Nog een paar jaar, dan moeten we weten hoe de kust van de toekomst eruitziet

Eerder heeft deze krant al geschreven over het plan Delta21. Ook daarover zijn inmiddels nieuwe ontwikkelingen te melden. Delta21 is een behoorlijk ambitieus plan. Het is ontstaan in 2016 en kent drie doelen: waterveiligheid, duurzame energie en natuurherstel. Het uitgangspunt bij Delta21 is dat een verbetering van de waterveiligheid in het Zuid-Hollandse deltagebied absoluut noodzakelijk is, zeker gelet op de te verwachten zeespiegelstijging ten gevolge van de verschillende recente IPCC klimaat scenario's.

Grootste onderdeel van het plan is de aanleg van een energieopslagmeer in de Noordzee, tussen de kust van Goeree-Overflakkee en de Tweede Maasvlakte. Dat meer moet op twee kilometer van het strand van Ouddorp komen. Het meer kan op elk moment met overtollige wind- en zonne-energie worden leeggepompt bij een vraag naar elektrische stroom; als een soort energiecentrale. Bij dat pompen gaat energie verloren, maar die energie is nu al ‘over’; het meer is een buffer die pieken in de productie van wind- en zonen-energie kan opvangen. "Je moet het niet zien als energiefabriek, maar als oplaadbare batterij", stellen de initiatiefnemers.

Ingekorte kustlijn

"Bovendien kan het meer bij een zware storm dienen als afvoer", stelde men al eerder in deze krant. "Het rivierwater wordt via een overlaat door het Haringvliet naar het Energieopslagmeer toegelaten en dan uitgepompt. Met het meer komt er een bergingsvolume van een half miljard kuub bij. Je kunt zo de waterstand in het achterliggende gebied laag houden, zodat de buitendijkse gebieden van Dordrecht en omstreken droog blijven. Ook hoeven de dijken daar niet verhoogd te worden. Bovendien komt er een extra duinenrij, van ongeveer drie meter hoog, die het meer omsluit. Op die manier wordt de kustlijn 'ingekort', en bouw je een dubbele bescherming in."

Ten derde wordt ook ingezet op natuurherstel, met het herstel van vismigratie in het Haringvliet. Een verschil met het plan voor herstel van De Banjaard, is dat dit plan juist uitgaat van het open blijven van de vaargeul aan de zeekant. Maar ogenschijnlijk lijken beide plannen goed met elkaar te integreren.

Keuzes niet voor 2026 gemaakt

Het klinkt wellicht als een doordacht plan, maar tot nu toe is het ook niet meer dan dat. Waar te beginnen met het uitvoeren ervan? "Op het gebied van energievoorziening is 2030 bestuurlijk bekeken een belangrijk jaar. Dan moet duidelijk zijn hoe Nederland in 2050 energie CO2-neutraal op wil wekken", liet Delta21 afgelopen week weten. "Op het gebied van waterveiligheid stelt de Deltacommissaris dat het tijdstip van de keuze voor de wijze waarop de waterveiligheid in de toekomst geborgd moet worden, een keuze is die niet voor het jaar 2026 genomen zal worden."

"Mede na overleg met de staf van de Deltacommissaris, is besloten het plan gefaseerd uit te voeren", stellen ze verder. "Die fasering houdt in dat begonnen wordt met de realisatie van het energieopslagmeer, maar wel zodanig dat, mocht daartoe worden besloten, de voorzieningen van de waterveilgheid steeds kunnen worden opgenomen in de realisatie."

Wat te doen op lange termijn

Maar stel dat het tegenzit met die zeespiegelstijging en deze harder gaat of op lange termijn veel hoger zal uitpakken dan de gunstige scenario’s?

"Leg vijfentwintig kilometer voor de kust een enorme nieuwe dijk aan om de kust te beschermen tegen de zeespiegelstijging." Dat is het antwoord van ingenieur Dick Butijn, lid van de commissie Zeespiegelstijging van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Zijn plan, De Haakse Zeedijk, houdt een robuuste en met zand opgespoten dijk in, aan weerszijden voorzien van kilometers breed duingebied en maximaal 25 kilometer uit de kust van Den Helder tot Walcheren: een zogeheten Tweede Kustlijn. "De dijk wordt doorsneden met twee doorvaarten vanaf zee: naar Rotterdam en naar IJmuiden. Tussen de huidige kust en de nieuwe dijk zijn drie bekkens voorzien met, onafhankelijk van de zeespiegelstijging, een blijvend gemiddeld peil van 0 m NAP. De grote rivieren stromen vrij uit in de bekkens. De bekkens spuien door middel van spuisluizen het rivierwater in zee. De eerste decennia zal dat bij eb kunnen plaatsvinden, later zal bij doorgaande zeespiegelstijging steeds vaker gepompt moeten worden."

Butijn stelt dat uitdagingen op het gebied van waterveiligheid, zoetwaterproblemen en verzilting met dit plan opgelost kunnen worden. Boeren zijn volgens hem al geïnteresseerd in het plan, vanwege de kansen die het enorme duingebied in het plan voor de zoetwatervoorziening brengt.

Kanttekeningen

In de media lieten vakgenoten van Butijn voornamelijk weten dat ze De Haakse Zeedijk een realistisch idee achten, waarbij ze vooral de combinatie van functies waarderen. Hun kanttekeningen betreffen met name de verwachte kosten, de extreme zeespiegelstijging waar het plan van uitgaat en het gebrek aan alternatieve opties van de opstellers van het plan. Tegelijkertijd zijn dat geen doorslaggevende bezwaren: als er ooit sprake zou zijn van meters zeespiegelstijging, zullen de kosten hoe dan ook draconisch zijn.

Ten slotte heeft deze artikelenserie daarnaast laten zien dat er vanuit meerdere kanten genoeg alternatieve scenario’s klaarliggen, die heel serieus zijn. Mochten die niet afdoende blijken omdat de zeespiegelstijging hoger uitpakt, dan kan er voor alle eilanden, duinen, zandbanken, lagunes, meren en energiecentrales nog altijd een Haakse Zeedijk worden aangelegd. Wat in ieder geval als een NAP-paal boven water staat: het is zaak dat plannen om Nederland (en Goeree-Overflakkee) niet onder te laten lopen op niet te lange termijn invulling gaan krijgen. Voor 2026 zal dat waarschijnlijk niet gebeuren, maar niet te lang daarna kan het zomaar te laat zijn.

Bestaat Goeree-Overflakkee in de toekomst nog wel? Als het aan sommige ingenieurs en plannenmakers ligt niet. Verschillende mensen uit de regio maken zich zorgen; wat te doen als de zeespiegel daadwerkelijk meters zou gaan stijgen en de plannen om zuidwest-Nederland maar op te geven werkelijkheid worden? Op tekentafels liggen al grimmige scenario’s voor de lange termijn klaar. Intussen worden er ook ideeën bedacht hoe het wel zou kunnen. In de serie Kust van de Toekomst gaat Eilanden-Nieuws in gesprek met mensen die ideeën bedenken over hoe onze kust in de toekomst behouden kan blijven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen