Elim aan de Noorderhagen

Fabrieksarbeider Gerhard Bosch

De uit Nijverdal afkomstige Gerhard Bosch werkte in een van de Enschedese fabrieken. De jonge arbeider kwam uit Nijverdal, waar zijn vader voorlezer was in de afdeling van de Gereformeerde Gemeente. Op zoek naar werk en de vrijheid, verlost van het toeziend oog van vader en moeder, was hij gaan werken in Enschede. Gerhard Bosch wilde zijn eigen leven gaan leiden.

In een korte terugblik schreef hij hierover: “Ik kwam te Enschede ongeveer half februari in het jaar 1913. Alhoewel ik hier ook van november 1911 tot december 1912 had gewerkt, dus ongeveer zes weken later, hebben we ons in februari 1913 voorgoed in Enschede gevestigd.

Doch in die tijd wel dooplid zijnde (…), doch niet meer ter kerk gaande, bracht ik in die tijd ook de zondag door naar de begeerte van mijn hart. De danszaal, daar ben ik voor bewaard gebleven, maar wel drie keer in de week naar de bioscoop en ‘s zondags wandelen, kijken naar de voetbal en ook wel in de herberg, enz.,

alles wat niet goed was; en niets deed ik wat wel goed geweest zou zijn. Ik leefde als een onbesuisd paard daarheen, ik maakte mij niet bekommerd over het hiernamaals, over God en Zijnen dienst. Ik heb in die tijd tegen mijn zusters eens gezegd: ‘‘Als ik niet verander kom ik nooit meer in de kerk’’.

O die eeuwige goedheid Gods, de Kerk zegt: “Hij zag op mij neder.” Ik kwam door mijn werkkring in aanraking met jongens uit de Christelijke Gereformeerde Kerk, die zagen dat ik mij anders uitleefde dan dat ik opgevoed was. En vroegen mij eens mee te gaan naar de kerk, hetwelk ik om die jongens een plezier te doen inwilligde onder ds. Van der Meiden. ‘Het was of die man mij kende, mijn hart werd blootgelegd, wat gepaard ging met smeking en geween, daar zal ik niet verder over uitweiden, dan wordt mijn schrijven te uitvoerig en is de beste brave persoon op de troon. Ik heb later anders geleerd, ‘t zal een arm en ellendig volk blijven tot de dood toe, en gelukkig als we maar onze steil diepe afhankelijkheid mogen inleven, want Hij heeft ellendigen dat land bereid door Zijne sterke hand, o Israëls Ontfermer. Ik kwam kort daarna bij ds. Van der Meiden op de catechisatie. ‘k Was toen 24 jaar, en heb toen in ‘t voorjaar 1914 belijdenis gedaan. Daarop moest ik 1 augustus 1914 onder de wapens, en kwam na 28 maanden op 17 november 1916 terug in de burgermaatschappij.’’

Aansluiting Eskerk Op 10 juni 1917 deed ds. A. H.

Op 10 juni 1917 deed ds. A. H. Hilbers uit Drachten intrede in de Christelijke Gereformeerde Kerk van Enschede. In de gemeente was er tijdens de ambtsperiode van ds. Van der Meiden al enige verdeeldheid. Dit nam toe onder de prediking van ds. Hilbers. Gerhard Bosch kon geen voedsel voor zijn ziel vinden. ‘‘k Heb Ds. Hilbers bij mij aan huis gehad. (…) Hij wilde in de geest van Ds. Fransen niet preken. (…) ‘k Heb in die tijd wel eens gezegd: ‘Heere, als ik het mis heb, och geef mij onderworpenheid’. (…) Toen heb ik persoonlijk bij Ds. Hilbers bedankt als lid. Hij zei nog: ‘Och ja, je bent nog voor dat ouderwetse.’ Hij was niet hatelijk en dat ben ik gelukkig ook niet geweest. Doch daar stonden we zonder kerkverband. ‘k Had toen al drie kinderen, de vierde is in oktober geboren. En toen kwamen we tot een besluit om samen naar Rijssen te gaan, zo het mogelijk was om ons te verbinden aan de Gereformeerde Gemeente.’

De notulen van de Eskerk vermelden dat op vrijdag 5 oktober 1922 vier personen uit Enschede de kerkenraadsvergadering bezochten. Ds. M. Hofman had geen vrijmoedigheid om deze mensen af te wijzen.

De eerste samenkomsten

Gerhard Bosch, Johan Lammers en Corstiaan Bakker kwamen zondags met hun gezinnen samen om een preek te lezen. Bij mooi weer gebeurde dat in de buitenlucht. Als het weer het niet toeliet, kwam men samen in een van de woningen. Op Eerste Kerstdag 1922 werden in de Eskerk door ds. Hofman de eerste kinderen uit Enschede gedoopt. Al spoedig werd de woonkamer te klein en kwam men samen in verenigingsgebouw Jeruël aan de Alsteedschestraat.

Bijna geïnstitueerd

Op Tweede Pinksterdag 1930 werd in de Eskerk een verkiezing gehouden voor ambtdragers in de afdeling Enschede. Het was de bedoeling dat daar een Gereformeerde Gemeente geïnstitueerd zou worden. Tot ouderling werd A. Schouten gekozen en tot diaken G. Lammers en J.H. Lammers. Helaas verliep het anders. In De Banier van 12 juni 1930 werd vermeld dat de gemeente binnenkort zou worden geïnstitueerd. Op 27 juni 1930 werd echter vermeld dat de verkozen ambtsdragers zich hebben teruggetrokken. In de kerkenraadsnotulen van zaterdag 5 juli staat: ‘Die mensen uit Enschede die hier tot ouderling en diaken zijn gestemd hebben zich onttrokken.’

In 1937 werd G. Lammers tot diaken verkozen. Het gebouw Jeruël was inmiddels te klein geworden. Als er een dominee voorging, werd er uitgeweken naar een timmermanswerkplaats van de woningbouwvereniging Patrimonium aan de Rietmolenstraat.

Een vaststaand besluit

Op 15 oktober 1948 besloten de broeders om ‘contact op te nemen met de kerkenraad van Rijssen-Es over eventueel zelfstandig worden.’ Op donderdag 21 april 1949

Op donderdag 21 april 1949 werd de Gereformeerde Gemeente van Enschede geïnstitueerd door ds. P. Honkoop. De afdeling had 27 jaar geressorteerd onder Rijssen-Es. De broeders G. Bosch en J. Arends werden bevestigd als ouderling en J.J. Lammers als diaken. Ds. Honkoop preekte uit Johannes 21, waarin beschreven wordt dat de Heere Zich wilde openbaren aan Zijn jongeren aan de zee van Tiberias en Petrus hersteld werd in zijn apostelambt.

Kerk Noorderhagen

Drie jaar later kreeg de jonge gemeente een eigen kerkgebouw aan de Noorderhagen. De gemeente telde 66 belijdende leden en 44 doopleden. Op de kerkenraadsvergadering van 8 februari 1952 werd besloten om mannen en vrouwen apart te laten zitten. Het voorstel werd op de ledenvergadering van 20 maart niet overgenomen. De stemming hierover was 14 voor en 14 tegen. Men besloot de zitplaatsen in de nieuwe kerk bij loting te verdelen. Wie het laagste nummer trok, mocht als eerste een plaats kiezen.

Aan de haven van Enschede werd een bord voor de binnenvaartschippers geplaatst met de vermelding van de kerkdiensten.

Opening kerkgebouw

Op dinsdag 22 april 1952 werd het kerkgebouw in gebruik genomen. Ds. Honkoop preekte uit Psalm 132 vers 7: ‘Wij zullen in Zijn woningen ingaan, wij zullen ons nederbuigen voor de voetbank Zijner voeten.’ Het orgel werd bespeeld door ds. J.W. Kersten. Op woensdag 23 april 1952 vond de huwelijksbevestiging plaats van Jan Arends en Margje Laan; de eerste in de nieuwe kerk.

In november komt er een boekje uit over de geschiedenis van de Gereformeerde Gemeente in Enschede. Het boekje wordt gedrukt in een beperkte oplage. Belangstellenden kunnen het bestellen door vóór 14 oktober 2017 12,95 euro (bij bezorging via de post 17 euro) te storten op rekening NL34 RABO 0151485216 t.n.v. de Gereformeerde Gemeente Enschede. Bel diaken M.A.J. de Bruine (053-4302623) of mail naar boekggenschede@gmail.com voor meer informatie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen