Het geslacht Gravemeyer

Hij werd 17 augustus 1847 te Onstwedde geboren. 13 Oktober 1868 laat hij zich aan de hogeschool te Groningen inschrijven. Daar promoveert hij 10 december 1874 tot doctor in de Godgeleerdheid op een proefschrift De Paulinische leer van de verzoening. Hij draagt het uit dankbare liefde op aan zijn vader, aan wie hij, zoals hij in zijn voorrede schrijft, voor zijn wetenschappelijke vorming zoveel verplicht is: „Altijd en in alles waart Gij met zelfverloochening mij ter hulp gereed, en ook nu wederom bij de bewerking van dit proefschrift". Hij gedenkt met weemoed zijn „onvergetelijke leermeester D. Chantepie de la Saussaye, ... zo minzaam, zo ijverig om ons te leren, zo ernstig, waar het de zaak des Heren gold!" En dan niet te vergeten zijn promotor F. W. B. van Bell: „Gij gaaft mij een leerzaam voorbeeld van ware vrijzinnigheid, ook door uw onpartijdige waardering en aanmoediging van ernstig streven naar grondige wetenschap, welk ook het standpunt zij van waar dat streven uitgaat" ^*). De promovendus acht tenslotte een veelzijdige en grondige beoefening der theologie onmisbaar voor „een wetenschappelijke verklaring van de zegeningen, die wij in ons christelijk geloof bezitten". 30 Augustus 1876 trouwt Eskelhoff met Titia Groen, geboren 30 september 1851. Twee van hun zoons, Henricus Eskelhoff en Koeno Henricus Eskelhoff, zullen later in het spoor van hun vader en grootvader zich met de inzet van hun gehele persoon wijden aan de zaak van de Nederlandse Hervormde Kerk. Daarnaast zullen zij ook aan politiek doen — een nieuw element in de familietraditie! — en dat, wars van alle opportunisme, rechtstreeks vanuit hun christelij k-historische visie op de verhouding tussen staat en kerk.

Ds. H. E. Gravemeijer bevestigt zijn zoon op 10 september 1876 ais predikant te IJsselmuiden. Deze verbindt zich daarna aan de gemeenten te Oosthem 1878, Oldeboorn 1887, Gorinchem 1891 en Utrecht 1895. Er valt over zijn leven verder niet zóveel te vertellen. Hij sterft betrekkelijk jong, op zijn 52ste jaar.

Met dr. Wagenaar te Heeg nodigt hij voor 14 april 1885 enige predikanten uit voor een bijeenkomst te Sneek. Dit resulteert in de oprichting van de Friese Gereformeerde Predikantenvereniging. In het laatste jaar van zijn leven is hij lid van het hoofdbestuur van de op 12 oktober 1864 te Utrecht opgerichte Confessionele Vereniging, welke zich uitspreekt voor „een onbekrompen en ondubbelzinnige instemming met de grondslag der kerk, in haar belijdenisgeschriften neergelegd" -'s). Naast zijn proefschrift heeft hij weinig van zichzelf gepubliceerd. Hij verzorgde vooral nieuwe uitgaven van sommige werken van zijn vader.

Dr. Gravemeijer overlijdt na een ziekte van tien dagen, door een hevige longontsteking aangetast, eerste Paasdag 15 april 1900. We lezen over hem in een „In Memoriam" van zijn utrechtse koUega dr. B. van Meer in de Gereformeerde Kerk van 19 april 1900: „In br. Gravemeijer verliezen wij wederom een man -">), die onze (Confessionele) Vereniging, die onze Kerk liefhad; die het liefst in eenvoudigheid zijn weg ging; wiens woord meermalen getuigenis gaf van de smart, die hij gevoelde over de breuke, die Sion geslagen is *''), en over de verdeeldheid van hen, die één moesten zijn ...". We besluiten met een citaat uit Gravemeijers nog altijd lezenswaardige en ook goed leesbare dissertatie. Hij betoogt dat voor Paulus de verzoening in eigenlijke zin niet bestaat in het afleggen van de vijandschap aan 's mensen zijde, hoezeer ook dit Gods werk is en God het ons in het hart geeft om Hem te zoeken en lief te hebben, maar zij is geheel en al het werk van God. God Zelf herstelt zondaren in Zijn verloren en verbeurde gunst. „Immers de Apostel zegt duidelijk, hoe hij de verzoening verstond: God heeft ons hierdoor met Zichzelve verzoend, dat Hij onze zonden ons niet toerekende, maar ze Christus toerekende, de straf onzer zonden op Christus legde. God heeft ons Zijn genadig aanschijn toegekeerd. In plaats dat Zijn toorn ons verpletteren zou, heeft Hij met de armen Zijner liefde ons omvangen, heeft de hoogste liefde geopenbaard, heeft al de last op Zijn eigen lieve Zoon gelegd, die dat evenzeer als de Vader wilde, opdat wij door het geloof in Hem gerechtvaardigd zouden worden. Dat is liefde. De beledigde maakt vrede. Hij doet dat langs een weg en op een wijze, waarbij tegelijk de luisterrijkste betoning van Zijn rechtvaardigheid plaats heeft. Dus is God niet door Christus' lijden en sterven tot liefde bewogen. Neen, liefde, vrije, gadeloze liefde was de bewegende oorzaak, waarom Hij Zelf Zijn Zoon zond en overgaf. In deze zin zeide Jezus Zelf tot Nicodemus, Joh. 3 : 16: Alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een iegelijk die in Hem gelooft niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe" ^^). Dr. Gravemeijer legt de volle nadruk op het plaatsbekledend lijden en sterven van Jezus Christus. Bewogen om ons lot gaf God Zijn Zoon.

44) Aan Biogr. Woordenboek Prot. Godgel., I, Utrecht 1907, ontlenen we over prof. Van Bell het volgende. Hij behoorde tot de meest geliefde leerlingen van de Leidse hoogleraar J. H. Scholten en was van de moderne richting een ,.voorstander uit besliste, onwrikbare overtuiging. Onmiskenbaar was die de vrucht van zijn ernstig, onafhankelijk onderzoek, van diepzinnig nadenken, ... de vrucht niet minder van de vrije, echt religieuze zin, die hem bezielde . . .".

45) Dr. W. J. de Wilde, Geschiedenis van Afscheiding en Doleantie van Hervormd standpunt bezien, Wageningen z. j., 2de druk, blz. 125.

46) Dr. Giavemeijer was in het hoofdbestuur de opvolger Vc.n ds. Malconiesius.

47) Hierbij valt in het bijzonder te denken aan de doleantie van 1886.

48) Dr. E. C. Gravemeijer, De Paulinische leer van de verzoening, Groningen 1874, blz. 125v.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen