Zelfgekozen dood

Het uitvoerige artikel gaat in op boeken van een Amerikaanse professor en onderzoeker die veel over deze zaken heeft geschreven. Het is Richard Weikart, emeritus hoogleraar geschiedenis van de California State University. Zijn boeken geven ons een treffend inzicht in hedendaagse trends rond sterven en levenseinde. Hoe komt het dat abortus, zelfdoding en euthanasie steeds meer voorkomen? Hoe kan het toch dat 80 jaar na de ineenstorting van het derde rijk we weer stemmen horen die daaraan doen denken als het gaat over mensen met een beperking, handicap? Weikart wijst op drie zaken die de moeite van het overwegen waard zijn.

In de eerste plaats komt deze ontwikkeling doordat de gelijkheid van alle mensen steeds meer onder druk komt te staan. Het is meer en meer de gewoonte geworden om over kwaliteit van leven na te denken. Het leven van een ouder iemand of van iemand met een ernstige beperking wordt van minder waarde geacht dan gezonde mensen die nog veel kunnen. Dat het menselijke leven intrinsiek waarde heeft komt meer en meer op de achtergrond. ‘Zodra mensen de het idee van de menselijke gelijkheid overboord gooien, raken we op een hellend vlak.’ Het kan dan zomaar zijn dat bijvoorbeeld artsen gaan beslissen over het leven van mensen die ze behandelen.

In de tweede plaats is er in onze samenleving een toenemende individualisering gaande. De menselijke autonomie is belangrijker dan bijvoorbeeld de gemeenschap. De individuele mens met zijn verlangens, ervaringen en behoeften komt op de voorgrond te staan. De gemeenschap wordt ondergeschikt aan het individu. Ook staan de verschillende vormen waarin de gemeenschap gestalte krijgt in diskrediet. We kunnen dan denken aan gezin, familie, kerk, vereniging en tal van andere belangrijke zaken waarin we samenleven. Als deze ordeningen meer en meer uit het gezichtsveld verdwijnen, dan heeft dat gevolgen voor ons denken over het leven. De spreuk is bekend dat een moeder eenvoudiger zeven kinderen kan opvoeden dan zeven kinderen die voor een zieke moeder kunnen zorgen. ‘Het kan ook zijn dat familieleden azen op een erfenis of het geregelde bezoek aan een demente moeder maar zwaar vinden.’ Nog treffender werd dit geluid vertolkt onlangs in een krant door enkele vrouwen die geen kinderen willen in verband met de last van de opvoeding. Soms vraag je je af hoe zulke mensen denken over de slotfase van hun aardse leven.

In de derde plaats wijst professor Weikart op de veranderende rol van de artsen in de westerse wereld. Vanuit het christelijke denken waren artsen in het verleden en gelukkig ook vandaag nog uit op genezing en herstel van zieke mensen. Ze zijn er niet om de dood te verhaasten. Dit begint echter anders te worden. Artsen moeten meehelpen met euthanasieverzoeken. ‘Met de teloorgang van het christendom vallen die barrières en doet een doodscultuur zijn intrede in de gezondheidszorg.’ Artsen worden dus ook begeleiders naar het levenseinde. Het is meer en meer gewoonte geworden om de dood als een soort sluitstuk van het leven te zien. Je merkt dat trouwens ook op begrafenissen. Er zijn familieleden die een oudere toch wel een mooie leeftijd toedichten als hij of zij gestorven is. Zelf vind ik dat lastige woorden. De dood is een vijand van het leven. De dood is een direct gevolg van de zonde. Laten we daar toch nooit welwillend over spreken.

Ten slotte nog een praktische opmerking. Soms merk ik dat gemeenteleden denken dat in ziekenhuizen artsen uit zijn op hun sterven. Dat is echter beslist onjuist. Wel moeten we heel duidelijk maken als mens en als familie hoe we precies over dood en leven denken. En dan wordt er met een heldere overtuiging wel rekening gehouden, is mijn ervaring.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen