Schurveling gereconstrueerd op natuurgebied de Kleistee

“Vroeger was hier het voetbalveld van Ouddorp”, zegt Krijn Tanis, terwijl de reconstructie aan de gang is. “Destijds is daarom een groot deel van de schurveling opzij geschoven en glad gemaakt.”

Tanis kent de Kleistee goed. Het gebied rond een afgebroken boerderij is een natuurgebied in beheer van het Zuid-Hollands Landschap. De zogenoemde Vliegende Brigade, een groep vrijwilligers, is er regelmatig te vinden om onderhoudswerkzaamheden uit te voeren. Tanis behoort ook tot die groep. Al werkend kwam hij op het idee om de schurveling bij het allang verdwenen voetbalveld in ere te herstellen. Dit om nog beter te laten zien hoe het cultuurlandschap er vroeger uitzag.

Afrastering

Schurvelingen zijn grondwallen van één tot anderhalve meter hoog. Boeren maakten die vanaf 1200 tot ongeveer 1850 rond hun akkers, hier hameeten genoemd. Met aan weerszijden een greppel met elzen en op de kruin van de schurveling doornige struiken. Zo had je een goede afrastering voor het vee in een tijd dat er nog geen prikkeldraad was.

De grond was arm en bracht weinig op. Daarom gingen de boeren de hameeten vanaf ongeveer 1850 uitmijnen: zandgrond afgraven om dichter bij het grondwater te komen. Het zand kwam op de schurvelingen en zo ontstonden de zandwallen, in Ouddorp haogtes genoemd. Die zijn een stuk hoger dan de schurvelingen. “Als je interesse hebt voor het landschap, kun je het verschil tussen haogtes en schurvelingen goed zien”, zegt Krijn Tanis.

Alle elementen

De Kleistee is een bijzonder gebied, omdat alle elementen van het zandwallenlandschap daar dicht bij elkaar te zien zijn: schurvelingen, greppels, hameeten, haogtes en uitgemijnde stukken land, de zogenoemde mieniges.

De gereconstrueerde schurveling maakt het unieke geheel nog completer. Voor de verhoging is zand uit de ondergrond gebruikt: voedselarm duinzand, waarop later authentieke planten gaan groeien als reukgras, witbol, schapenzuring en wellicht ook het vrij zeldzame tandjesgras.

Volgens Krijn Tanis is het cultuurlandschap rond Ouddorp zo uniek, dat al het mogelijke gedaan moet worden om het te behouden, ook door het bevorderen van de kennis. Met het oog daarop is recent het Kenniscentrum Zandwallen in het leven geroepen. Dit kenniscentrum is een onderdeel van de vereniging Natuuren Landschapsbescherming Goeree-Overflakkee (NLGO).

Grote waarde

“Het zandwallengebied is van zeer grote cultuurhistorische waarde”, aldus Tanis. “Het loopt van de Westduinweg tot het einde van de Oostdijk, maar verder vind je het nergens in Nederland.” Op Texel en Schouwen zijn overeenkomstige vormen te vinden, maar de verschillen met de Kop van Goeree zijn groot. In het buitenland komen zandwallen voor in Frankrijk (Normandië) en Portugal.

De reconstructie op de Kleistee is betaald door het Zuid-Hollands Landschap, de beheerder van dit natuurgebied. Het is in feite een indirecte betaling voor de inzet van de Vliegende Brigade, die na een ingrijpende onderhoudsbeurt minder uren nodig heeft om de Kleistee bij te houden. Tanis: “Ik hoop dat er op meer plekken reconstructie van schurvelingen mogelijk is.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen