Op de boerderij gebeurt niks, maar tegelijkertijd gebeurt er van alles

Astrid (38) woont in een vrachtwagen die ze zelf heeft omgebouwd tot woonhuis. Met zo’n woning ben je altijd mobiel, maar de praktijk leert dat je je tiny home avant la lettre best voor langere tijd op één plek kunt parkeren. Nu is die plek het Flakkeese platteland, het land waar ze zo van houdt.

Het boerenleven

“Ik ben geboren in Sommelsdijk. Mijn opa was directeur van de J.C. van Gentschool.

Mijn vader zat ook in het onderwijs en mijn moeder werkte op Hernesseroord. Ik ben opgegroeid in het dorp en in de winter gingen we altijd naar het platteland van Portugal. Zo heb ik wel affiniteit met het boerenleven gekregen”, vertelt Astrid. “We hadden altijd natuur en dieren om ons heen.”

Thuis was er een zekere artistieke voedingsbodem. Haar moeder maakte zelf kleding en haar vader fotografeerde, tekende en schilderde. “In zijn atelier rook het magisch. Hij had veel kunstboeken en koffers vol platen. Van een paar stenen en schelpen bouwde je bij wijze van spreken een huis… Toen ik een jaar of zeven, acht was begon ik al met fotograferen. Met zo’n dubbeloogcamera.”

Cyclus van het leven

Na de J.C. van Gentschool en de RGO ging ze eerst naar het Grafisch Lyceum in Rotterdam en vervolgens naar St. Joost, de kunstacademie in Breda. Ze volgde ook nog een tijdje lessen aan de academie in Gent, voordat ze in 2009 afstudeerde aan St. Joost. “Ik begon met tekenen en schilderen. Veel grafiek en ik had ook wel absurde ideeën, zoals vleugels aan een auto bouwen. Door een vriendin, die de audiovisuele richting volgde, ging ik me meer met fotografie en filmen bezighouden. Performance-achtige dingen, dat was het begin. Mijn eerste video ging over mijn opa, die in Nederlands-Indië had gezeten. In de video hoor je het verhaal van de man die hij was. De cyclus van het leven, wat er gebeurt, wat er ontstaat in tijd en ruimte, daar gaat mijn werk over.”

Ze ging een master ‘media design’ volgen bij het Piet Zwart Institute in Rotterdam. Haar installaties van garagedeuren en vogelhutten werd opgepikt door een distributiekantoor in Amsterdam.

Verstillende spanning

In 2017 maakte Astrid de 23 minuten durende film ‘Akkerland’, na een crowdfunding-actie die ruim anderhalf keer het streefbedrag van 4500 euro in het laatje bracht. Astrid schreef een autobiografisch scenario en castte vrijwilligers voor de rollen. In langgerekte shots bouwt ze een verstillende spanning op: een vader wordt gek, hoe gaat zijn dochter daarmee om… De film, een experiment, was te zien in het Diekhuus – een privévoorstelling voor donateurs – en ging in première op een filmfestival in Amsterdam. “Maar zonder producent en een distributeur was het lastig om verder te komen. Ik doe alles in m’n eentje…”

Ook omdat in Amsterdam ‘alles’ gebeurt, wilde Astrid nog een master volgen, aan de Nederlandse Filmacademie: ‘artistic research in and through cinema’. Om toelating te krijgen, zocht ze artistieke inspiratie in Tsjechië. “Ik wilde iets fris. Bij toeval kwam ik op een boerderij: de goedkoopste Airbnb die ik kon vinden.”

Intuïtief gefilmd

“Het klikte gelijk met de boerin, Jana Benešová. Ik hielp haar een beetje met bieten hakken. Daar stond ik dan te hakken, tussen de houten kisten in een mistig landschap. Ik dacht: ik ga de camera halen, dit kan ik gebruiken voor de toelating. Ik begon met filmen en ik ben niet meer gestopt. Toen ik aan de gang ging met de film, kwam ik tot nieuwe inzichten. Ik wilde geen documentaire maken over de boerin, nee, het moest een film worden over de dieren, die ik intuïtief had gefilmd. De geiten, de kippen en de schapen, de hond. De dagelijkse routine. Er gebeurt niks, maar tegelijkertijd gebeurt er van alles… Ik geef aandacht aan alles waar je aan voorbij gaat. Als je goed kijkt is een groep kippen niet zomaar een groep kippen, maar hebben ze allemaal hun eigen karakter. Je kunt er lang naar kijken, zonder dat het verveelt. Slow cinema met een verhaal.”

Lange, trage shots

Het resultaat is ‘a Few Mornings, an Evening’. De eerste ruwe versie na het monteren, duurde drieënhalf uur. Stukje bij beetje kwam Astrid verder. Uiteindelijk ontstond de film, die 71 minuten duurt en spanning krijgt in slechts vijfenvijftig lange, trage shots. Er kwam een editor aan te pas, Albert Elings, een sounddesigner, Michael Bucuzzo, en een coach, Eugenie Jansen, terwijl Barend Onneweer de kleurcorrectie voor zijn rekening nam.

“Je onderschat wat je hebt neergezet”, luidde een van de reacties op de eerste lange film die Astrid maakte. Belangrijker nog was de reactie van het IFFR, het gerenommeerde filmfestival in Rotterdam: we hebben ‘a Few Mornings, an Evening’ gezien en willen deze graag selecteren om te vertonen. “Er was vaker werk van me te zien op het IFFR, maar toen ging het om twee minuten, in een serie met werk van anderen, maar nu ben ik er met een lange documentaire. Ja, dat was een droom.”

Dieren in de hoofdrol

Ook mooi: Jana Benešová komt voor de première in Rotterdam naar Nederland. Op een klein scherm heeft ze de film al gezien. “Ze zegt dat ze door de beelden de waarde ziet van wat ze doet.” Hoewel de hoofdrollen zijn weggelegd voor de gedomesticeerde dieren op haar boerderij: de geiten, schapen, kippen en de hond, stuk voor stuk met hun eigen identiteit. Dat komt ook duidelijk naar voren in de aftiteling.

Astrid hoopt dat de gerealiseerde droom – vertoning op het prestigieuze IFFR – leidt tot meer, zoals het gemakkelijker kunnen financieren van volgende projecten. In ieder geval is ze alweer druk bezig met haar volgende film: een documentaire over koeien. Ze filmt op Flakkee.

Basic en rauw

“Koeien zijn onze buren, we delen het landschap met ze, zonder dat we weten hoe hun leven achter de staldeuren eruitziet. Ik breng de cyclus in beeld, het spanningsveld van leven en dood. Basic en rauw, zoals ook Flakkee is, zeker in de winter, als het land bestaat uit kleiakkers. Schoon en magisch.” Ook haar volgende documentaire zal geen activistische film worden: “De kijker moet zelf bedenken wat hij of zij ervan vindt.”

Voorstellingen

Het International Film Festival Rotterdam 2024 duurt van 25 januari tot en met 4 februari.

De kaartverkoop is op vrijdag 12 januari van start gegaan. ‘a Few Mornings, an Evening’ is op drie dagen te zien: 26 januari in KINO (17.30 uur), 28 januari in Lantaren/ Venster (11.45 uur) en 30 januari in Cinerama (11.45 uur).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen