Dienen, leiden, samenbinden

Ongetwijfeld speelden zowel het vele werk waarbij hij was betrokken als de ontwikkelingen in eigen kring die hem verdrietig maakten, een rol bij het aannemen van dit beroep. Hij hoopte in Amerika meer rust te vinden, al had hij ook nog vele plannen. Zo wilde hij een dissertatie schrijven over Udemans, de vertegenwoordiger van de Nadere Reformatie, over wie hij een doctoraalscriptie schreef in het kader van zijn studie theologie aan de Universiteit van Utrecht. Nog een veel grotere schok was het toen hij nog hetzelfde jaar, waarin hij aan de gemeente Kalamazoo was verbonden, overleed aan de gevolgen van een operatie aan zijn halsslagaders.

W.B. Kranendonk, oud-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad en nu verbonden aan uitgeverij De Banier, schreef over ds. Vergunst een zeer lezenswaardige biografie. Kranendonk schrijft met waardering en verbondenheid, maar zijn biografie is geen hagiografie. Juist daarom is het de moeite waard er kennis van te nemen. We krijgen een portret van Vergunst als mens en christen. Een man die door Gods genade al op jonge leeftijd Christus als zijn Zaligmaker leerde omhelzen. Een man vol humor, maar ook een man die door zijn onstuimige karakter meer dan eens naar anderen toe onbillijk kon zijn. Mooi is het dan weer om te lezen dat hij dat weer goed kon maken door de betroffene niet alleen om vergeving te vragen maar dan ook een bos bloemen of een ander geschenk mee te brengen. Van zijn humor geef ik ook een voorbeeld. Als docent noemde hij eens een van zijn studenten een gemeente die deze in de toekomst goed kon dienen. De student had als bezwaar dat daar een ouderling was die een halve dominee was. Daarop antwoordde Vergunst snedig: ‘Dan kan jij de andere halve zijn’.

In de biografie die Kranendonk over Vergunst schreef, komt deze predikant over als een veelzijdig man met een grote werkkracht. Van 1968 tot 1980 was hij docent aan de Theologische School in Rotterdam. Meer dan dertig predikanten van de Gereformeerde Gemeenten werden door hem geschoold en gevormd. Hij maakte deel uit van het hoofdbestuur van de SGP en van het bestuur van de VGS. Vijfmaal was hij preses van de synode van zijn kerkverband. Het werk van de zending had zijn warme belangstelling. Dat verklaart het vele werk dat hij stak in zijn taak als zendingsdeputaat.

Kranendonk laat duidelijk uitkomen dat Vergunst zich allereerst en allermeest dienaar van het Woord wist. Bediening van het Woord was voor hem bediening van de verzoening. Zijn diepe wens was om zijn hoorders te bewegen tot het geloof in de Heere Jezus Christus. Zijn prediking kan als ernstig, gunnend, indringend en onderscheidenlijk worden getypeerd. Het aanbod van genade tot alle hoorders had een duidelijke plaats in zijn prediking. Vergunst betreurde de breuk die in 1953 in de Gereformeerde Gemeenten ontstond omdat de synode dr. C. Steenblok zijn docentschap ontnam. Hij had deze breuk niet verwacht en heeft er zijn leven lang onder geleden. Kranendonk laat zien dat Vergunst inhoudelijk veel dichter bij ds. R. Kok dan bij dr. C. Steenblok stond. Niet alleen in de kring van de Gereformeerde Gemeenten maar ook daarbuiten wordt meer dan eens het omhelzen van Christus pas als de eerste stap in het delen in de zaligheid gezien. Om tot volle vastheid te komen zou daarnaast een zogenaamde vierschaarbeleving nodig zijn en voor het volle zicht op Gods vaderschap nog weer een afzonderlijke weldaad. Kranendonk brengt naar voren dat we dit bij Vergunst zo niet tegenkomen. Terecht voelde hij aan dat hiervoor Schriftuurlijke gronden ontbreken.

Wellicht verklaart dit ook dat sommigen in eigen kring vonden dat hij te weinig leiding gaf in het geestelijk leven. Kranendonk legt tussen die twee zaken overigens geen verband. Feit blijft dat hoe dan ook de ene predikant dat meer kan dan de andere. Als ik lees welke accenten Vergunst in zijn preken legde, dan meen ik dat de Gereformeerde Gemeenten er wel bij zouden varen als die ook nu over de gehele breedte worden gelegd. Zijn prediking was een prediking waarin de persoon en het werk van Christus op bevindelijke wijze werden getekend en uitgestald. Vergunst kon dat als het eigene van de Gereformeerde Gemeenten typeren. Daarin zou ik hem dan geen gelijk willen geven. Dat Christus op een bevindelijke wijze wordt gekend, is het eigene, zo zou ik willen zeggen, van elke echt gereformeerde christen.

Dat laatste besefte Vergunst overigens ook. Over kerkmuren heen wist hij zich verbonden met het geheel van de gereformeerde gezindte. Hartelijke contacten had hij met meerdere predikanten uit de Christelijke Gereformeerde Kerken. Zijn sympathie voor de hervormd-gereformeerde richting was groter dan die voor de Christelijke Gereformeerde Kerken als geheel. Dat had niet alleen te maken met het feit dat zijn broer Floor overging naar de Hervormde Kerk en daar predikant werd, maar hij had ook een ledeboeriaans heimwee naar het herstel van de Hervormde Kerk van Nederland. Tegelijkertijd kon Vergunst kritisch zijn over overgangen van de Gereformeerde Gemeenten naar de Hervormde Kerk. Nu is het een niet in tegenspraak met het ander.

Feit is dat lang niet allen die vanuit de Gereformeerde Gemeenten naar de Hervormde Kerk overgingen daar het ge-reformeerde geluid hebben versterkt. Meerdere hervormde gemeenten met een gereformeerde prediking zijn naar links verschoven door massale overgangen uit de Gereformeerde Gemeenten. Kennelijk was er meer aan de hand dan dat men moeite had met uitwassen of eenzijdigheden in eigen kring. Ik val Vergunst ook helemaal in zijn kritiek bij op de toenemende acceptatie van het gedachtengoed van dr. J.G. Woelderink. Woelderink vroeg terecht aandacht voor de betrouwbaarheid van Gods beloften, maar schoot ernstig tekort in de verwoording van het toepassend werk van Gods Geest. Geen mens heeft vanuit zichzelf de macht en de lust Gods beloften te omhelzen. De notie van tweeërlei kinderen van het verbond had bij Woelderink geen echte plaats. Het is niet toevallig dat hij tenslotte de Dordtse Leerregels niet voor zijn rekening wilde nemen.

Als docent benadrukte Vergunst naar zijn studenten het grote belang van een goede voorbereiding op de prediking en een grondige exegese. Kranendonk laat zien dat Vergunst gezien zijn vele werkzaamheden zelf niet altijd aan die eis kon voldoen. Hij moest dan drijven op zijn grote parate kennis en fotografische geheugen. Vergunst wenste samen te binden. Het gevaar is dan altijd dat je te veel een diplomaat wordt. Aan dat gevaar is, dunkt mij, Vergunst niet altijd ontkomen. Ik denk aan het feit dat hij zich terugtrok uit de commissie die onder leiding van ds. Tukker de Statenvertaling herzag. Ik noem ook dat hij zich op de synode niet mengde in de bespreking toen ds. Kok mede op zijn voorstel een verzoek tot herziening van het schorsingsbesluit had ingediend. Daartegenover staan meerdere voorbeelden dat hij op integere wijze tegen blokvorming waarschuwde en zijn best deed accentverschillen te overbruggen. Ook daarin kan hij nu nog binnen en buiten eigen kring tot een voorbeeld worden gesteld.

Wie weet dat zelfs de allerheiligsten maar een klein beginsel hebben van de nieuwe gehoorzaamheid, verwacht niet dat een biografie geen vlekken of rimpels in het optreden van de beschreven persoon vermeldt. Worden die nergens genoemd, dan kan de vraag worden gesteld hoe betrouwbaar het portret is. Groot is het als de rode draad van een biografie van een predikant is dat de liefde van Christus hem drong. Die draad loopt door de biografie van ds. Arie Vergunst.

Nunspeet, ds. P. de Vries

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen