtelingenwerk maar aan de gemeente, IND en staat.”

Geel wil graag nog een oproep doen: "VluchtelingenWerk is op zoek naar vrijwilligers die graag als Maatschappelijk Begeleider aan de slag zouden willen gaan. Het is afwisselend werk, waarin uiteenlopende problemen opgelost moeten worden. Wie daar meer over wil weten, kan een reactie sturen naar middelharnis@vluchtelingenwerk.nl ter attentie van Willem Koornneef."

Kerken in actie

Ook de kerken op het eiland zijn betrokken bij de hulp aan nieuwkomers. Een bekend voorbeeld daarvan is GOchurch, een multiculturele christelijke gemeenschap op Goeree-Overflakkee, die maandelijks een laagdrempelige samenkomst in de Emmaüskerk in Middelharnis organiseert. Daarbij zijn veel vrijwilligers betrokken. Na de samenkomst wordt er met elkaar gegeten. Naast GOchurch zijn er vanuit diverse kerkelijke gemeenten vrijwilligers actief in de hulp aan vluchtelingen. De laatste tijd richten die initiatieven zich vooral op hulp aan oorlogsvluchtelingen uit Oekraïne. Aanvankelijk leek het erop dat gemeente Goeree-Overflakkee en de kerken daarin samen zouden optrekken om elkaar te versterken. Op initiatief van de burgemeester vond er begin maart een bijeenkomst voor predikanten en vertegenwoordigers van kerken plaats in het Rondeel te Middelharnis. Hierbij waren ongeveer dertig personen aanwezig. “Het doel van deze bijeenkomst was om met elkaar te verkennen welke ondersteuning kerkelijke en burgerlijke gemeente(n) konden bieden”, laat de gemeente weten. Na deze bijeenkomst nam het Interkerkelijk Samenwerkingsverband Diaconieën, op verzoek van de burgemeester, begin april het initiatief om de diaconieën van de kerken op Goeree-Overflakkee bij elkaar te roepen. Het resultaat was een samenwerking van 24 diaconieën en een gezamenlijk hulpaanbod. Een centraal mailadres werd ingesteld, zodat de hulpvragen van daaruit konden worden uitgezet onder de kerken.

Geen hulpvraag

Begin mei was er een vrijwilligersbijeenkomst in Dirksland, waarbij de burgemeester en een verantwoordelijk directeur aanwezig waren, is waardering uitgesproken voor de inzet van vrijwilligers in de opvang van Oekraïense vluchtelingen en is met elkaar verkend hoe het vrijwilligerswerk in de gemeentelijke opvang nog optimaler vorm en inhoud kan worden gegeven”, aldus gemeente Goeree-Overflakkee. Tijdens deze bijeenkomst is door het samenwerkingsverband van diaconieën meerdere keren benadrukt dat hulpvragen welkom zijn op het centrale mailadres. Het bleef echter stil. “Hoewel de vrijwilligers uit de kerken klaarstonden om te helpen, is er geen enkele hulpvraag binnengekomen op het gezamenlijke mailadres van Interkerkelijk Samenwerkingsverband Diaconieën”, aldus de voorzitter van het ISVD. “Dit betekent overigens niét dat kerken niet betrokken zijn.”

Gemeente Goeree-Overflakkee herkent dat geschetste beeld niet helemaal. “Vanaf half april tot heden zijn er vrijwilligers ingezet bij de gemeentelijke opvang in Dirksland voor allerlei activiteiten. Ook vrijwilligers uit de kerken. Andere vrijwilligers zetten zich in voor de Oekraïense vluchtelingen in de particuliere opvang, verspreid over Goeree-Overflakkee. Voor de gemeentelijke opvang is in het afgelopen half jaar verschillende keren succesvol een beroep gedaan op de gezamenlijke diaconieën van de kerken.” Hoe deze aanvragen zijn gedaan en waarom ze niet via het samenwerkingsverband zijn verlopen, wordt in de reactie van de gemeente niet vermeld.

Volgens de gemeente laat de behoefte aan diaconale ondersteuning zich moeilijk voorspellen en plannen. “De afgelopen maanden hebben ons ook geleerd dat de Oekraïense vluchtelingen zo zelfstandig mogelijk willen leven. Als we kijken naar de toekomst, is het mogelijk dat er één en ander verandert door de komst van flexwoningen voor Oekraïense vluchtelingen in Middelharnis. Mogelijk verandert er ook iets in de benodigde inzet van vrijwilligers. Ditzelfde geldt voor het interkerkelijk samenwerkingsverband van diaconieën. De gemeente Goeree-Overflakkee wil in elk geval hierbij ook de dankbaarheid uiten voor de samenwerking tussen de diaconieën, en hun inzet, om de opvang van Oekraïense vluchtelingen te ondersteunen.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen