De actualiteit van de Dordtse Leerregels in zowel prediking als pastoraat (slot)

God neemt genadig aan die Hém verwerpen

Vaak wordt gepreekt dat God verwerpt die Hem verwerpen. Als Hij dat zou doen, zou Hij iedereen moeten verwerpen, want er is geen mens die God niet [!] verwerpt… Het is echter Gods wondere vrijmacht, waardoor Hij genadig aanneemt die Hem verwerpen. Hieraan stoot ieder mens zich, de moderne mens niet méér dan de gereformeerde kerkmens. God verkiest en Hij verwerpt, Hij laat mensen in hun eigen verderf. Overigens is van pastoraal belang te benadrukken dat niemand van tevoren kan weten een verworpene te zijn. Dat zegt Wilhelmus à Brakel. Geen mens kan dus zeggen dat ik tekort doe aan de verantwoordelijkheid van de mens. God meent het ernstig, als Hij met Zijn aanbod van genade tot de mens komt, al is en blijft het waar dat die mens volkomen dood is in zijn misdaden en zonden. Gods verkiezende genade en Gods rechtvaardige verwerping zijn onderwerpen die wij rekenen tot de geloofsleer. Wij hebben geen begripsleer, maar een geloofsleer. Dat houdt in dat het ons niet mag gaan om de vraag of wij op een bevredigende manier voor ons verstand deze leerstukken kunnen accepteren. Het gaat erom dat wij eerbiedig en ootmoedig zullen buigen onder hetgeen de Heere Zelf ons zegt in Zijn getuigenis aangaande deze zaken. Wij hebben onder God te bukken, al zouden wij met onze rede helemaal niets kunnen vatten van al deze dingen. Dan nog hebben wij God Gód te laten! Laat ons dat nooit ofte nimmer vergeten.

Het tweede hoofdstuk

In hun tweede stelling beweerden de remonstranten: II. Dat desen volgende Jesus Christus de Salichmaker des werelts voor alle ende yeder mensche gestorven is [!], alsoe dat hyse alle door den doot des cruyces de versoeninge en[de] vergevinghe van sonden verworven heeft, al-soe nochtans dat niemant deselve vergevinge der sonden datelyck geniet dan de geloovige: mede naer twoort des Evangelii by Johannem aent 3e Capittel vers 16. Soo lieff heeft Godt de werelt gehadt dat hij sijnen eenigen Sone gegeven heeft opdat alle die in hem gelooft niet en vergaen maer het eeuwige leven hebben: en[de] inden eersten brieff Johannis int II e Captttel vs 2. Hy is de versoeninge voor onse sonden, en[de] niet alleene voor onse maer voor des gantschen werelts sonden.

Hier wordt dus gezegd dat Christus voor alle mensen is gestorven en dat de verwerving van het heil voor iedereen is, waarna de toepassing gelegd wordt in de gelovige, zonder dat beleden wordt vanwaar de gelovige zijn geloof ontvangt. Er wordt zoveel nadruk op het geloof gelegd, dat welbewust wordt nagelaten aan te geven waar het geloof vandaan komt, dat het een gave Gods is. Het is in het hoofdstuk van de verzoening dat onze vaderen zo’n helder onderscheid hebben gemaakt. Enerzijds is het: ‘Hoewel de kracht van Christus’ offer overvloedig genoegzaam is tot verzoening van de zonden der ganse wereld, komt het effect van Zijn offer alleen tot uitdrukking in de uitverkorenen. Wat verworven is aan het kruis op Golgotha, moet toegepast worden in het hart van de zondaar.’ Zij zeggen dus niet: Christus is voor u gekruisigd. Wel zeggen zij: Er is een gekruisigde Christus voor u.

Het samengevoegde hoofdstuk

In hun derde en vierde leerstuk zeggen de Remonstranten: III. Dat de mensche t’salichmakende geloove van hem selven niet en heeft, noch uyt cracht van synen vryen wille, alsoe hy in den staet der afwyckinge en[de] der sonde niets goets dat waerlyck goet is (gelyck insonderheyt is het salichmakende geloove) uyt en[de] van hemselven can dencken, willen, ofte doen, maer dat het van noode is dat hy van Godt in Christo door synen H. Geest werde herboren en [de] vernieuwt in verstant, affectie off wille en[de] alle crachten, op dat hy het ware goet te rechte moge verstaen, bedencken, willen en[de] volbrengen naer twoort Christi Joh.15.5. Sonder my en cont ghy niet doen. IIII.Dat dese genade Godes is het beginsel, de voortgangh en[de] volbrenginge alles goets, oock soe verre dat de wedergeboren mensche selfs sonder dese voorgaende ofte voorcomende, opwecken[de], volgen[de] en[de] medewerckende genade noch het goede dencken, willen ofte doen can noch oock eenige tentatie ten quaden wederstaen: soe dat alle goede daden, ofte werckinghen, diemen bedencken can de genade Godes in Christo moeten toeges[chreven] werden: Maer soe vele de maniere vande werckinge derselve genade aengaet, die en is niet onwederstandelyck; want daer staet van velen geschreven, dat sy den H.Geest wederstaen hebben. Act.7 en[de] elders, op vele plaetschen.

Hier zit het venijn in de staart. Voor de helderheid hebben de vaderen hun antwoord, gegeven in de hoofdstukken drie en vier, onderling sterk verweven. Een prachtig klinkende gereformeerde belijdenis over de genade wordt door de remonstranten weersproken op de ernstigste wijze, als gedefinieerd wordt wat genade is. Genade is in elk geval niet onwederstandelijk, volgens hen dan. De mens [die volgens Dordt zo dood is, dat hij tot God niet kan én niet wil wederkeren] kan dus zelf Gods genade tegenhouden. Als God werkt, ligt het uiteindelijk in de macht van de mens of hij deze genade wil hebben. Als hij Gods genade niet accepteert, heeft hij het vermogen om te bepalen dat er niets in hem verandert of wordt vernieuwd… Ik heb behoefte ook dit te zeggen: God zorgt gelukkig niet alleen voor de mogelijkheid dat een mens tot geloof komt, Hij brengt de mens Zelf tot het geloof.

Het laatste hoofdstuk

Hierover ben ik kort. Mijn collega van Sligtenhorst behandelt dit thema afzonderlijk. Hij spreekt over de volharding der heiligen naar aanleiding van hoofdstuk V van de Dordtse Leerregels. Ik wijs u er alleen op dat de remonstranten heel geniepig zeggen: Maer off deselve [dat zijn Gods kinderen] niet en connen door nalaicheyt het beginsel haers wesens in Christo verlaten, de tegenwoordige werelt wederom aennemen, vande heylige leere hen eentmael gegeven afwycken, de goede conscientie verliesen, de genade verwaerloosen soude eerst moeten naerder uyt de h. Schriftuyre ondersocht syn, eer wy tselve met volle versekeringe onses gemoets souden connen leeren. Opnieuw dus wordt door de remonstranten in twijfel getrokken dat Gods genade almachtig is en Gods kinderen voorgoed bewaart bij de eenmaal gegeven genade. Heel listig zeggen zij dat zij dat eerst uit Gods Woord bewezen willen zien, voordat zij dat met volle verzekering van hun gemoed zouden kunnen leren. Met andere woorden: De zaligheid van Gods kinderen staat niet vast! Rome komt uiteindelijk op hetzelfde punt uit.

Een kort slotwoord

Er is veel gezegd, maar er is ook veel niet [!] gezegd. Het kan moeilijk anders. Ik eindig met de slotwoorden van het besluit van de Dordtse Leerregels. Zij vormen een bede: ‘De Zone Gods, Jezus Christus, Die ter rechterhand Zijns Vaders zittende, den mensen gaven geeft, heilige ons in de waarheid; brenge diegenen die verdwaald zijn, tot de waarheid; stoppe den lasteraars van de gezonde leer hun monden en begiftige de getrouwe dienaars Zijns Woords met den Geest der wijsheid en des onderscheids, opdat al hun redenen mogen gedijen ter ere Gods en tot stichting der toehoorders’.

Harskamp, ds. A. Vlietstra

Lezing, gehouden op de Toogdag van de Hersteld Hervormde Mannenbond in het kerkgebouw van de HHG te Lunteren op zaterdag 19 oktober 2019

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen